Δύο νέα και φρέσκα κορίτσια, απόφοιτες της Δραματικής Σχολής του Εθνικού θεάτρου, ετοιμάζονται να μοιραστούν έναν κοινό ρόλο στο νέο εγχείρημα που ανεβαίνει αυτόν τον καιρό στο Bios, με τίτλο «Ο θείασως πέζη Κάφκα».
Η Νάνσυ Σιδέρη («Φάουστ», «Καλός άνθρωπος του Σετσουάν» κα) και η Μαρία Μοσχούρη («Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ», «Σάλεμ» κα), εκπληρώνουν μαζί με άλλους αποφοίτους του Εθνικού, έναν στόχο που είχαν θέσει από τα χρόνια της σχολής και μιλούν στο culturenow.gr, σχετικά με την παράσταση, τον Κάφκα, καθώς και το πώς βλέπουν την κρίση στο χώρο του πολιτισμού στο ξεκίνημα της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας.
Συνέντευξη: Αναστασία Ρίζου
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Cul. N.: Στο Bios Tesla θα παρουσιαστεί σε λίγες μέρες η παράσταση «Ο ΘΕΙΑΣΩΣ ΠΕΖΗ ΚΑΦΚΑ». Πείτε μας λίγα λόγια για το ανέβασμα και τις σκηνοθετικές του απαιτήσεις.
Ν. Σ.: Σε λίγες μέρες θα αναμετρηθούμε με ένα από τα σημαντικότερα κείμενα που γράφτηκαν ποτέ. Είμαι ενθουσιασμένη γιατί αντιμετωπίζουμε το όλο εγχείρημα με ειλικρίνεια και όρεξη… Στην δουλειά που κάνουμε με τα παιδιά οι απαιτήσεις είναι υποκριτικές και όχι σκηνοθετικές. Είμαστε πέντε διαγωνιζόμενοι που θέλουν πάση θυσία να αφηγηθούν μια ιστορία. Στις πρόβες ασχοληθήκαμε εκτενέστατα με το λόγο. Αν κρατάω κάτι, είναι αυτό. Η εμμονή με τις λέξεις μπορεί να σου μάθει, η εμμονή με τις λέξεις θα φέρει τις εικόνες.
Μ. Μ.: Η δουλειά μας ξεκίνησε με κεντρικό άξονα ένα διήγημα. Αυτό δημιουργεί εξ αρχής άλλες βάσεις. Έχουμε να διαπραγματευτούμε από κοινού και οι πέντε μια ιστορία. Επιπλέον, υπάρχει και η συνθήκη του διαγωνισμού. Δεν είναι μόνο ότι αφηγούμαστε κάτι αλλά ότι πρέπει να το αφηγηθούμε και είναι ζήτημα ζωής και θανάτου να το κάνουμε καλά γιατί έχουμε να επωφεληθούμε απ’ αυτό. Η ιστορία του πιθήκου τρέχει παράλληλα με τον διαγωνισμό. Βέβαια οι δυο συνθήκες, του διαγωνιζόμενου και του πιθήκου, παρουσιάζουν πολύ συχνά ομοιότητες! Σε ό,τι αφορά τις σκηνοθετικές απαιτήσεις ο Τζούλιο δούλεψε πολύ με το λόγο και αυτό είναι μεγάλο κέρδος για μας και για το τελικό αποτέλεσμα ελπίζω. Δεν ξέρω αν μπορώ να μεταφέρω με λόγια την κατεύθυνση αυτής της προσπάθειας αλλά μόλις μου ήρθε μια πολύ όμορφη φράση (νομίζω του Olivier Py) που ίσως συμπυκνώνει τον σκοπό της δουλειάς μας: Είναι λοιπόν η προσπάθεια να αποδοθεί ο Λόγος στον λόγο.
