Μουσικές του Νέου Κόσμου (ΙV) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Η Ενάτη Συμφωνία του Αντονίν Ντβόρζακ είναι το μεγαλειώδες επιστέγασμα της συναυλίας που θα δώσει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό την μουσική διεύθυνση του Βασίλη Χριστόπουλου, την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει με τους ανάλαφρους τζαζ «υπαινιγμούς» του Λέοναρντ Μπερνστάιν στην Εισαγωγή από την κωμική οπερέτα «Ο αφελής» (Candide) και με το σημαντικότερο έργο του αμερικανικού ρεπερτορίου για βιολί, το Κοντσέρτο για βιολί του Σάμιουελ Μπάρμπερ, για την εκτέλεση του οποίου, με την Ορχήστρα συμπράττει η εξαιρετική Ιαπωνέζα  βιολονίστα Κυόκο Τανίνο.

Πολυσχιδής φυσιογνωμία του 20ού αιώνα στον χώρο της μουσικής, ο Λέοναρντ Μπερνστάιν, ως συνθέτης έγινε παγκοσμίως γνωστός με το μιούζικαλ West Side Story, που επιτυγχάνει με μοναδικό τρόπο μία σύζευξη ανάμεσα στον ανάλαφρο χαρακτήρα της τζαζ και την πιο περίτεχνη γλώσσα της «λόγιας» μουσικής. Ανάλογη «προσωπικότητα» έχει η μουσική στην κωμική οπερέτα Candide, που, βασισμένη στο ομώνυμο σατιρικό έργο του Βολταίρου, πρωτοπαρουσιάστηκε στο Broadway τον Δεκέμβριο του 1956. Οι πιο χαρακτηριστικές μελωδίες του έργου παρουσιάζονται στην σύντομη αλλά εξαιρετικά λαμπερή εισαγωγή παρατακτικά, ως ένα εντυπωσιακό ποτ πουρί.

Ο Σάμιουελ Μπάρμπερ έγραψε το Κοντσέρτο για βιολί για τον Άισο Μπριζέλι, προβεβλημένο παιδί-θαύμα στο βιολί, με λαμπρή καριέρα έως τις αρχές της δεκαετίας του 1940. Ο Μπριζέλι όμως αντιμετώπισε επιφυλακτικά τόσο τα δύο πρώτα μέρη του έργου (που είχαν ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 1939), όσο και το άκρως λαμπερό και δεξιοτεχνικό τρίτο μέρος (που γράφτηκε ένα χρόνο μετά). Έτσι η πρεμιέρα του Κοντσέρτου δόθηκε με σολίστ τον Χέρμπερτ Μπάουμελ και την Ορχήστρα της σχολής Κέρτις το 1940. Έκτοτε το Κοντσέρτο καθιερώθηκε δικαίως ως το σημαντικότερο αμερικανικό έργο του βιολιστικού ρεπερτορίου.

Η εργασία του Αντονίν Ντβόρζακ πάνω σε μία νέα συμφωνία που εξέφραζε τις πρώτες του εμπειρίες από τον Νέο Κόσμο, ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 1892 και ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 1893. Αναφερόμενος στις επιρροές του, ο ίδιος ο συνθέτης είχε διευκρινίσει: «Δεν έχω ουσιαστικά χρησιμοποιήσει καμία λαϊκή μελωδία των ντόπιων Αμερικανών. Απλά έγραψα πρωτότυπα θέματα, που ενσωματώνουν τις ιδιαιτερότητες της ινδιάνικης μουσικής και, χρησιμοποιώντας τα θέματα αυτά ως αντικείμενα επεξεργασίας, τα ανέπτυξα με όλες τις τεχνικές των μοντέρνων ρυθμών, της αντίστιξης και του ορχηστρικού ηχοχρώματος». Οι μελετητές ανίχνευσαν αργότερα επιρροές του Ντβόρζακ και από τα spirituals των νέγρων, καθώς και από την ατμόσφαιρα του επικού ποιήματος του Χένρυ Λονγκφέλοου, «Το τραγούδι του Χαϊουάθα» (1855), αναγνωρίζοντας όμως ότι η δομή της Συμφωνίας είναι αδιαμφισβήτητα ευρωπαϊκή. Η θριαμβευτική πρώτη εκτέλεση της Ενάτης Συμφωνίας του Τσέχου ρομαντικού έγινε από την Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης τον Δεκέμβριο του 1893, στο Carnegie Hall.

Το πρόγραμμα της βραδιάς:

ΛΕΟΝΑΡΝΤ ΜΠΕΡΝΣΤΑΪΝ (1918 – 1990)
Εισαγωγή από την κωμική οπερέτα «Ο αφελής» (Candide)
ΣΑΜΙΟΥΕΛ ΜΠΑΡΜΠΕΡ (1910 – 1981)
Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα, έργο 14

Διάλειμμα

ΑΝΤΟΝΙΝ ΝΤΒΟΡΖΑΚ (1841 – 1904)
Συμφωνία αρ. 9 σε μι ελάσσονα, έργο 95 «του Νέου Κόσμου»

Σολίστ: Κυόκο Τανίνο, βιολί
Μουσική διεύθυνση: Βασίλης Χριστόπουλος

Tης συναυλίας θα προηγηθεί (στις 19:45) δωρεάν εισαγωγική ομιλία, για τους κατόχους εισιτηρίων.