Από τη Μαριάννα Παπάκη
Να προσθέσουμε σε αυτό το σημείο πως τα έργα ερμήνευσε η λεγόμενη “μεγάλη” ομάδα του NDT, η NDT 1 η οποία αποτελείται από έμπειρους χορευτές άνω των 23 ετών. (Σημ.: Το σύνολο έχει δύο ομάδες χορευτών: τα ανερχόμενα ταλέντα, ηλικίας 17-23 ετών, ξεκινούν την καριέρα τους στο NDT 2, με καλλιτεχνικό διευθυντή τον Τζέραλντ Τιμπς, και συνεχίζουν κατά την πλήρη άνθισή τους στο NDT 1).
Την αυλαία “άνοιξε” η χορογραφία “Πόθος” των Λεόν και Λάιτφουτ οι οποίοι υπογράφουν επίσης τα σκηνικά και τα κοστούμια. Το πρώτο αυτό μέρος της παράστασης θα λέγαμε πως ήταν και το πιο «κλασικό», εναρμονισμένο με τα έργα του Μπετόβεν – Κοντσέρτο για πιάνο αρ.3 και αρ.4 – που “υπαγόρευαν” τις κινήσεις των χορευτών. Η ιστορία εξελίσσεται ανάμεσα σε ένα ζευγάρι που παλεύει μεταξύ του “μαζί” και του “χώρια” αλλάζοντας κινήσεις, ψάχνοντας εξόδους διαφυγής μέσα σ’ ένα σκηνικό εύρημα• ένα κουτί – σπίτι που υποδηλώνει από τη μια την ασφάλεια και από την άλλη τη φυλακή. Η καρέκλα βρίσκεται στο ταβάνι, η πόρτα και το παράθυρο μοιάζουν να αλλάζουν θέση και το πραγματικό μοιάζει να μπερδεύεται με το μη πραγματικό.
Το ζευγάρι χορεύει μέσα στον κύβο που γυρίζει, που πετάει, που “χάνει τη βαρύτητά” του μαζί με τους χορευτές. Αέρινες κινήσεις με πολλά στοιχεία μπαλέτου κάτι που φανερώνει τις κλασικές σπουδές των μελών της ομάδας. Έξω από το μοναδικό αυτό σκηνικό εύρημα, ένας τρίτος χορευτής παρακολουθεί το ζευγάρι σαν ο άλλος εαυτός τους, σαν ο παντογνώστης χρόνος ή σαν ο ξανθός άγγελος – έρωτας που τους εμποδίζει να δραπετεύσουν από τη στέγη τους όταν αυτή μετατρέπεται σε κλουβί. Ο Νορβηγός Silas Henriksen (πηγή: πρόγραμμα) με μεγάλες και ανοιχτές κινήσεις, με στοιχεία κλασικού χορού σύγχρονα δοσμένα χορεύει πραγματικά σαν άγγελος υπό τους ήχους της 5ης Συμφωνίας του Μπετόβεν όταν στη χορογραφία προστίθενται και τα άλλα μέλη της ομάδας και η ιστορία του ζευγαριού έχει φτάσει πια στο θλιβερό της τέλος. Ο κόσμος χειροκροτεί μαγεμένος και το διάλειμμα είναι και δεν είναι διάλειμμα αφού καθ’ όλη τη διάρκειά του η σκηνή δεν μένει άδεια… Μια χορεύτρια ερμηνεύει τον δικό της «μονόλογο» συνδέοντας τις δύο χορογραφίες της παράστασης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στο δεύτερο μέρος τον “Πόθο” διαδέχεται η “Πεταλούδα“. Εδώ, στη χορογραφία των Λεόν και Λάιτφουτ που δημιουργήθηκε μόλις έναν χρόνο μετά, το 2010, το ύφος είναι πολύ διαφορετικό. Τα στοιχεία μπαλέτου – αν και δεν λείπουν – είναι αισθητά λιγότερα, οι κινήσεις μικρότερες, πιο απότομες ίσως αλλά πέρα για πέρα ποιητικές. Σε αυτή τη χορογραφία θα μπορούσαμε να πούμε πως ο σύγχρονος χορός βρίσκει μια εντυπωσιακά φρέσκια οδό να εκφράσει χωρίς ντροπή το πηγαίο, ανθρώπινο συναίσθημα.
Πέρυσι το καλοκαίρι παρακολούθησα στο Φεστιβάλ Αθηνών μία από τις πιο “δυνατές” θεατρικές εμπειρίες που έχω ως τώρα ως θεατής. Και αυτή είναι η παράσταση του Ρομέο Καστελούτσι «Περί της έννοιας του προσώπου του Υιού του Θεού». Εκεί, θέμα της περφόρμανς ήταν η σχέση ενός γηραιού και ανήμπορου πατέρα με τον γιο του υπό το βλέμμα ενός άλλου γιου, του Χριστού ο οποίος “παρατηρούσε” από την υπερμεγέθη αναπαραγωγή του Σωτήρα του Κόσμου του Αντονέλο ντα Μεσίνα (1465). Το ίδιο θέμα και στην «Πεταλούδα» του NDT 1. Μία γυναίκα εμφανώς μεγάλης ηλικίας στη σκηνή, με πρόσωπο κουρασμένο από τον χρόνο και κάτασπρα μαλλιά. Όπως στον Καστελούτσι, έτσι κι εδώ (η αναφορά γίνεται μόνο λόγω του κοινού θέματος) η κατάσταση, η διαφορά των γενεών και η αντίστροφη μέτρηση του χρόνου για τους αγαπημένους ανθρώπους δημιουργεί μια ατμόσφαιρα άκρως συναισθηματική και συγκινητική.
