«Παρτιτούρες από μία νέα πατρίδα» θα μπορούσε να είναι ο τίτλος της συναυλίας που δίνει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, με σολίστ τον διακεκριμένο πιανίστα Κωνσταντίνο Βαλιανάτο, υπό την μουσική διεύθυνση του εξαίρετου αρχιμουσικού Βλαδίμηρου Συμεωνίδη, την Παρασκευή 15 Νοεμβρίου, στις 20.30, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Κι αυτό γιατί το πρόγραμμα αποτελείται από συνθέσεις κορυφαίων Ευρωπαίων δημιουργών που κατά το σκοτεινό και ταραγμένο πρώτο μισό του 20ου αιώνα αναζήτησαν πολιτικό καταφύγιο και καλλιτεχνική έμπνευση στον «Νέο Κόσμο». Το Κοντσέρτο «Dumbarton Oaks» καθώς και η Πόλκα του Τσίρκου του Ιγκόρ Στραβίνσκυ, το Κοντσέρτο για πιάνο του Μπέλα Μπάρτοκ, το Θέμα και Παραλλαγές του Άρνολντ Σαίνμπεργκ και η Σουίτα από την όπερα «Η Αγάπη για τα Τρία Πορτοκάλια» του Σεργκέι Προκόφιεφ είναι όλα έργα γραμμένα στην Αμερική.
Το Κοντσέρτο σε μι ύφεση του Στραβίνσκυ γράφτηκε κατά παραγγελία του Αμερικανού διπλωμάτη Ρόμπερτ Γουντς Μπλις και της φιλότεχνης συζύγου του Μίλντρεντ, για την 30η επέτειο των γάμων τους, το 1938. Βασισμένο σε μία πολύ προσωπική και μοντέρνα ανάγνωση του τρίτου Βραδεμβούργιου Κοντσέρτου του Μπαχ, το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε σε ιδιωτική συναυλία στην πολυτελή έπαυλη του ζεύγους στην Ουάσινγκτον, στο περίφημο «Dumbarton Oaks»-γνωστό σήμερα μουσείο και κέντρο μελέτης του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, Ιανουάριο του 1942 ο μυθικός χορογράφος Ζωρζ Μπαλανσίν ζήτησε από τον Στραβίνσκυ να γράψει μία σύντομη πόλκα που θα χορευόταν από… «νεαρούς ελέφαντες»! Σε λιγότερο από έναν μήνα ο συνθέτης ολοκλήρωσε (αρχικά για πιάνο, καθώς η ενορχήστρωση για συμφωνική ορχήστρα έγινε δύο χρόνια μετά) την Πόλκα του Τσίρκου που αξιοποιούσε με χιούμορ τα χαρακτηριστικά ηχητικά εφέ ενός τσίρκου. Την χόρεψαν για πρώτη φορά 50 ελέφαντες (!) και ισάριθμες χορεύτριες τον Απρίλιο του 1942, στη Νέα Υόρκη, στο ιδιαιτέρως επιτυχημένο σόου του τσίρκου «Ringling Bros. and Barnum & Bailey Circus».
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Το Τρίτο Κοντσέρτο για πιάνο είναι το κύκνειο άσμα του Μπέλα Μπάρτοκ: Η παρτιτούρα αποκρυσταλλώθηκε λίγες ώρες πριν την μεταφορά του Ούγγρου συνθέτη σε νοσοκομείο της Νέας Υόρκης, όπου και υπέκυψε τέσσερις μέρες μετά, στις 26 Σεπτεμβρίου του 1945. Εμφανώς πιο λυρικό, λιτό, και απλό στην πιανιστική του γραφή απ΄ό,τι τα δύο προηγούμενα κοντσέρτα για πιάνο του Μπάρτοκ, το έργο προοριζόταν ως δώρο του συνθέτη προς την πιανίστα σύζυγό του, με απώτερο στόχο εκείνη να μπορεί να το ερμηνεύει μετά τον θάνατό του, για να εξασφαλίζει τα προς το ζην.
Εγκατεστημένος στις Η.Π.Α. από τις αρχές της δεκαετίας του 1930, ο Άρνολντ Σαίνμπεργκ συνέθεσε το Θέμα και Παραλλαγές το 1943, αρχικά για σύνολο πνευστών, κατόπιν παραγγελίας του γνωστού αμερικανικού εκδοτικού οίκου Σίρμερ που ήθελε να προτείνει σε ερασιτεχνικά σύνολα ένα ποιοτικό (αλλά και «εμπορικό») έργο. Παρόλα αυτά οι δεξιοτεχνικές απαιτήσεις της μουσικής αποδείχτηκαν μεγαλύτερες του αναμενόμενου και γι αυτό ο Σαίνμπεργκ ένα χρόνο αργότερα μετέγραψε το έργο για συμφωνική ορχήστρα.
Η συμφωνική Σουίτα του Σεργκέι Προκόφιεφ αποτελείται από έξη μέρη της όπερας «Η Αγάπη για τα Τρία Πορτοκάλια» που είχε γράψει ο συνθέτης το 1918 κατά παραγγελία του διευθυντή της Όπερας του Σικάγο, Κλεοφόντε Καμπανίνι. Ο Προκόφιεφ, 27χρονος τότε, αλλά ήδη αρκετά αναγνωρισμένος στις Η.Π.Α., συνέθεσε την ευφάνταστη, σατυρική όπερα «Η Αγάπη για τα Τρία Πορτοκάλια», βασισμένος στο ομώνυμο παραμύθι που, με ηρωίδα την μάγισσα Φάτα Μοργκάνα, είχε εμπνεύσει και τον φημισμένο Ιταλό συγγραφέα έργων της commedia dell’ arte Κάρλο Γκότσι. Η όπερα ανέβηκε στο Σικάγο το 1921 σοκάροντας αρχικώς το κοινό.
Το πρόγραμμα της βραδιάς
ΙΓΚΟΡ ΣΤΡΑΒΙΝΣΚΥ (1882 – 1971)
Κοντσέρτο σε μι ύφεση «Dumbarton Oaks»
ΜΠΕΛΑ ΜΠΑΡΤΟΚ (1881 – 1945)
Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ.3
Διάλειμμα
ΙΓΚΟΡ ΣΤΡΑΒΙΝΣΚΥ
Πόλκα του τσίρκου
ΑΡΝΟΛΝΤ ΣΑΙΝΜΠΕΡΓΚ (1874 – 1951)
Θέμα και παραλλαγές, έργο 43b
ΣΕΡΓΚΕΪ ΠΡΟΚΟΦΙΕΦ (1891 – 1953)
Σουίτα από την όπερα «Η Αγάπη για τα Τρία Πορτοκάλια», έργο 33a
Σολίστ: Κωνσταντίνος Βαλιανάτος, πιάνο
Μουσική διεύθυνση: Βλαδίμηρος Συμεωνίδης
Tης συναυλίας θα προηγηθεί (στις 19:45) δωρεάν εισαγωγική ομιλία, για τους κατόχους εισιτηρίων.