Μουσική για το νέο κόσμο από το ARTéfacts Ensemble και τους Όχι Παίζουμε στη Στέγη

Ένα καινούριο μουσικό πείραμα γεννιέται στη φιλόξενη γειτονιά της Στέγης με ξεχωριστό ρυθμό από το μουσικό σύνολο ARTéfacts, την ομάδα παραστατικών τεχνών Όχι Παίζουμε και αληθινά βιώματα.

Η Μουσική για το Νέο Κόσμο είναι ένα νέο πρότζεκτ της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, με τη συνεργασία της ομάδας «Όχι Παίζουμε», που συνεισφέρει τον πλούτο του περιεχομένου και των εμπειριών που γεννήθηκαν από το Dourgouti Island Hotel, καθώς και του συνόλου νέας μουσικής ARTéfacts. Το κίνητρο είναι η δημιουργία νέας μουσικής, που έχει ως αφετηρία ένα συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο.

Η συναυλία της 13ης Απριλίου 2016 είναι ο πρώτος σταθμός αυτού του ταξιδιού, με μια παρουσίαση διαφορετική από τις άλλες: Χρησιμοποιώντας λίγα από τα υλικά μιας παράστασης «υπό κατασκευή», δημιουργούμε ένα teaser του ολοκληρωμένου πρότζεκτ, σε ύφος ατμοσφαιρικού ντοκιμαντέρ, όπου οι παρουσιαστές-ομιλητές μπλέκονται με τη μουσική και τις εικόνες, δίνοντας μια πρώτη γεύση από το ολοκληρωμένο πρότζεκτ που θα ακολουθήσει, με μια σειρά από συναυλίες, in situ περφόρμανς και παραγωγές ντοκιμαντέρ, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν σε ένα χρονικό ορίζοντα δύο ετών.

Σε αυτό το πρότζεκτ, εκλαμβάνουμε την ίδια τη γειτονιά, αλλά συγχρόνως και το περιεχόμενο που έχει ήδη αναπτυχθεί στις δράσεις του Dourgouti Island Hotel, ως «λιμπρέτα» που μπορούν να λειτουργήσουν ως σημείο εκκίνησης και θεματική για τη δημιουργία νέων συνθέσεων. Ο σκοπός δεν είναι να υποκινήσουμε τη δημιουργία αφηγηματικών έργων ή τον προγραμματισμό μουσικής, με την παραδοσιακή έννοια του όρου, αλλά να δώσουμε το ερέθισμα για μουσική σκέψη πάνω στις διαδικασίες της διαμεσολάβησης που εμπεριέχει η μετάβαση από μια φυσική, αστική πραγματικότητα και ιστορία στην παραγωγή ενόργανης μουσικής.

Θα ακουστούν έργα που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ελληνική και διεθνή σκηνή, των Δημήτρη Ανδρικόπουλου, Παναγιώτη Κόκορα, Γιάννη Κυριακίδη, Νικόλα Τζώρτζη, Luca Francesconi και Frederic Rzewski.

Τα έργα της συναυλίας

Το Attica του Frederic Rzewski είναι το μεσαίο μέρος μιας τριμερούς σουίτας, το οποίο συμπεριλαμβάνει μια απαγγελία από γράμμα ενός κρατουμένου στις φυλακές Άτικα των ΗΠΑ, που ήταν από τους πρωτοστάτες της εξέγερσης το Σεπτέμβριο του 1971, κατά την οποία σκοτώθηκαν δέκα όμηροι και είκοσι εννέα κρατούμενοι.

Το Chaoids του Γιάννη Κυριακίδη (όρος δανεισμένος από το βιβλίο Τι είναι φιλοσοφία; των Gilles Deleuze και Félix Guattari, ο οποίος ορίζεται ως «οι φόρμες που παράγονται από επίπεδα ή γραμμές που τέμνουν το χάος») είναι μια σπουδή πάνω στην πολυρυθμική πολυφωνία, μια αργή αντίστιξη τριών φωνών έναντι ενός συνεχούς παλμού.

Το Charlie Chan είναι ένα έργο για σόλο βιόλα του Luca Francesconi. Ο τίτλος του είναι ένας έμμεσος φόρος τιμής στον μεγάλο τζαζ σαξοφωνίστα Charlie Parker, ο οποίος χρησιμοποίησε αυτό το όνομα («δάνειο» κι αυτό από έναν μυθιστορηματικό ντετέκτιβ) σε μια θρυλική ζωντανή ηχογράφηση του 1953, με τους Dizzy Gillespie, Charles Mingus, Bud Powell και Max Roach, στη μοναδική κοινή τους εμφάνιση, επειδή ο ίδιος δεσμευόταν από συμβόλαιο με άλλη εταιρεία.

