Noisy Words: Ένα φεστιβάλ ήχου, λέξεων και θορύβου στο Ινστιτούτο Γκαίτε Αθηνών

Μέσα από μια σειρά εργαστηρίων, περφόρμανς, συναυλιών και συζητήσεων, θα εξερευνήσουμε τους θορυβώδεις χώρους στους οποίους κατοικούμε, τον θόρυβο ανάμεσα στα σώματά μας – τους ήχους και λέξεις να αλλοιώνονται, να παραμορφώνονται, να αλλάζουν.

Το Noisy Words είναι μια απόπειρα να ακούσουμε, να ψιθυρίσουμε και να αρθρώσουμε λέξεις και ήχους άλλοτε διαπεραστικούς και άλλοτε σιγανούς, σύντομους ή διαρκείς, γρήγορους και αργούς, ήχους θορυβώδεις.

Μέσα από μια σειρά συναυλιών, συζητήσεων και εργαστηρίων, το Noisy Words μάς προσκαλεί να κατανοήσουμε από κοινού τον θόρυβο τόσο ως έννοια όσο και ως μέσο, τον θόρυβο ως διαταραχή και διατάραξη της γλώσσας, του ήχου και της κίνησής μας στον δημόσιο χώρο. Η θορυβώδης γλώσσα και οι θορυβώδεις ήχοι έρχονται στο προσκήνιο της επικοινωνίας και της συνύπαρξής μας.

Kαλλιτέχν@ και κοινό μοιράζονται στιγμές συνακρόασης, συνδημιουργίας και συζήτησης γύρω από και μέσα στον θόρυβο. Αφουγκράζονται συλλογικά τον θόρυβο ως ένα «δοχείο», ως μια αναγκαία συνθήκη πολυφωνίας που αντιστέκεται στην αποσιώπηση και αφομοίωση των διαφορετικών φωνών στην καθημερινή μας ζωή.

Επιμέλεια: Εύη Νάκου

Εύη Νάκου

Η Εύη Νάκου είναι μουσικός και sound artist. Χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό ακρόασης και ανταλλαγής χειρονομιών ήχου, κειμένου και περφόρμανς. Το έργο της εξερευνά την εγγύτητα και την οικειότητα μέσα σε συγκεκριμένες, τοποθετημένες στον χώρο ιστορίες με αυτοσχεδιαστικό και εν μέρει δομημένο τρόπο – ιστορίες που συχνά δεν λέγονται, δεν ακούγονται ή διαγράφονται. Η Εύη είναι συνιδρύτρια του μουσικού κουαρτέτου Breakfast Club.

Έχει συνεργαστεί με οργανισμούς όπως το Barbican Centre, την Guildhall School of Music and Drama, το Women for Refugee Women, το Δίκτυο Μέλισσα, το Goethe-Institut Athen, τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης, το CTM Festival, την Εθνική Λυρική Σκηνή, το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, την Deutsche Oper Berlin και τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, με σκοπό τη σύλληψη και τον συντονισμό παιδαγωγικών προγραμμάτων και πρακτικών των παραστατικών τεχνών στο εκάστοτε πλαίσιο.

Έχει επιμεληθεί και συντονίσει εργαστήρια μουσικής, ηχητικού αυτοσχεδιασμού και συνεργατικής σύνθεσης στα οποία συμμετείχαν άνθρωποι με διαφορετικό υπόβαθρο και πορεία ζωής, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Συγκεκριμένα στο Beit AlMusica της Παλαιστίνης, στο La Sonora της Αργεντινής, το Drum Works του Ην. Βασιλείου, καθώς και στο συγκρότημα φυλακών Κορυδαλλού, στον Οργανισμό Kατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), σε διάφορα σχολεία και ξενώνες, κέντρα υγείας και καταστήματα κράτησης της Αττικής.

Η Εύη είναι απόφοιτος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και της Guildhall School of Music and Drama (MMus Leadership). Είναι υποψήφια διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και υπότροφος του προγράμματος Onassis AiR.

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ:

Πέμπτη 17 Οκτωβρίου 2024, 20:00

Απόηχος [aftersound, aftermath] – Μια επιτελεστική συζήτηση ανάμεσα στη Salomé Voegelin και την Αθηνά Αθανασίου

Το Noisy Words προσκαλεί τη συγγραφέα, καθηγήτρια Ήχου στο London College of Communication, UAL Salomé Voegelin και τη συγγραφέα, ερευνήτρια και καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών Αθηνά Αθανασίου σε μια επιτελεστική συζήτηση με θέμα την ενεργητική ακρόαση του θορύβου, μέσω αυτού και με αυτόν, ως κοινωνικοπολιτική πρακτική.