Cul. N.: Εσείς ερμηνεύετε από κοινού έναν ρόλο. Αφού μας τον περιγράψετε η καθεμία από τη δική της οπτική, μιλήστε μας για αυτήν την ιδιαιτερότητα και ποιες ανάγκες της δημιουργικής έμπνευσης εξυπηρετεί.
Ν. Σ.: Με τη Μαρία μιλάμε και κινούμαστε συνέχεια μαζί. Είμαστε πολύ διαφορετικές. Δε μοιάζουμε παρά μόνο στο ύψος. Δεν προσπαθούμε να γίνουμε ένα, αλλά να διατηρήσουμε η καθεμία την δική της φωνή μέσα στην ταυτόχρονη ομιλία. Θέλει διπλή δουλειά η «απεύθυνση» και η κυριολεξία γιατί δεν συμβαίνει να μιλάμε μαζί στην πραγματική ζωή. Σας έχει τύχει ποτέ, να πέσετε πάνω στη ίδια λέξη με κάποιον άλλο; Ξαφνιάζεστε και γελάτε για τη στιγμιαία σύμπτωση. Εμείς αυτό το ξάφνιασμα το αποζητάμε σε παραπάνω από μία λέξεις.
Μ. Μ.: Νομίζω πως η φράση που χρησιμοποιούμε στην παράσταση για να συστηθούμε είναι πολύ αντιπροσωπευτική της κατάστασης μας: “Είμαστε δύο”. Δεν είμαστε ούτε ο ίδιος άνθρωπος, ούτε ακριβώς δίδυμες (παρόλο που έτσι μας φωνάζουν γιατί είναι πιο χαριτωμένο), απλώς είμαστε δύο. Το συνηθισμένο είναι ο κάθε άνθρωπος να είναι ένας. Ε, εμείς είμαστε δύο! Τα κάνουμε όλα μαζί, δεν χωριζόμαστε και δεν μιλάμε η κάθε μια μόνη της-ποτέ! Και πιστέψτε με, δεν είναι όσο απλό φαίνεται. Ας πούμε το ζήτημα του “προσωπικού χρόνου” του ηθοποιού περιπλέκεται. Εδώ ο προσωπικός χρόνος μου πρέπει να είναι ο ίδιος με της Νάνσης. Δεν μπήκα στην διαδικασία να εξηγήσω αυτή την επιλογή λογικά: για ποιο λόγο συμβαίνει ή τι σημαίνει το γεγονός πως είναι δύο. Το δέχομαι ως έχει και απολαμβάνω και όλο το παράδοξο που κουβαλάει το “να είμαι δύο”. Μου αρέσει ας πούμε να σκέφτομαι ότι οι δύο μας είμαστε και λίγο μυθικά πρόσωπα-του παραμυθιού!
Cul. N.: Υπάρχουν στοιχεία του κειμένου που ξεχωρίσατε και σας κέντρισαν περισσότερο;
Ν. Σ.: Το κείμενο είναι διαμάντι. Όταν το διαβάζω, αυτό σκέφτομαι. Δεν ξέρεις ποια φράση να διαλέξεις. Υπάρχει φόβος και αποφασιστικότητα πίσω από κάθε πρόταση.
Μ. Μ.: Ο Κάφκα είναι σπουδαίος συγγραφέας. Χρειάστηκε να διαβάσουμε το μεγαλύτερο μέρος των γραπτών του με αφορμή την παράσταση και αυτό είναι μεγάλος πλούτος. Το βλέμμα που έχει ο Κάφκα για τον κόσμο είναι το βλέμμα που έχει ο σύγχρονος άνθρωπος για τον κόσμο. Η πολυπλοκότητα, το μυστήριο, η απόγνωση, η πάλη του Κάφκα είναι πράγματα δικά μας. Όχι στη σφαίρα της φιλοσοφίας αλλά στη σφαίρα του πραγματικού, του ανθρώπινου, του καθημερινού. Το δικό μας διήγημα εγώ έτυχε να το ξέρω από παλαιότερα και από τότε το αγαπούσα. Δεν είναι από τα πιο δημοφιλή του αλλά είναι ένα μικρό αριστούργημα. Η κεντρική ιδέα: ένας πίθηκος γίνεται άνθρωπος! Ένα πίθηκος γίνεται άνθρωπος από ανάγκη και για να βρει διέξοδο. Δεν ξεχωρίζω τίποτα. Μου αρέσει όλο και είμαι πολύ χαρούμενη που βάζω αυτά τα λόγια στο στόμα μου! Και θα συμβούλευα τον καθένα να διαβάσει Κάφκα γιατί θα βρει έναν φίλο-το εννοώ!