Το Traces του Δημήτρη Ανδρικόπουλου είναι μέρος του πρότζεκτ THIVA Km102, στο πλαίσιο του προγράμματος “PAROL! Writing and art beyond borders, beyond walls”, το οποίο είχε στόχο τη δημιουργία καλλιτεχνικών γεφυρών ανάμεσα στα σωφρονιστικά ιδρύματα και την κοινωνία, διαμέσου της Τέχνης. Είναι βασισμένο σε ηχογραφήσεις κρατούμενων γυναικών στις φυλακές Θήβας, που πήραν μέρος στο πρόγραμμα αυτό, χρησιμοποιώντας κυρίως τις περιγραφές από τις ιστορίες τους. Οι ιστορίες αυτές, σημερινές και παλαιότερες, μας δίνουν τη δυνατότητα να δούμε ίχνη από τις ζωές και τις σκέψεις των γυναικών αυτών, ανοίγοντάς μας μια μικρή πόρτα στον κόσμο τους. Όλο το έργο έχει ως κύρια ιδέα τη σταδιακή σύνθεση μιας μουσικής πραγματικότητας, έχοντας δύο διαφορετικούς ακουστικούς κόσμους, τον ηλεκτρονικό/αφηρημένο και τον ακουστικό/πιο πραγματικό. Κυκλοφορεί σε CD από το ARTéfacts ensemble.

Το T‐totum, για σόλο ταμπούρο και ηλεκτρονικά, του Παναγιώτη Κόκορα, είναι μια σύνθεση αφιερωμένη στην περιστροφική κίνηση. Οι ήχοι του ηλεκτρονικού μέρους προέρχονται από διάφορα αντικείμενα που περιστρέφονται πάνω και γύρω από το ταμπούρο και ο εκτελεστής αλληλεπιδρά χρησιμοποιώντας διάφορα –και πολλές φορές ασυνήθιστα– μέσα. Αφηρημένοι ήχοι θυμίζουν ήχους της καθημερινότητάς μας. T‐totum ονομάζεται ένα είδος καλύμματος με γράμματα στις τέσσερις πλευρές του, το οποίο χρησιμοποιείται σε τυχερά παιχνίδια.

Το Incompatible(s) VIII του Νικόλα Τζώρτζη είναι το τελευταίο έργο από τον κύκλο μουσικού θεάτρου Incompatible(s). Πρόκειται για τη φωνή ενός νεκρού άνδρα και την ανειλικρινή συγγνώμη μιας νοικοκυράς. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά από το ARTéfacts ensemble στο Στρασβούργο, το 2013.

Συντελεστές

Γιώργος Σαχίνης: Καλλιτεχνικός Διευθυντής Όχι Παίζουμε – UrbanDig Project
Χρήστος Καρράς: Γενικός Διευθυντής και Καλλιτεχνικός Διευθυντής Μουσικής της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση

Λουίζος Ασλανίδης: σκηνοθέτης
Βαλεντίνα Ταμιωλάκη: σχεδιασμός φωτισμών.

Ai Motohashi: πιάνο
Ναυσικά Τσάρα: φλάουτο
Guido De Flaviis: σαξόφωνο
Σπύρος Τζέκος: κλαρινέτο
Λαέρτης Κοκολάνης: βιολί
Μάριος Δαπέργολας: βιόλα
Θοδωρής Βαζάκας: κρουστά
Κώστας Σερεμέτης: κρουστά
Tim Ward: ηλεκτρονικά

ARTéfacts ensemble

Το ARTéfacts ensemble ιδρύθηκε το 2007 στην Αθήνα και πραγματοποίησε την πρώτη του εμφάνιση τον Ιανουάριο του 2008. Λειτουργεί με ένα βασικό πυρήνα 8 μελών και ένα σταθερό κύκλο εξωτερικών συνεργατών, μουσικών, αλλά και καλλιτεχνών από διάφορους τομείς. Η ευέλικτη δομή του, αλλά κυρίως η παρουσία σκηνοθέτη στον πυρήνα των μελών του, του προσδίδει ποικίλες δυνατότητες για μια πιο φρέσκια, προσιτή και πλούσια παρουσίαση του σύγχρονου ρεπερτορίου.

