Το Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου βρίσκεται στην ιστορική περιοχή της Πλάκας, βορείως της Ακρόπολης, και οι συλλογές του περιλαμβάνουν αντικείμενα από τη Νεολιθική εποχή έως τον 19ο αιώνα, με μεγάλη ποικιλία τύπων και υλικών: πήλινα αγγεία και ειδώλια, μετάλλινα σκεύη, εργαλεία και όπλα, μαρμάρινα γλυπτά, κοσμήματα από χρυσό, άργυρο και πολύτιμους λίθους, βυζαντινές εικόνες, ξυλόγλυπτα, χειρόγραφα, πρώιμες έντυπες εκδόσεις, υφάσματα κ.ά.
Η σειρά εκδηλώσεων «Το Μουσείο συστήνεται στην Πόλη» περιλαμβάνει θεματικές ξεναγήσεις και εργαστήρια από τους επιμελητές του μουσείου και προσκεκλημένους ερευνητές (αρχαιολόγους, συντηρητές, καλλιτέχνες κλπ.). Οι παρουσιάσεις εστιάζουν σε επιλεγμένα τμήματα της συλλογής ή στην ιστορία της περιοχής του μουσείου και απευθύνονται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Πρόγραμμα Οκτωβρίου – Νοεμβρίου 2022
Σάββατο 8 & Κυριακή 9 Οκτωβρίου ΤΑ ΤΕΙΧΗ ΚΑΙ ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Σάββατο 22 & Κυριακή 23 Οκτωβρίου ΠΡΩΙΜΗ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ & ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
Σάββατο 5 & Κυριακή 6 Νοεμβρίου ΟΙ ΤΕΧΝΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Κατάλοιπα του μεσαιωνικού τείχους των Αθηνών (Ριζόκαστρου) στο εσωτερικό του Μουσείου Κανελλοπούλου και λεπτομέρεια χάρτη από την ψηφιακή εφαρμογή «Χαρτογραφώντας τις αρχαιότητες των Αθηνών» της Εταιρείας Μελετών Αρχαίας Τοπογραφίας «Δίπυλον»
Σάββατο 8 & Κυριακή 9 Οκτωβρίου
ΤΑ ΤΕΙΧΗ ΚΑΙ ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Στα θεμέλια του Μουσείου Κανελλοπούλου σώζονται κατάλοιπα του μεσαιωνικού τείχους των Αθηνών, που είναι γνωστό ως «Ριζόκαστρο». Με αφορμή αυτό το εύρημα, οι αρχαιολόγοι της ομάδας «Δίπυλον – Εταιρεία Μελετών Αρχαίας Τοπογραφίας», Βάντα Παπαευθυμίου, Λήδα Κωστάκη και Αννίτα Θεοχαράκη, μαζί με τον επιμελητή του μουσείου, Αντώνη Μπεκιάρη, θα ξεναγήσουν το κοινό στην περιοχή όπου σώζεται το συγκεκριμένο τείχος και θα επιχειρήσουν να δώσουν μια εικόνα της μεσαιωνικής Αθήνας.
Στη συνέχεια με τη βοήθεια ψηφιακών χαρτών θα μιλήσουν στο κοινό για τα τείχη άλλων περιόδων, τη σημασία τους για την οργάνωση του αστικού χώρου, τις πύλες και τους δρόμους που οδηγούσαν σε άλλα μέρη της Αττικής, και την ενσωμάτωση παλαιών αρχιτεκτονικών μελών αλλά και ολόκληρων γλυπτών στην τοιχοδομία τους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ενσωμάτωσης παλαιών αρχιτεκτονικών μελών είναι το βόρειο τείχος της Ακρόπολης, το οποίο θα έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν οι συμμετέχοντες από τον εξώστη του μουσείου. Στη συνέχεια, βλέποντας από ψηλά τη σύγχρονη Αθήνα και με τη βοήθεια των αρχαιολόγων, θα επιχειρήσουν να κατανοήσουν την έκταση της αρχαίας πόλης και να εντοπίσουν την τοπογραφική συνάφεια σημαντικών αρχαίων μνημείων.