Cul. N.: Όλοι οι συντελεστές της παράστασης, είστε απόφοιτοι της Δραματικής Σχολής του Εθνικού. Πώς λειτουργείτε σε επαγγελματικό πλέον επίπεδο; Ποια η αίσθηση της συνεργασίας με άτομα που γνωρίζετε τόσο καλά;
Ν. Σ.: Συζητάμε, ακούμε, διαφωνούμε, βουτάμε. Γνωριζόμαστε, ανήκουμε στην ίδια γενιά, μας κυνηγούν φοβίες, κρίσεις πανικού και μια τεράστια απορία, για το πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Το χειρότερο που θα μπορούσε να μας συμβεί, θα ήταν να περάσουμε στη σφαίρα της απραξίας λόγω ανέχειας. Ευτυχώς ακόμα επινοούμε.
Μ. Μ.: Η ιδέα για αυτή την παράσταση ξεκίνησε όσο ήμασταν ακόμα στη σχολή. Ο Τζούλιο μας το πρότεινε όταν ήμασταν στο τρίτο έτος-με λίγο διαφορετική σύσταση ομάδας, πάντως πάνω κάτω εμείς. Δυο χρόνια μετά την αποφοίτηση μας γίνεται. Εμένα μου φαίνεται και κάπως συγκινητικό ότι τελικά βρεθήκαμε για να κάνουμε αυτό που είχαμε πει τότε. Υπό την έννοια ότι θα μπορούσαμε κάλλιστα να το είχαμε παρατήσει και να είχε τραβήξει ο καθένας τον δρόμο του. Σε ό,τι αφορά τη δουλειά, η σχολή μας έδωσε το πλεονέκτημα ενός κοινού κώδικα αλλά όχι και απόλυτα μιας και σε κάθε συνεργασία τα θεμέλια πρέπει να μπαίνουν από την αρχή. Θα ‘ταν λάθος να πηγαίναμε με τη σιγουριά ότι “είμαστε φίλοι και κάπως θα τα βρούμε”. Όπως και να χει είναι ωραίο να δουλεύεις με ανθρώπους που ξέρεις και που αγαπάς. Και είναι ωραίο που μοιραζόμαστε και όλες αυτές τις κοινές αναμνήσεις από τα χρόνια της σχολής.
Cul. N.: Με ποιον τρόπο αντιμετωπίζετε τα προβλήματα στον κλάδο του πολιτισμού, ως νέοι άνθρωποι και καλλιτέχνες; Βρίσκετε λύσεις κόντρα σε όλη την απαισιοδοξία και την αβεβαιότητα;
Ν. Σ.: Αυτή τη στιγμή κλάδος πολιτισμού δεν υφίσταται. Μακάρι να μπορούσα να σας μιλήσω για ιδανικές και ανθρώπινες συνθήκες στο χώρο της τέχνης. Το ιδιωτικό κεφάλαιό δεν κάνει θέατρο για την ψυχή του. Είμαστε παγιδευμένοι, γιατί όλες οι πολιτικές ιδεολογίες στην πράξη καταρρέουν και το χρήμα αποφασίζει τι αξίζει να ειπωθεί και τι όχι. Όμως απαισιόδοξοι δεν είμαστε. Αν ίσχυε κάτι τέτοιο, θα είχαμε πάψει από καιρό να επιμένουμε. Η λύση στην αβεβαιότητα είναι προσωρινή και ονομάζεται «Ο Θείασως πέζη Κάφκα». Αυτό που ελπίζω είναι να συνεχίσουμε να αγαπάμε το θέατρο ακόμα κι αν το αποχωριστούμε για λόγους επιβίωσης. Γιατί όντας νέοι και χωρίς πλάτες από πίσω, μαθαίνουμε δυστυχώς, πως και η φυγή είναι κάτι το μπορετό.