Στη μέχρι σήμερα καλλιτεχνική του πορεία, έχει εμφανιστεί στο Φεστιβάλ ΚΟΘ Underground (Θεσσαλονίκη 2012), στο Φεστιβάλ Αθηνών (2008) και στο Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Πορτοχελίου (2008), σε διάφορους χώρους της Αθήνας, όπως στη Στέγη Γραμμάτων &Τεχνών, στο Γαλλικό Ινστιτούτο, στον πολυχώρο AN-ART, στο Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός, στο Ωδείο Φίλιππος Νάκας, στον κινηματογράφο ΤΡΙΑΝΟΝ, στο 104 Κέντρο Λόγου & Τέχνης, στο ABOUT, στο BIOS και στα θέατρα Χυτήριο και Εμπρός, αλλά και στο εξωτερικό (Στρασβούργο 2013, Ρεμς 2016), παρουσιάζοντας έργα σημαντικών συνθετών από ποικίλα ρεύματα της σύγχρονης μουσικής. Στην περιφέρεια, έχει παρουσιάσει εκπαιδευτικά προγράμματα στα Πνευματικά Κέντρα Κροκεών, Δήμου Σκάλας και Δήμου Καλαμάτας.

Έχει συνεργαστεί με τον σκηνοθέτη Θωμά Μοσχόπουλο, τις «Όπερες των Ζητιάνων» και τον συνθέτη Χαράλαμπο Γωγιό.

Ειδικά για το σύνολο, έχουν συνθέσει έργα οι Maurilio Cacciatore, Στάθης Γυφτάκης, Νικόλας Τζώρτζης, Δημήτρης Ανδρικόπουλος, Balázs Horváth, Branka Popović, Laurent Durupt, Cassandra Miller, Doina Rotaru, Cornelis de Bondt, Grzegorz Marciniak, Ofir Klemperer, Θανάσης Δεληγιάννης και ο Κορνήλιος Σελαμσής, με τον οποίο το σύνολο διατηρεί σταθερή συνεργασία.

Τον Απρίλιο 2015 κυκλοφόρησε από την puzzlemusik η πρώτη δισκογραφική δουλειά του συνόλου, με τίτλο THIVA Km102, σε συνεργασία με την Μ.Κ.Ο. ΑΜΑΚΑ. Περιέχει έξι νέα έργα για ηλεκτρονικά και σύνολο, γραμμένα ειδικά για το ARTéfacts ensemble και το πρότζεκτ “PAROL! Writing and art beyond walls, beyond borders”. Το σύνολο διατηρεί μια στενή συνεργασία με τη Στέγη, έχοντας παρουσιάσει εκεί τη συναυλία Freak Out! και ένα αφιέρωμα στον Ιταλό συνθέτη Fausto Romitelli. Πολύ σύντομα αναμένεται και η κυκλοφορία της ζωντανής ηχογράφησης της παράστασης Συγκατοίκηση, με τον Κωνσταντίνο Βήτα, σε παραγωγή της Στέγης Γραμμάτων & Τεχνών.

Όχι Παίζουμε

Η ομάδα παραστατικών τεχνών Όχι Παίζουμε δημιουργεί παραστάσεις με έντονο το στοιχείο του θεάτρου και του χορού. Με το UrbanDig Project η ομάδα περιηγείται από το 2004 στη πόλη και δημιουργεί παραστάσεις που επανα-συστήνουν σημεία και γειτονιές της, μέσα από την καλλιτεχνική διαχείριση τόπου και αρχείου. Από το 2013, το UrbanDig Project μετατρέπεται σε μια πλατφόρμα συλλογικής ανασκαφής και διαχείρισης του πολιτισμικού κεφαλαίου τόπων της πόλης, πάντοτε με αφορμή και κατάληξη μια επιτόπια site-specific παράσταση. Το τελευταίο UrbanDig Project μόλις ολοκληρώθηκε στη γειτονιά του Δουργουτίου [Νέου Κόσμου] (Dourgouti Island Hotel Project). Η Ομόνοια φαίνεται να είναι η περιοχή που θα φιλοξενήσει το επόμενο. Η ομάδα έχει διακριθεί, μεταξύ άλλων, στα AltoFest 2015, ACEA EcoArt International Contest 2011, TEDxAthens Challenge 2010 και έχει συμμετάσχει στο Ελληνικό Περίπτερο, στην Prague Quadrennial of Performance Design and Space 2015.