Νίκος Χουλιαράς – Τα πίσω δωμάτια του νου: έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη

Η αναδρομική έκθεση Νίκος Χουλιαράς “Τα πίσω δωμάτια” του νου που διοργανώνεται στο Μουσείο Μπενάκη είναι αφιερωμένη σε έναν από τους σημαντικότερους …

Έλληνες καλλιτέχνες, τον Νίκο Χουλιαρά, και επιχειρεί να συγκεντρώσει για πρώτη φορά όλες τις πτυχές του έργου του (ζωγραφική, λογοτεχνία, ποίηση, μουσική, στίχοι, σχεδιασμός βιβλίων), δίνοντας έμφαση στην εικαστική του δημιουργία.

Ο Νίκος Χουλιαράς γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1940. Χωρίς να εντάσσεται σε μια συγκεκριμένη καλλιτεχνική τάση, και μέσα από έναν σχεδόν μυστικιστικό εξπρεσιονισμό, συχνά σουρεαλιστικών προεκτάσεων, η ζωγραφική του αποτελεί έργο βαθιά εσωτερικό και προσωπικό, εντούτοις διεθνούς ακτινοβολίας και βαρύτητας. Η δημιουργική πορεία του Νίκου Χουλιαρά δεν επικεντρώνεται όμως μόνο στον εικαστικό χώρο.

Πρόκειται επίσης για έναν από τους πιο αξιόλογους ποιητές και λογοτέχνες που διαθέτει η νεότερη ιστορία της χώρας μας, ενώ τα περισσότερα λογοτεχνικά έργα του έχουν μεταφραστεί και στο εξωτερικό. Επιπλέον, έχει υπάρξει ένας από τους πιο σημαντικούς στιχουργούς και συνθέτες των τελευταίων δεκαετιών, καθώς και ερμηνευτής ο ίδιος των περισσότερων τραγουδιών του.

Τέλος, έχει σχεδιάσει πληθώρα εκδόσεων και έχει βραβευτεί δύο φορές στο διεθνή διαγωνισμό της Λειψίας για το καλύτερα σχεδιασμένο βιβλίο στον κόσμο.

Η έκθεση φιλοξενεί τόσο ζωγραφικά έργα του καλλιτέχνη όσο και δημιουργίες του σε χαρτί. Οι συγγραφικές, σχεδιαστικές και ερμηνευτικές πτυχές της δημιουργικής παραγωγής του προβάλλονται, παράλληλα, μέσα από εξώφυλλα βιβλίων, βινιέτες, χειρόγραφα, εξώφυλλα δίσκων και αντικείμενα, ενώ οπτικοακουστικό υλικό από συνεντεύξεις, παραστάσεις και συναυλίες συνοδεύει την παρουσίαση των παραπάνω εκθεμάτων. Τα έργα της έκθεσης προέρχονται από ιδρύματα και ιδιωτικές συλλογές, κυρίως όμως από το ανέκδοτο υλικό που αποκαλύφθηκε ύστερα από την ολοκλήρωση έρευνας δύο περίπου χρόνων στο προσωπικό αρχείο του καλλιτέχνη.

Η δομή της έκθεσης κινείται γύρω από μια χρονολογική πορεία της εξέλιξης της ζωγραφικής του Νίκου Χουλιαρά. Ταυτόχρονα, όμως, παρεμβάλλονται ενότητες έργων που επιχειρούν να αποκαλύψουν στο θεατή τα ποικίλα θέματα που επαναλαμβάνονται με εμμονή τόσο στη ζωγραφική όσο και σε ολόκληρο το δημιουργικό του έργο: Μεταφυσικά τοπία, Η ζωγραφισμένη εικόνα του Εαυτού, Βία και έρωτας, Το ζώο, Γραφή και ζωγραφική, Τοπία του ματιού, Τοπία του μυαλού και Σκιές. Ειδικότερα μέσα από τα έργα του Χουλιαρά σε χαρτί παρουσιάζονται τόσο οι σχέσεις τους με το λογοτεχνικό του έργο όσο και οι διάφορες τεχνικές που χρησιμοποιεί ανακαλύπτοντας συνέχεια νέους τρόπους έκφρασης (κάψιμο του χαρτιού, χρήση ευτελών χαρτιών, σχέδια σε φύλλα ημερολογίου κ.ά.).

Την έκθεση έχει επιμεληθεί η ιστορικός τέχνης Ελισάβετ Πλέσσα, ενώ ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός της πραγματοποιήθηκε από τον αρχιτέκτονα Σταμάτη Ζάννο.

Η έκθεση συνοδεύεται από έναν πλούσια εικονογραφημένο δίγλωσσο κατάλογο (ελληνικά-αγγλικά), ο οποίος περιλαμβάνει μεγάλο εισαγωγικό κείμενο της επιμελήτριας της έκθεσης Ελισάβετ Πλέσσα, κείμενο της ιστορικού τέχνης Μάρθας Χριστοφόγλου που αναφέρεται στην ιδιότητα του Νίκου Χουλιαρά ως ζωγράφου, κείμενο του ποιητή, πεζογράφου και δημοσιογράφου Σωτήρη Κακίση για τη λογοτεχνική πλευρά του καλλιτέχνη, καθώς και κείμενο για τη μουσική δημιουργία του Νίκου Χουλιαρά από τον συνθέτη Νίκο Ξυδάκη. Επίσης, περιλαμβάνεται ανθολογία κειμένων του ίδιου του καλλιτέχνη για το έργο του αλλά και για το έργο άλλων ζωγράφων και λογοτεχνών, καθώς και κριτικές άλλων καλλιτεχνών και λογοτεχνών για το έργο του Νίκου Χουλιαρά, οι οποίες γράφτηκαν ειδικά για την παρούσα έκδοση, και, τέλος, ανέκδοτες φωτογραφίες και αρχειακό υλικό. Χορηγός του καταλόγου είναι η Συλλογή Θωμά Λιακουνάκου.

Στις 27 Δεκεμβρίου 2011, με την ευκαιρία της έκθεσης θα πραγματοποιηθεί συναυλία προς τιμήν του καλλιτέχνη στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη, στο κτήριο της οδού Πειραιώς, όπου θα παρουσιαστούν τραγούδια και ποιήματα του Νίκου Χουλιαρά. Το αναλυτικό πρόγραμμα της εκδήλωσης θα ανακοινωθεί προσεχώς.

Λεζάντες:

1. Ο ζωγράφος που φεύγει, 1980
Ακρυλικό σε χαρτόνι , 99 x 70 εκ.
Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου,

2. Το αναπάντεχο συμβάν του Σαββάτου, 2003
Ακρυλικό σε χαρτόνι, 67 x 97 εκ.
Συλλογή Θωμά Λιακουνάκου, Αθήνα,

3. Τρίτη, 1998
Μελάνι, υδρόχρωμα και υαλογράφος σε μπεζ χαρτί, 25,5 x 34,5 εκ.
Συλλογή Θωμά Λιακουνάκου, Αθήνα

4. Με τα άμφια του ύπνου του, 1981
Ακρυλικό σε χαρτόνι, 72 x  89 εκ.
Συλλογή Σοφίας Χάσου, Αθήνα

5. Το αναπάντεχο συμβάν του Σαββάτου στο χαρτί της ίδιας νύχτας – Νύχτα του Σαββάτου, περίπου 2003
Ακρυλικό σε πισσόχαρτο, 64 x 74 εκ.
Συλλογή του καλλιτέχνη