Μ. Μ.: Τα όσα είπε η Νάνσυ με βρίσκουν απολύτως σύμφωνη. Αυτά τα πράματα, λυπάμαι που το λέω, τα συζητάμε και τα ξανασυζητάμε και τίποτα δεν αλλάζει. Ναι, τα προβλήματα είναι τεράστια. Εμείς έτσι βρήκαμε την κατάσταση, δεν γνωρίσαμε “τις καλές μέρες” οπότε βρισκόμαστε συχνά και σε μια αμηχανία όταν αντιμετωπίζουμε τον κλάδο: θυμώνουμε, απελπιζόμαστε, κάνουμε πίσω, ξαναξεκινάμε. Η λύση που βρίσκουμε είναι η χαρά μας για τη δουλειά, η οποία μας κάνει να συνεχίζουμε-όπως μπορεί ο καθένας. Και η χαρά μας για τη δουλειά δεν είναι μικρή υπόθεση και δεν θέλω σε καμία περίπτωση να τη μειώσω απλά δεν μπορεί να λύσει κανένα πρόβλημα σε βάθος χρόνου. Αν υπάρχει λοιπόν χαρά και δύναμη από ανθρώπους θα συνεχίσουν να κινούνται τα πράματα-όπως μπορούν. Αν όχι θα σταματήσουν. Έτσι είναι δυστυχώς.
Cul. N.: Θα μας αποκαλύψετε κάποιες από τις φιλοδοξίες και τα όνειρά σας για το αύριο;
Ν. Σ.: Δεν έχω ιδέα για το αύριο. Ονειρεύομαι να ταξιδέψω πολύ.
Μ. Μ.: Α, δεν ξέρω και πολλά για να σας αποκαλύψω. Με αγχώνουν αυτές οι σκέψεις για το αύριο και τις αποφεύγω. Θα ήθελα να μπορώ να κάνω θέατρο, ταξίδια, ίσως ας πούμε να ήθελα να ζήσω και λίγο στο εξωτερικό, να κάνω κάποια μετεκπαίδευση και θα ήθελα πολύ μέσα στα επόμενα χρόνια να δουλέψω, ή να συναναστραφώ τέλος πάντων, με παιδιά γιατί πρόσφατα ανακάλυψα πόσο καλά τα πάμε! Αλλά ξέρετε και τίποτα από αυτά να μην γίνει, πιστεύω θα βρεθεί η άκρη. Το όνειρα μου τα αφήνω λίγο φλου, αφήνω και ένα περιθώριο να με συναντήσει η Τύχη στο δρόμο! Αν κάνω αυστηρό πλάνο ζωής και φτιάξω μια -to do list- για το αύριο νομίζω θα δυστυχήσω.
Cul. N.: Τι ακολουθεί μετά τη λήξη των παραστάσεων στο Bios;
Ν. Σ.: Ακολουθεί το καλοκαίρι με ωραία βιβλία και αρκετό γράψιμο!
Μ. Μ.: Μετά τη λήξη των παραστάσεων στο bios ακολουθεί το καλοκαίρι! Το οποίο είναι η καλύτερη εποχή! Και τέλος πάντων ένα από τα καλά “κακά” του επαγγέλματός μας είναι ότι δεν ξέρεις ποτέ τι σου ξημερώνει και αφού δεν μπορούμε να το αποφύγουμε, το απολαμβάνουμε!
Φωτογραφίες: © Νίκος Πανταζάρας
facebook.com/thiasospaizeikafka
