Επιστολικό, εξοµολογητικό και διδακτικό, το βιβλίο του Ντάνιελ Ντεφόου «Ροβινσόνας Κρούσος» είναι η φανταστική αυτοβιογραφία του ομώνυμου χαρακτήρα, ενός ναυαγού που πέρασε είκοσι οχτώ χρόνια σε ένα αποµακρυσµένο τροπικό νησί. Ο Ροβινσόνας Κρούσος εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1719. Θεωρείται το πρώτο αγγλικό µυθιστόρηµα και ένα από τα σηµαντικότερα βιβλία όλων των εποχών. Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα κανένα βιβλίο στην ιστορία της δυτικής λογοτεχνίας δεν γνώρισε περισσότερες εκδόσεις, παραλλαγές και µεταφράσεις από αυτό. Έτυχε θερµής υποδοχής από τον λογοτεχνικό κόσµο. Μέχρι σήµερα παραµένει ένα από τα βιβλία µε τις περισσότερες εκδόσεις στην ιστορία. Ο Ροβινσόνας Κρούσος σηµατοδότησε την έναρξη της ρεαλιστικής µυθοπλασίας ως λογοτεχνικό είδος. Η επιτυχία του οδήγησε σε πολλούς µιµητές, καθιστώντας τα µυθιστορήµατα µε ναυαγούς αρκετά δηµοφιλή στην Ευρώπη κατά τον 18ο και τις αρχές του 19ου αιώνα.
Ήταν µάταιο να κάθοµαι άπραγος και να εύχοµαι να είχα αυτό που δεν µπορούσα να έχω, και αυτή η έκτακτη ανάγκη µου ξύπνησε τη διάθεση για προσεκτική προσπάθεια. Είχαµε αρκετές περισσευούµενες αντένες, δυο τρία µεγάλα ξύλινα κατάρτια κι ένα δυο περισσευούµενα επιστήλια, έτσι αποφάσισα να πιάσω δουλειά και πέταξα στη θάλασσα όσο περισσότερα µπορούσα να διαχειριστώ λόγω του βάρους τους, δένοντας το καθένα µε ένα σχοινί για να µην αποµακρυνθούν. […] Η ελπίδα να εφοδιαστώ µε τα απαραίτητα µου έδινε κουράγιο να κοπιάσω περισσότερο απ’ όσο θα έκανα σε άλλη περίπτωση.
-Απόσπασμα από το βιβλίο
Ντάνιελ Ντεφόου
Ο Ντάνιελ Ντεφόου (Daniel Defoe) γεννήθηκε το 1660 στο Λονδίνο με το όνομα Daniel Foe, το οποίο άλλαξε το 1695 προσθέτοντας το “De” (Defoe) ως ένδειξη αριστοκρατικής καταγωγής. Ακολούθησε τις εγκύκλιες σπουδές στην πρεσβυτεριανή Ακαδημία του Stoke Newington. Ο πατέρας του τον προόριζε για το ιερατικό αξίωμα, αλλά ο ίδιος προτιμούσε το εμπόριο. Και αυτή τη δουλειά την εγκατέλειψε όμως, γιατί δεν ήταν γεννημένος για επιχειρηματίας. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και την πολιτική (εξέδωσε την πολιτική εφημερίδα Review of the Affairs of France, μεταξύ 1704-1714, με την υποστήριξη των μαρκησίων –”Earls”– Robert Harley και Sidney Godolphin· υπήρξε μυστικός πράκτορας του Ουίλιαμ του Γ’ στη Σκοτία και τη Γαλλία. Το 1697 έγραψε το σατιρικό ποίημα “The True-Born Englishman” (“Ο γνήσιος Άγγλος”), στο οποίο υπερασπιζόταν τον βασιλιά Ουίλιαμ Γ’ της Οράγγης, σατιρίζοντας, ταυτόχρονα, τις υπερβολές των συμπατριωτών του σε σχέση με τα θέματα φυλετικής καθαρότητας. Η λογοτεχνία τον κέρδισε μάλλον αργά: εξέδωσε το μυθιστόρημα Ροβινσόνας Κρούσος (Robinson Crusoe) μόλις το 1719, το οποίο διαβάστηκε ως αλληγορία του πολιτισμού, του οικονομικού ατομικισμού και της βρετανικής αποικιοκρατίας και άσκησε πολύ μεγάλη επίδραση –ακολούθησαν δύο συνέχειες του ίδιου του Defoe, Farther Adventures, 1719 και Serious Reflections, 1720, το έργο του Johann Wyss, Οικογένεια Ελβετών Ροβινσόνων (The Swiss Family Robinson, 1812), ενώ και τα Ταξίδια του Γκιούλιβερ (Gulliver’s Travels) του Jonathan Swift (1726), μπορούν να διαβαστούν, ως έναν βαθμό, σαν παρωδία του μυθιστορήματος του Defoe. Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα Κάπτεν Σίνγκλετον (Captain Singleton), το 1720, Συνταγματάρχης Τζακ (Colonel Jack), Μολ Φλάντερς (Moll Flanders) και Ημερολόγιο της χρονιάς της πανούκλας (A Journal of the Plague Year), το 1722, καθώς και το τελευταίο του μυθιστόρημα, Ροξάνα (Roxana: The Fortunate Mistress), το 1724. Yπήρξε πολυγραφότατος, με περίπου 545 έργα στο ενεργητικό του, τα οποία πραγματεύονται διάφορα θέματα (πολιτική, γεωγραφία, οικονομία, εμπόριο, θρησκεία, δίκαιο, ψυχολογία, παραψυχολογία, ταξίδια, σάτιρα, κ.ά.). Πέθανε το 1731 από ληθαργικό πυρετό. Θεωρείται από τους θεωρητικούς της λογοτεχνίας ως ένας από τους πρώτους συγγραφείς μυθιστορήματος με τη σύγχρονη έννοια, από τους πρωτοπόρους του είδους στη Μ. Βρετανία.