Νέες κυκλοφορίες από το Βιβλιοπωλείο της Εστίας

Δύο νέα βιβλία που ανήκουν στη σειρά Μαρτυρίες – Βιογραφίες, κυκλοφόρησαν από το βιβλιοπωλείο της Εστίας. Πρόκειται για το …

«Συρματένιοι, ξεσυρματένιοι· όλοι Χιώτες πρόσφυγες και στρατιώτες στη Μέση Ανατολή. Αφηγήσεις 1941-1946» του Γιάννη Μακριδάκη και το «Ημερολόγιο εξορίας, Ερζερούμ 1943» του Γιώργου Χατζηδημητριάδη.

«Συρματένιοι, ξεσυρματένιοι· όλοι Χιώτες πρόσφυγες και στρατιώτες στη Μέση Ανατολή. Αφηγήσεις 1941-1946»

Οι μαρτυρίες που παρουσιάζονται σε αυτό το βιβλίο καταγράφουν τις δύσκολες καταστάσεις που πέρασαν χιλιάδες Χιώτες, οι οποίοι εγκατέλειψαν την πατρίδα τους ως πρόσφυγες κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.

Συνθήκες πείνας και ανέχειας, νυχτερινές, παράνομες αποδράσεις από το νησί, επικίνδυνα ταξίδια με καΐκια και προορισμό την Κύπρο, ο στρατός της Μέσης Ανατολής, οι προσφυγικοί καταυλισμοί, το μέτωπο, τα κινήματα, τα σύρματα, ο Ιερός Λόχος. Όλα αυτά αποτέλεσαν πορεία ζωής για ανθρώπους οι οποίοι δεν μπορούσαν καν να τα φανταστούν.

Ευτυχώς πολλοί από αυτούς κατάφεραν να επιστρέψουν και μερικοί δέχτηκαν να καταγραφούν οι ενθυμήσεις τους.

Ίσως κάποτε χρησιμεύσουν ως «πιλότοι» στις ζωές άλλων.

Γ. Μ.

O Γιάννης Μακριδάκης γεννήθηκε το 1971 στη Xίο και σπούδασε Mαθηματικά. Aπό το 1997, που ίδρυσε το Kέντρο Xιακών Mελετών με σκοπό την έρευνα, αρχειοθέτηση, μελέτη και διάδοση των τεκμηρίων της Xίου, οργανώνει τα ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράμματα του Kέντρου, επιμελείται τις εκδόσεις του και διευθύνει το τριμηνιαίο περιοδικό Πελινναίο.

Βιβλία του:

10.516 μέρες: Iστορία της νεοελληνικής Xίου 1912-1940, ιστορικό αφήγημα (έκδοση του Κέντρου Χιακών Μελετών «Πελινναίο», 2007).

Tο πρώτο μυθιστόρημά του Aνάμισης ντενεκές (Eστία 2008) έχει κάνει μέχρι τώρα έξι εκδόσεις, ενώ κυκλοφόρησε τον επόμενο χρόνο (2009) και στα τουρκικά.

Η νουβέλα του Η δεξιά τσέπη του ράσου (Εστία 2009) βρίσκεται ήδη στην έκτη έκδοση.

Το δεύτερο μυθιστόρημά του Ήλιος με δόντια (Εστία 2010) βρίσκεται στη δεύτερη έκδοση.

Υπό έκδοση είναι η νουβέλα Λαγού μαλλί.