Σε αυτή την επιτελεστική συζήτηση, η Αθηνά Αθανασίου και η Salomé Voegelin θα αυτοσχεδιάσουν πάνω σε μια συνακρόαση, συνήχηση και συνανάγνωση που επιχειρεί να δημιουργήσει μια ακουστική ηθική και υπευθυνότητα αποδεσμευμένη από τις συνήθεις ηθικές και πολιτισμικές επιταγές, ακολουθώντας τη συμπτωματική και εφήμερη ιδιότητα του ήχου. Ο διάλογος μεταξύ τους σκηνοθετεί μια διαρκή απόπειρα εύρεσης ερμηνειών που δεν λειτουργούν ως ανακατασκευές αλλά ως νέες υλοποιήσεις, απηχήσεις δηλαδή του άγνωστου με σκοπό να αφουγκραστούμε μια άλλη πλευρά, ένα άλλο σώμα, ένα άλλο αυτί, πολλαπλασιάζοντας την ηγεμονική μυθοπλασία της πραγματικότητας.

Συγκεκριμένα, η μη προδιαγεγραμμένη συνάντησή τους θα φέρει σε διάλογο τις ιδέες της Αθανασίου για το πώς ο απόηχος [aftersound, aftermath], ως συνέπεια, ως αντίκτυπος, ως απήχηση και απροσδιόριστος ήχος μετά βίας ακουστός, μπορεί να διευρύνει δημιουργικά τα όρια των αρχείων της βίας και να θέσει υπό αμφισβήτηση τους κανονιστικούς τρόπους ακρόασης, με την έννοια των ηχητικά πιθανών και απίθανων κόσμων που εισήγαγε η Voegelin: οι αόρατες εκδοχές του κόσμου που καθίστανται προσβάσιμες, δηλαδή πιθανές, μέσω του ήχου, και που προκαλώντας τη θεωρούμενη μοναδική, ομοιόμορφη πραγματικότητα φέρνουν στο φως την πολιτική των απίθανων κόσμων – τις πραγματικότητες εκείνες που δεν συμπίπτουν αναλόγως των πολιτικών ταλαντώσεων με αυτό που νομίζουμε πως βλέπουμε, αλλά που οι επιπτώσεις τους μας επιβάλλουν να τις αφουγκραστούμε.

Το κίνητρο πίσω από αυτή τη συζήτηση είναι η ανίχνευση της εκάστοτε ηχητικής παροδικότητας που αντανακλά την αδικία αλλά και η ανάγκη να αντιδράσουμε σε τέτοια (ανήκουστα) αφηγήματα (αφηγήματα έμφυλης και ρατσιστικής βίας) – είτε εκείνα που έχουν αρθρωθεί είτε εκείνα που δεν έχουν (ακόμα) ειπωθεί ή ακουστεί. Πώς κρατούν ανοιχτό το παρόν και το μέλλον της ακουστότητας τα ποικιλοτρόπως θορυβώδη σώματα; Πώς επιτελούν την ηθική και πολιτική τοποθέτηση της ακρόασης και της ακουστότητας;

Αυτά είναι τα ερωτήματα που ελπίζουμε να διερευνήσουμε από τη σκοπιά των δυνατοτήτων και των μη δυνατοτήτων των σωμάτων μας που υπάρχουν όχι ξέχωρα αλλά μέσα σε ένα συνεχές μαζί με άλλα ανθρώπινα και περισσότερο από ανθρώπινα σώματα, πλασμένα από την ίδια ύλη, αλληλοεξαρτώμενα και ευάλωτα μάλλον παρά έχοντας τον έλεγχο και όντας σε θέση να οργανώνουν. Αυτά είναι τα σώματα που τραγουδούν τις αισθητικές και πολιτικές δυνατότητες του χορού. Του χορού που είναι ο ίδιος μια δυνατότητα εναρμονισμού με το πένθος και την οργή. Οι φωνές τους παράγουν μια αντήχηση ή τη βουβή της απουσία. Όπου η αντήχηση προϋποθέτει μια ορισμένη απόκριση και ταχύτητα ανταπόκρισης που δοκιμάζει τη σημασία, την ακουστότητα και τον αντίκτυπο των ποικιλοτρόπως θορυβωδών σωμάτων. Είναι ταυτόχρονα ένα σχέδιο, ένα σημειωτικό και κοινωνικοπολιτικό φαινόμενο που επιτελεί την πραγματικότητα, τη νομιμότητα και την αναγνωσιμότητα μιας πολιτικής δυνατότητας που προσδιορίζει πώς και ποιων τα ανθρώπινα και τα περισσότερο από ανθρώπινα σώματα μπορούμε να ακούσουμε και επομένως μετράνε.