Στην παράσταση του Nederlands τη φόρτιση εντείνει ο μαύρος ουρανός του σκηνικού που στο τέλος μεγαλώνει, δημιουργώντας προοπτική στο χώρο, συμβολίζοντας το ταξίδι που ξεκινά, οι φωτισμοί του Τομ Μπεφόρτ αλλά κυρίως οι μουσικές και τα τραγούδια των Αμερικανών Magnetic Fields από το άλμπουμ 69 Love Songs που κινούνται ανάμεσα στον λυρισμό και την ένταση, στην αγάπη και τον χωρισμό, στη ζωή και τον θάνατο καθώς και το επίμονο παράπονο από το βιολί του «On the Nature of Daylight» του Max Richter.
Πίσω από αυτή τη χορογραφία κρύβεται μία αλήθεια• μια αληθινή ιστορία ακριβέστερα όπως πληροφορεί η ομάδα. Η κεντρική φιγούρα αυτού του κομματιού είναι η μητέρα του χορευτή και χορογράφου Μεντί Βαλέρσκι, Μαρτίν Μπρεάρντ Βαλέρσκι, στην οποία οι χορογράφοι έχουν αφιερώσει τη χορογραφία τους. Ο Βαλέρσκι πήρε άδεια ενός χρόνου από την ομάδα για να φροντίσει την άρρωστη και ετοιμοθάνατη μητέρα του και οι συνάδελφοί του χορεύουν γι’ αυτή την αγάπη και την απουσία. Αναμφισβήτητα, ακόμα και αν δεν γνωρίζει κανείς από πριν αυτή την προσωπική ιστορία, μπορεί να νιώσει πως η «Πεταλούδα» έχει κάτι το προσωπικό. Οι χορογράφοι κάνουν ένα βήμα μπροστά στην τεχνική τους, προτείνουν μια πιο “φρέσκια” γλώσσα σε σχέση με τον “Πόθο” και εκφράζουν με αυτήν το ανθρώπινο συναίσθημα αποφεύγοντας με επιδεξιότητα το μελό. Απόδειξη; Το ελπιδοφόρο τέλος με το σύνολο της ομάδας επί σκηνής και το τραγούδι των Magnetic Fields «Nothing matters when we are dancing» να μας θυμίζει πως όσο η ζωή συνεχίζεται, δεν έχουμε τίποτα να φοβόμαστε …
Ο χρόνος και ο άνθρωπος σε όλες τους τις καταστάσεις (χαρά και ένταση, πόνος και θάνατος) εκφράστηκαν στις δύο χορογραφίες του NDT 1 με συναίσθημα και αλήθεια. Ο χορός τους περιείχε κλασικά αλλά και σύγχρονα στοιχεία έκφρασης δοσμένα όμως και τις δύο φορές, και στις δύο χορογραφίες με τεχνική αρτιότητα και ψυχή.
Δύο υπέροχες ανθρωποκεντρικές χορογραφίες που ερμηνεύτηκαν εξίσου ανθρωποκεντρικά δημιουργώντας έτσι έναν κοινό τόπο στον αρκετά διαφοροποιημένο τρόπο έκφρασής τους.
Συντελεστές
«Sehnsucht» («Πόθος»)
Χορογραφία: Paul Lightfoot, Sol León
Μουσική: Ludwig van Beethoven (επιλογές)*
Σκηνικά – Κοστούμια: Sol León & Paul LightfootΦωτισμοί: Tom Bevoort
* Κοντσέρτα για πιάνο αρ. 3 & 4 και Συμφωνία αρ. 5. Ηχογράφηση με τη Φιλαρμονική του Βερολίνου. Διευθύνουν ο Χ. φον Κάραγιαν (Συμφωνία αρ. 5) και ο Κ. Αμπάντο (Κοντσέρτα για πιάνο). Σολίστ στο πιάνο ο Μ. Πολλίνι.
«Schmetterling» («Πεταλούδα»)
Χορογραφία: Sol León, Paul Lightfoot Μουσική: The Magnetic Fields (επιλογές από το άλμπουμ 69 Love Songs)
& Max Richter (επιλογές από τα άλμπουμ Memoryhouse & Blue Notebooks)
Σκηνικά: Paul Lightfoot, Sol León
Κοστούμια: Joke Visser & Hermien HollanderΦωτισμοί: Tom Bevoort
Nederlands Dans Theater (NDT I)
Καλλιτεχνικός διευθυντής: Paul Lightfoot
photos by Rahi Rezvani