Στοιχεία Βιβλίου

Επίμετρο: Στράτος Δορδανάς
Σειρά: Μαρτυρίες – Βιογραφίες
Βιβλιοπωλείον της Εστίας. Πρώτη έκδοση: Σεπτέμβριος 2010    
σελ.228, 15Χ23
Τιμή: 15  Ευρώ

Ημερολόγιο εξορίας, Ερζερούμ 1943

4 Μαΐου 1943    
Πήγαμε στη δουλειά όπως κάθε μέρα, αλλά για την επιστροφή ξεκινήσαμε στις 12.30 και στις 2 ήμασταν στο Μαχαλλέ-μπασί. Η νεκράμαξα έφτασε ύστερα από 10-20 λεπτά. Στοιχηθήκαμε και πάλι ανά τριάδες σε δυο σειρές και ξεκινήσαμε με την άμαξα στο μέσο, αλλά έβλεπα ότι αυτή τη φορά οι σύντροφοι δεν ήταν περίλυποι όπως στην προηγούμενη νεκρώσιμη τελετή· αναρωτιόμουν αν είχαν συνηθίσει την ιδέα του θανάτου ή αν είχε μήπως αυξηθεί η αντοχή τους.

Ή μήπως το φως του ήλιου που πλημμύριζε από παντού τούς έκανε να τα βλέπουν όλα και ειδικά τη δική τους κατάσταση λιγότερο μαύρη; Έμοιαζαν να έχουν ξεχάσει τον νεκρό πριν ακόμα τον θάψουμε.

 Όταν όμως σε λίγο βγήκαμε από την πόλη και φθάσαμε στον τόπο της ταφής και ακούστηκε το «θρηνώ και οδύρομαι», τότε οι φίλοι του εκδήλωσαν βαθιά λύπη. Έπεσαν και πάλι μέσα σε μια θάλασσα πόνου. Στον τάφο διάβασαν προσευχή πρώτα οι Ρωμιοί, έπειτα οι Αρμένηδες και στη συνέχεια οι Εβραίοι σύντροφοι.

Ύστερα από 1,5 ώρα φύγαμε από εκεί νιώθοντας μεγάλη οδύνη. Δύο από τους συντρόφους μας στη συμφορά είχαν γίνει τώρα σύντροφοι και στον τάφο. Κάποιοι φίλοι είχαν φέρει και άφησαν στον Ιατρού έναν ωραίο σταυρό από αγριολούλουδα.  

ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ

Ο νόμος περί Φόρου Περιουσίας που εγκρίθηκε τα έτη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου είναι ένα σημαντικό μέτρο όχι μόνο από οικονομική άποψη, αλλά και από πολιτική και πολιτιστική.

Η εφαρμογή του αυτή καθ\’ εαυτή περιλαμβάνει στην ουσία διάφορες επιμέρους διαδικασίες, όπως την προετοιμασία και την έγκρισή του από τη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση, την υποστήριξη που του επιφύλαξαν τα δημοσιογραφικά όργανα της εποχής, τον τρόπο εργασίας των επιτροπών που καθόρισαν ποιος θα πληρώσει φόρο και πόσος θα είναι αυτός, την προθεσμία καταβολής του φόρου, η οποία είχε περιορισθεί σε ένα μήνα κατ\’ ανώτατο όριο, την κατάσχεση και πώληση, εντός της προθεσμίας αυτής, των περιουσιακών στοιχείων όσων αδυνατούσαν να καταβάλουν το φόρο, και τέλος την αποστολή όσων εξακολουθούσαν να μην μπορούν να τον καταβάλουν σε στρατόπεδα εργασίας για “καταβολή του φόρου μέσω  υποχρεωτικής εργασίας”.

Εξετάζοντας ως ένα σύνολο όλα αυτά τα επιμέρους στάδια, μπορούμε να χαρακτηρίσουμε το νόμο περί Φόρου Περιουσίας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα των αντιμειονοτικών πολιτικών με τις οποίες ερχόμαστε κάθε τόσο αντιμέτωποι στην πρόσφατη ιστορία μας.
ΑΫΧΑΝ ΑΚΤΑΡ

Με την εφαρμογή του νόμου περί Φόρου Περιουσίας το 1943, ο Γιώργος Χατζηδημητριάδης στάλθηκε εξορία, μαζί με άλλους περίπου 1.400 άντρες από την ελληνική, αρμενική και εβραϊκή μειονότητα της Κωνσταντινούπολης και άλλων πόλεων, στην ύπαιθρο του Ερζερούμ.

