TO ΑΝΑ ΧΕΙΡΑΣ ΒΙΒΛΙΟ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ σε μία κρίσιμη περίοδο της ιστορίας της δυτικής τέχνης. Πράγματι, στα μέσα του 19ου αιώνα εμφανίζονται οι ρήξεις που θα καθορίσουν ό,τι αποκαλούμε μοντέρνα τέχνη, ενώ κάπου εκατό χρόνια αργότερα, λίγο πριν τα μέσα του 20ού αιώνα, η πορεία αυτή θα ανακοπεί βίαια. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος θα θέσει το καταληκτικό όριο στην παρούσα αφήγηση που ξεκινά από το φαινόμενο των παγκόσμιων εκθέσεων, ως πεδίο επίδειξης των νέων τεχνολογιών και της διεθνούς οικονομίας, παράγοντες που διαμορφώνουν τις μοντέρνες «κοινωνίες των μαζών ». Η ανθρώπινη εργασία, η δόμηση του εικαστικού χώρου, η τοπιογραφία, η διαχείριση του γυναικείου σώματος, η λειτουργία του βλέμματος, η αναζήτηση της εθνικής ταυτότητας, η τέχνη ως έκφραση, ο «πρωτογονισμός», ο «χαμερπής υλισμός» και η «παρακμή » είναι κάποιες από τις έννοιες που χαράσσουν εδώ το αφηγηματικό νήμα. Εκτενής αναφορά γίνεται στην αντιπαράθεση «εκφυλισμένης» και «γερμανικής» τέχνης που πραγματοποίησε ο εθνικοσοσιαλισμός, αποκρύπτοντας κάτω από τον καπνό της πυράς των κατεστραμμένων έργων μιάν άλλη αλήθεια : ότι και ο ίδιος ο φασισμός, παρά το αγροτικό του προσωπείο, αποτελεί εξίσου τέκνο της βιομηχανικής εποχής, μιας εποχής που την εγκαινίασαν οι μεγάλες παγκόσμιες εκθέσεις. Με αυτή την ευκαιρία προσεγγίζεται αφενός η ζωγραφική τού Πικάσσο που συγχρονίστηκε με τη δημοκρατική κυβέρνηση της Ισπανίας στα χρόνια του Εμφυλίου, η σχέση των φουτουριστών με το καθεστώς του Μουσσολίνι, μα και η «τρίτη» σημαίνουσα εκδοχή της τέχνης του Μεσοπολέμου, ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός. Η αφήγηση, χωρίς να παραλείπει καλλιτεχνικά γεγονότα και ιστορικά συμβάντα, εστιάζει αφενός σε συγκεκριμένα έργα που αναλύονται σε μεγαλύτερο βάθος και αφετέρου σε ορισμένες έννοιες οι οποίες κρίνονται σημαντικές για την κατανόηση της ίδιας της ιστορίας της τέχνης αυτού του πολυκύμαντου αιώνα.
Νίκος Δασκαλοθανάσης – Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ο Νίκος Δασκαλοθανάσης είναι καθηγητής ιστορίας της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης στο Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.
Έχει δημοσιεύσει, μεταξύ άλλων, μια μονογραφία για τον Giorgio de Chirico (Η ζωγραφική του Giorgio de Chirico : η άρθρωση του μεταφυσικού χώρου, Αθήνα, Εκδόσεις Opera / Critica, 2001), ένα βιβλίο για τον ιστορικό ρόλο του καλλιτέχνη (Ο καλλιτέχνης ως ιστορικό υποκείμενο : από τον 19ο στον 21ο αιώνα, Αθήνα, Εκδόσεις Άγρα, 2004), μια μελέτη για την πρώιμη συγκρότηση της ιστορίας της τέχνης στην Ευρώπη (Ιστορία της τέχνης, η γέννηση μιας νέας επιστήμης : Από τον 19ο στον 20ο αιώνα, Αθήνα, Εκδόσεις Άγρα, 2013) και μια συλλογή κειμένων του (Restitutions. 14 κείμενα ιστορίας της τέχνης, Αθήνα, Εκδόσεις futura, 2015). Πρόσφατα μετέφρασε και επιμελήθηκε Το τραγούδι του Αριστοτέλη η Αριστοτέλης και Φυλλίς (Αθήνα, Εκδόσεις Άγρα, 2018), ενώ επιμελήθηκε και τον Τιμητικό τόμο για τη Νίκη Λοϊζίδη (Αθήνα, Εκδόσεις futura, 2019). Το 2021 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Ιστορία της τέχνης 1945 -1975 : Από τη μοντέρνα στη σύγχρονη τέχνη. Ζωγραφική – Γλυπτική – Αρχιτεκτονική, Αθήνα, Εκδόσεις futura. Έχει την ευθύνη της περιοδικής έκδοσης Ιστορία της τέχνης (Αθήνα, Εκδόσεις futura). Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν την ιστοριογραφία της τέχνης καθώς και τη θεωρία και την ιστορία της τέχνης από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τις μέρες μας.