Η συζήτηση θα γίνει στα αγγλικά με ταυτόχρονη μετάφραση στα ελληνικά.

• Salomé Voegelin

Η Salomé Voegelin είναι συγγραφέας, ερευνήτρια και δημιουργός, που εργάζεται με αφετηρία τη σχετική λογική του ήχου και επικεντρώνεται στον ενδιάμεσο και τον μεθοριακό χώρο όπου συναντιούνται οι διάφοροι κλάδοι με στόχο την αντιμετώπιση σύγχρονων ζητημάτων, και όπου οι φεμινιστικές, αποαποικιοκρατικές και μετα-ανθρωποκεντρικές αξιώσεις μπορούν να δημιουργήσουν διαφορετικές και πλουραλιστικές δυνατότητες γνώσης..

Είναι η συγγραφέας των Listening to Noise and Silence [«Ακούγοντας τον θόρυβο και τη σιωπή»] (2010), Sonic Possible Worlds [«Ηχητικοί πιθανοί κόσμοι»] (2014/21), The Political Possibility of Sound [«Η πολιτική δυνατότητα του ήχου»] (2018) και Uncurating Sound [«Πώς να απο-επιμεληθούμε τον ήχο»] (2023).

Ως καλλιτέχνιδα-ερευνήτρια εστιάζει στις δυνατότητες που προσφέρει ο ήχος και η μουσική στη γνώση και την παιδαγωγική, κυρίως τη δυνατότητα επανοραματισμού του αισθητικού ούτως ώστε να αποκαλυφθούν κρυμμένες πτυχές του πραγματικού. Εργάζεται σε πλαίσιο συνεργασιών και συνδυάζοντας διαφορετικούς κλάδους σε εγχειρήματα που διερευνούν ψηφιακά και αναλογικά περιβάλλοντα προκειμένου να μας κάνει να αντιληφθούμε τη δομή του οικολογικού, πολιτικού και κοινωνικού σχεδιασμού τους.

Η Voegelin είναι καθηγήτρια Ήχου στο London College of Communication, University of the Arts London, στην Αγγλία.

• Αθηνά Αθανασίου

Η Αθηνά Αθανασίου είναι καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Θεωρίας των Φύλων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Διευθύνει το Εργαστήριο Ανθρωπολογικής Έρευνας και είναι Πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνικών Επιστημών. Μεταξύ των δημοσιεύσεών της συγκαταλέγονται τα βιβλία: Agonistic Mourning: Political Dissidence and the Women in Black [«Αγωνιστικό πένθος: Πολιτική διαφωνία και οι γυναίκες με τα μαύρα»] (Edinburgh University Press, 2017), Dispossession: The Performative in the Political [«Αποστέρηση: Το επιτελεστικό στο πολιτικό»] (με την Judith Butler, Polity Press, 2013), Η κρίση ως «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» (Αθήνα, 2012), Ζωή στο όριο. Δοκίμια για το φύλο, το σώμα και τη βιοπολιτική (Αθήνα, 2007), Rewriting Difference: Luce Irigaray and “the Greeks” [«Ξαναγράφοντας τη διαφορά: H Luce Irigaray και “οι Έλληνες”» (συν-επιμέλεια με την Έλενα Τζελέπη, SUNY Press, 2010), Αποδομώντας την Αυτοκρατορία. Θεωρία και πολιτική της μετααποικιακής κριτικής (Αθήνα, 2016), Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική (Αθήνα, 2006), Βιοκοινωνικότητες (Αθήνα, 2011). Υπήρξε υπότροφος στο Κέντρο Διδασκαλίας και Έρευνας για τις Γυναίκες Pembroke του Brown University, και στο Κέντρο για τη Μελέτη της Κοινωνικής Διαφοράς του Columbia University. Είναι μέλος της Συμβουλευτικής Συντακτικής Επιτροπής διαφόρων περιοδικών εκδόσεων (Critical Times, Feminist Formations, Journal of Greek Media and Culture κ.ά.).