Το ημερολόγιο που γράφει είναι από αυτή την περίοδο εξορίας. Σε όλη του τη ζωή, εκτός από την αλληλογραφία που κρατούσε με συγγενικά και φιλικά πρόσωπα, δεν είχε γράψει ποτέ πριν, ούτε και έγραψε μετά από αυτό.

Η ενασχόληση –μετάφραση και επιμέλεια αντίστοιχα– με το ημερολόγιο και τις επιστολές του Γιώργου Χατζηδημητριάδη υπήρξε πηγή απρόσμενης ευχαρίστησης, πέρα από τη συγκίνηση που, όπως ήταν φυσικό, συνόδευε αυτό το ξαναζωντάνεμα της επαφής με τον αγαπημένο πρόγονο. Ήταν ταυτόχρονα μια επανασύνδεση με ένα κομμάτι κοινής ιστορίας των ανθρώπων μιας άλλης εποχής κι ενός άλλου τόπου.
ΝΙΚΗ ΣΤΑΥΡΙΔΗ

Στο βιβλίο περιλαμβάνονται ονομαστικός κατάλογος των υποχρέων που εστάλησαν στα στρατόπεδα εργασίας Ερζερούμ-Άσκαλε και Εσκίσεχιρ-Σιβρίχισαρ, συγκροτημένος από τον καθηγητή Αϋχάν Ακτάρ, καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ γεννήθηκε το 1883 στη Νίγδη της Καππαδοκίας. Γύρω στο 1895 μετανάστευσε στην Πόλη για να σπουδάσει και να δουλέψει. Με την εφαρμογή του Φόρου Περιουσίας (VarlIk Vergisi) το 1943, εστάλη σε καταναγκαστικά έργα στο Ερζερούμ της ανατολικής Τουρκίας, μαζί με άλλους 1.400 περίπου άντρες από την αρμενική, εβραϊκή και ελληνική μειονότητα της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης, της Προύσας και της Ανατολικής Θράκης, ενώ στο μεταξύ είχε δημευθεί η περιουσία όλων και είχαν βγει σε πλειστηριασμό τα υπάρχοντά τους.

Το ημερολόγιο και οι επιστολές που δημοσιεύονται εδώ γράφτηκαν κατά τους πρώτους μήνες της εξορίας αυτής. Ο Γ. Χατζηδημητριάδης πέθανε το 1968 στην Πόλη.

Ο ΑΫΧΑΝ ΑΚΤΑΡ γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1953. Αποφοίτησε από το Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πα-νεπιστημίου του Βοσπόρου και συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Κεντ στην Αγγλία. Το 1989 ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά, η οποία δημοσιεύθηκε με τον τίτλο Καπιταλισμός, υπανάπτυξη και μικρή βιομηχανία στην Τουρκία.

Στη συνέχεια επικέντρωσε την έρευνά του στις σχέσεις κράτους και μη μουσουλμανικών μειονοτήτων και δημοσίευσε τα βιβλία Φόρος Περιουσίας και πολιτικές εκτουρκισμού (2000) και Τουρκικός εθνικισμός, μη μουσουλμάνοι και οικονομική μετάβαση (2006).

Δίδαξε επί σειρά ετών στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου του Μαρμαρά και σήμερα διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Τουρκο-ελληνικών Σπουδών του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης.

Στοιχείο Βιβλίου

Επίμετρο: Αϋχάν Ακτάρ
Επιμέλεια έκδοσης: Νίκη Σταυρίδη
Μετάφραση από τα τουρκικά: Νίκη Σταυρίδη, Άνθη Καρρά
Με ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό από τουρκικές πηγές

Σειρά: Μαρτυρίες – Βιογραφίες
Βιβλιοπωλείον της Εστίας. Πρώτη έκδοση: Σεπτέμβριος 2010    
σελ.152, 15Χ23
Τιμή: 13  Ευρώ