Σάββατο 22 & Κυριακή 23 Οκτωβρίου
ΠΡΩΙΜΗ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑ & ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
Στις συλλογές του Μουσείου Κανελλοπούλου υπάρχουν δύο από τις πρωιμότερες ελληνικές εκδόσεις, που χρονολογούνται στον 15ο αιώνα: ένας τόμος της πρώτης έκδοσης έργων του Αριστοτέλη από τον Ιταλό ουμανιστή Άλδο Μανούτιο (1497) και το Ετυμολογικόν μέγα κατά αλφάβητον (λεξικό), που εκδόθηκε από τον Ζαχαρία Καλλιέργη (1498). Με αφορμή αυτές τις εκδόσεις και άλλες του 16ουαιώνα, θα επιχειρήσουμε να ιχνηλατήσουμε την πορεία της πρώιμης ελληνικής τυπογραφίας και να κατανοήσουμε πώς συνέβαλε στη διάδοση των αρχαίας ελληνικής γραμματείας στο σύγχρονο κόσμο.
ΞΕΝΑΓΗΣΗ: Η Ειρήνη Σολομωνίδη, Επικεφαλής Βιβλιοθηκάριος της Γενναδείου Βιβλιοθήκης της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα θα ξεναγήσει το κοινό στη συλλογή αρχετύπων και παλαιτύπων του μουσείου, επισημαίνοντας τους βασικούς σταθμούς στη διαδρομή της ελληνικής τυπογραφίας.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ: Ο Αντώνης Παπαντωνόπουλος, λιθογράφος-τυπογράφος και συνεργάτης του Μουσείου Τυπογραφίας Γιάννη και Ελένης Γαρεδάκη (Χανιά), θα παρουσιάσει τεχνικές στοιχειοθεσίας και εκτύπωσης κειμένου σε χειροποίητο χαρτί και θα μιλήσει για τις μεθόδους της πρώιμης τυπογραφίας.
Στη συνέχεια ο Στασινός Σταυριανέας, Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, θα μιλήσει στο κοινό για το έργο του Αριστοτέλη και θα εξηγήσει τους λόγους της απήχησής του την περίοδο της ευρωπαϊκής Αναγέννησης.
Σάββατο 5 & Κυριακή 6 Νοεμβρίου
ΟΙ ΤΕΧΝΕΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Ο πόλεμος ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή θέματα στην αρχαία ελληνική τέχνη. Απεικονίσεις σε αγγεία, ανάγλυφα, μετάλλινα σκεύη, αλλά και τα πολυάριθμα όπλα που σώζονται από την αρχαιότητα μάς παρέχουν στοιχεία για τους πολεμιστές και για το χαρακτήρα των ένοπλων συγκρούσεων στην αρχαία Ελλάδα. Στο σεμινάριο αυτό θα επιχειρήσουμε μια ανατομία του πολέμου από την προϊστορία έως τους ρωμαϊκούς χρόνους μέσα από τις συλλογές του Μουσείου Κανελλοπούλου.
ΞΕΝΑΓΗΣΗ: Η προσκεκλημένη αρχαιολόγος, Σταυρούλα Οικονόμου, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, μαζί με τον διευθυντή του μουσείου, Νίκο Παπαδημητρίου, θα ξεναγήσουν το κοινό στις συλλογές φωτίζοντας θέματα όπως η εξάρτυση των πολεμιστών, η προετοιμασία και η αναχώρησή για τον πόλεμο, η οργάνωση και τακτική του στρατεύματος, η βία της μάχης και οι ανθρώπινες απώλειες.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Ο μεταλλοτέχνης-ερευνητής Δημήτρης Αλεξάνδρου θα παρουσιάσει τον τρόπο κατασκευής τμημάτων του οπλισμού και θα εξηγήσει με πρακτικό τρόπο πώς χρησιμοποιούνταν τα διάφορα εξαρτήματα.
Κεντρική εικόνα θέματος: Λεπτομέρεια από αττική ερυθρόμορφη κύλικα με απεικόνιση οπλίτη, τέλη 6ου αι. π.Χ. (αρ. συλλ. Δ 853)