Παρασκευή 18 Οκτωβρίου 2024, 21:00

NOISY WORDS – A Showcase
Συναυλία

Πειραματικές συνθέσεις ήχου, λέξεων και θορύβου του εργαστηρίου From Voice to Noise

Συναυλία του εργαστηρίου From Voice to Noise. Έξι καλλιτέχν@ παρουσιάζουν ατομικές και ομαδικές πειραματικές συνθέσεις ήχου, λέξεων και θορύβου, αναλογικού και ηλεκτρονικού ήχου, σε μια συναυλία ανοιχτή στο κοινό.

Τα ονόματα των καλλιτεχν@ θα ανακοινωθούν σύντομα.

Σάββατο 19 Οκτωβρίου 2024, 21:00

PÖ, η συναυλία

PÖ (Γκάνα/Γαλλία)

Συνδυάζοντας την ηλεκτρονική dance μουσική και τη δυτικοαφρικανική ποπ, τον πειραματικό ηλεκτρονικό ήχο με τη μοναδική χροιά της φωνής της, η τραγουδίστρια, μουσική παραγωγός, DJ και ηθοποιός με καταγωγή από τη Γαλλία και την Γκάνα PÖ θα δώσει μια μοναδική συναυλία στο αμφιθέατρο του Goethe-Institut Athen, το βράδυ της 19ης Οκτωβρίου 2024.

Ο εκρηκτικός μουσικός κόσμος της και η εντυπωσιακή σκηνική της παρουσία ζωντανεύουν ηλεκτρονικούς ήχους δανεισμένους από τη rap, τη δυτικοαφρικανική ποπ, τη folk, την ambient και την ψυχεδελική new age μουσική. Γνωστή ως μουσικός που δοκιμάζει τα όριά της, τόσο ως δημιουργός όσο και ως περφόρμερ, η PÖ θα παρουσιάσει ένα μοναδικό κράμα πειραματικού ήχου και λέξεων όπου οι στιγμές θορύβου συνομιλούν με απροσδόκητα ρυθμικά και μελωδικά μοτίβα προσφέροντας στο κοινό μια καθηλωτική θορυβώδη ηχητική εμπειρία.

Η PÖ συνεργάζεται επί σειρά ετών με την κολεκτίβα Nyege Nyege. Όταν δεν φροντίζει τον κήπο της σε ένα δάσος κοντά στο Παρίσι, ταξιδεύει στην Καμπάλα ως φιλοξενούμενη καλλιτέχνιδα και συμμετέχει στο φεστιβάλ και στα πάρτι που διοργανώνει η ομάδα όπως και στις συναυλίες της Nyege στην Ευρώπη. Με έμπνευση από τη μουσική της Nyege Nyege και της club κουλτούρας, αντλεί στοιχεία από ποικίλα ιδιώματα της afro μουσικής, από τη Λουάντα ως την Μπογκοτά και από την Άκκρα ως το Σάο Πάολο, συνυφαίνοντας μουσικές και ξεκλειδώνοντας τα σώματα προς την απόλυτη ελευθερία. Εμπνέεται από την ένταση του DJ Diaki, την ενέργεια της underground της Τανζανίας, διαπλέκοντας την πολυχρωμία της dancehall και της fonte do funk με τους γρήγορους ρυθμούς του dembow και της footwork. Τα σετ της είναι ένας ηχητικός κόσμος απρόσμενων συνδέσεων, αποκαλυπτικών πτυχών σωματικότητας και ξέχειλης ενέργειας.

Η PÖ κυκλοφόρησε τον πρώτο της δίσκο με τίτλο «Cociage» στη δισκογραφική Hakuna Kulala τον Μάρτιο του 2023. Ένα ηχητικό σύμπαν γεμάτο συνθέσεις μιας απόκοσμης ambient και post punk πολυφωνίας ‒ η έκφραση μιας σκοτεινής, ενδοσκοπικής πλευράς της PÖ και μια δήλωση ανεξαρτησίας και πολλαπλότητας που φέρνει στο νου την ίδια της την ταυτότητα.

Photo Credit: Romain Guede