Μουσικό αφιέρωμα στον Κώστα Πασχάλη από την Εθνική Λυρική Σκηνή

Στο πλαίσιο του εορτασμού των 80 ετών της, η Εθνική Λυρική Σκηνή τιμά έναν σπουδαίο καλλιτέχνη που συνδέθηκε ιδιαιτέρως με την ιστορία της και τίμησε την τέχνη της όπερας στα πέρατα του κόσμου.

Στο αφιέρωμα της 24ης Οκτωβρίου, το οποίο επιμελήθηκε η Μαρίνα Κρίλοβιτς, συμμετέχουν οι διεθνώς αναγνωρισμένοι Έλληνες μονωδοί Δημήτρης Πακσόγλου, Δημήτρης Πλατανιάς, Τάσης Χριστογιαννόπουλος και Χριστόφορος Σταμπόγλης, οι οποίοι θα ερμηνεύσουν αποσπάσματα από όπερες των Βέρντι, Πουτσίνι, Ροσσίνι, Μασνέ κ.ά. Την Ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής θα διευθύνει ο Λουκάς Καρυτινός.

Κώστας Πασχάλης

Ο Κώστας Πασχάλης γεννήθηκε το 1929 και ήδη από το 1947 συμμετείχε στη Χορωδία της ΕΛΣ. Το 1951, μόλις στα 22 του, έκανε την πρώτη του μεγάλη επιτυχία ερμηνεύοντας τον Ριγολέττο. Η μεστή για την ηλικία φωνή του, η άρτια τεχνική, η σωστή αναπνοή και άρθρωσή του, αλλά και η συνολική σκηνική παρουσία του, έκαναν μεγάλη εντύπωση, με αποτέλεσμα να αναλάβει απαιτητικούς πρωταγωνιστικούς ρόλους σε διάσημες όπερες των Βέρντι, Μότσαρτ, Λεονκαβάλλο, Μασκάνι, Ροσσίνι, Ντονιτσέττι, Καλομοίρη.

Το 1958 ξεκίνησε θριαμβευτικά τη διεθνή του σταδιοδρομία με μια ιστορική παράσταση του Χορού μεταμφιεσμένων του Βέρντι στη Βιέννη, σε μουσική διεύθυνση του Δημήτρη Μητρόπουλου. Αμέσως μετά ο Χέρμπερτ φον Κάραγιαν, καλλιτεχνικός διευθυντής της Κρατικής Όπερας της Βιέννης, του προσέφερε συμβόλαιο συνεργασίας. Στην κορυφαία βιεννέζικη όπερα έδωσε πάνω από 650 παραστάσεις μέσα σε 25 χρόνια, μια σπάνια διαδρομή για την οποία τιμήθηκε και από την αυστριακή κυβέρνηση.

Η σταδιοδρομία του στον παγκόσμιο οπερατικό χάρτη θεωρείται έως και σήμερα μοναδική. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 διέπρεψε στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα και φεστιβάλ όπερας του πλανήτη όπως, μεταξύ άλλων, Μετροπόλιταν Νέας Υόρκης, Σκάλα του Μιλάνου, Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, Ρώμη, Φλωρεντία, Μόναχο, Ντάλλας, Χιούστον, Σαν Φρανσίσκο, αλλά και στα φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ και του Γκλάιντμπορν. Μια από τις δεκάδες αποθεωτικές κριτικές που έλαβε στην καριέρα του, από τους London Sunday Times για την ερμηνεία του στον Μάκβεθ το 1964 στο Γκλάιντμπορν, ανέφερε: «Η φωνή του είναι φαινομενικά ανεξάντλητης δύναμης, αξιοσημείωτης συνοχής και ακρίβειας. Αποπνέει μια ευγένεια που πλησιάζει το θεϊκό…».

Παράλληλα με τη διεθνή του πορεία, ο Κώστας Πασχάλης δεν έλειψε ποτέ από την Εθνική Λυρική Σκηνή και το ελληνικό κοινό, το οποίο τον αγάπησε με πάθος. Στο Ολύμπια και στο Ηρώδειο αποθεώθηκε σε ρόλους όπως Ντον Τζοβάννι, Σκάρπια, Σιμόν Μποκκανέγκρα, Ναμπούκκο, Μάκβεθ, Ντον Κάρλο (Ερνάνης) κ.ά., ενώ στις δεκαετίες του ’80 και του ’90 υπέγραψε τη σκηνοθεσία σε πολλές παραγωγές όπερας στην ΕΛΣ.
Την καλλιτεχνική περίοδο 1988/89 διετέλεσε Γενικός Διευθυντής της ΕΛΣ, ενώ η τελευταία του εμφάνιση πάνω στη σκηνή του μοναδικού ελληνικού λυρικού θεάτρου ήταν το 1995/96 με τον Σιμόν Μποκκανέγκρα.

Η βελούδινη, σκούρα και αρρενωπή φωνή του, η ωραία φραστική του τραγουδιού, η έκφραση των ματιών του και η λαμπερή σκηνική παρουσία του ήταν τα στοιχεία που τον έκαναν διάσημο σε όλο τον κόσμο. Ο Κώστας Πασχάλης υπήρξε ένας συναρπαστικός βαρύτονος, καθηλωτικός σε κάθε ερμηνεία του, ενώ την ίδια στιγμή η στάση του σώματός του αντανακλούσε τον ψυχισμό κάθε ρόλου που έπρεπε να αποδώσει. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα στις 9 Φεβρουαρίου 2007. Σύζυγός του υπήρξε η διεθνώς καταξιωμένη υψίφωνος Μαρίνα Κρίλοβιτς.

Συντελεστές:

Συμμετέχουν οι διεθνώς καταξιωμένοι Έλληνες μονωδοί Δημήτρης Πακσόγλου, Δημήτρης Πλατανιάς, Τάσης Χριστογιαννόπουλος, Χριστόφορος Σταμπόγλης. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ διευθύνει ο Λουκάς Καρυτινός, ενώ την καλλιτεχνική επιμέλεια υπογράφει η διάσημη Ρουμάνα υψίφωνος και σύζυγος του Κώστα Πασχάλη Μαρίνα Κρίλοβιτς.

Καλλιτεχνική επιμέλεια: Μαρίνα Κρίλοβιτς
Μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός
Σολίστ: Δημήτρης Πακσόγλου, Δημήτρης Πλατανιάς, Τάσης Χριστογιαννόπουλος, Χριστόφορος Σταμπόγλης