Κείμενο επιμελήτριας
大和Yamato, 和 (wa) ένα ιδεόγραμμα με τρεις έννοιες διάλεξε ως τίτλο για την ατομική της έκθεση ζωγραφικής η εικαστικός Ντίνα Αναστασιάδου. Ένα ιδεόγραμμα που σημαίνει «Ιαπωνία, ιαπωνικό στυλ, ειρήνη, αρμονία» και μαρτυρά την αρχαία της ονομασία.
Οι σύγχρονες δημιουργίες της εικαστικού Ντίνας Αναστασιάδου στο Μουσείο της πόλεως των Αθηνών προβάλλουν την αίγλη της μινιμαλιστικής αισθητικής της Ιαπωνίας. Μιας πανάρχαιας τέχνης που επηρέασε καταλυτικά τη μορφολογική δομή των συνθέσεων των Ευρωπαίων ζωγράφων και κυρίως των ιμπρεσιονιστών στα τέλη του 19ου αιώνα· μιας ιδιάζουσας τέχνης με σαφείς οριοθετήσεις περιγραμμάτων, μονότονες χρωματικές επίπεδες επιφάνειες χωρίς φωτοσκιάσεις, με τριδιάστατη προοπτική, που αναδεικνύει την εννοιολογική φόρτιση των εικόνων και τονίζει τη συμβολική τους διάσταση. Ενδεικτικά αναφέρουμε την πολυσήμαντη αναπαράσταση «Ο δρόμος των θεών», που συνδυάζει τη μορφή ενός ιερού ναού της γηγενούς θρησκείας Σίντο με ένα αιωνόβιο μπονσάι, που αντιπροσωπεύει τη μείξη αρχαίων πεποιθήσεων με τη φιλοσοφία της αρμονίας μεταξύ ανθρώπου και φύσης.
Η ίδια σημείωσε: «Τα έργα μου δεν είναι ζωγραφισμένα με τη Δυτική αντίληψη, αλλά με αυτήν της Άπω Ανατολής. Το sumi-e είναι η ζωγραφική των Βουδιστών μοναχών, που πέρασε από την Κίνα στην Ιαπωνία τον 14ο αιώνα. Πολλά έργα μου συνδυάζουν το sumi -e, μελάνι και χρώματα· κυρίως τα έγχρωμα έργα μου είναι επηρεασμένα από το στυλ της Nihonga που σημαίνει εικόνες της Ιαπωνίας, επινοήθηκε στην περίοδο Meiji (1868-1912) και περιέχει στοιχεία της Δυτικής ζωγραφικής. Η αυθεντική Nihonga είναι ζωγραφισμένη σε χαρτί ή μετάξι με ορυκτές χρωστικές ουσίες (αντί για χρώματα του εμπορίου), αλλά επειδή δεν έχω αυτά τα χρώματα ζωγραφίζω με χρώματα ακουαρέλας ή μελάνια ακρυλικής βάσης. Τα τελευταία μου έργα είναι σε καραβόπανο με ανεξίτηλα χρώματα για υφάσματα».
Στην ενότητα των έργων «Ιαπωνικός κήπος / κήποι» η ζωγράφος χρησιμοποιεί την τεχνική του sumi-e και απεικονίζει παραδεισένιους κήπους, τους χώρους γαλήνης και περισυλλογής που αρχικά ανήκαν σε παλάτια και αργότερα σε βουδιστικούς ναούς. Η ίδια επεξηγεί: «Από τον 13ο μέχρι τον 16ο αιώνα δημιουργήθηκαν πολλοί βραχόκηποι Ζεν. Οι βράχοι σηματοδοτούν τα βουνά ή τα νησιά και τα σχήματα στην άμμο τα κύματα της θάλασσας ή τα ρεύματα του αέρα και του νερού. Οι «αυστηροί» κήποι δημιουργήθηκαν για να μην αποσπάται η προσοχή κατά τον διαλογισμό των μοναχών».
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στο έργο «Ιαπωνικός κήπος» εικονογραφείται ένα «τοπίο μνήμης», ένας εύφορος παραδεισένιος τόπος, όπου περιέχονται πολλά σύμβολα μαζί και απεικονιστικά στοιχεία της ιαπωνικής κουλτούρας: η λίμνη, που αναφέρεται στο πέρασμα προς τη γαλήνη· ο λωτός, το σύμβολο του βουδισμού και της ειρηνικής συνύπαρξης των δύο θρησκειών (Σίντο και Βουδισμού), αρχαίου και νέου· το πεύκο, σύμβολο της αντοχής και τα ξύλινα περίπτερα, οι χώροι αυτοσυγκέντρωσης.
Αντίστοιχοι συμβολισμοί επαναλαμβάνονται και σε άλλα έργα παραδεισένιας αίσθησης και γαλήνιας ατμόσφαιρας. Στο έργο «Λίμνη» οι κόκκινοι σφένδαμοι, το σύμβολο της μακροζωίας, υπερτερούν γύρω από έναν περικαλλή ναό του Kyoto. Το ίδιο εντυπωσιακοί είναι και οι σφένδαμοι στο έργο «Βουδιστικός ναός». Αντίστοιχα παραδεισένια και ιερά τοπία συναντώνται και στις συνθέσεις «Παγόδα», «Μεγάλος βουδιστικός ναός στη Nara» και «Ιαπωνικός κήπος με ίριδες», το σύμβολο κομψότητας, δύναμης, κουράγιου και ελπίδας. Στο πολυσύνθετο έργο «Συγκρότημα βουδιστικών ναών» εικονίζονται ανάμεσα στην πληθώρα των ξύλινων κτισμάτων, εκτός όλων των προαναφερθέντων δέντρων, και ανθισμένες κερασιές. Τα άνθη της κερασιάς Sakura συμβολίζουν την ομορφιά και τον εθνικό χαρακτήρα των Γιαπωνέζων και στην τελευταία δημιουργία της εικαστικού, τον «Βραχόκηπο Ζεν και ανθισμένες κερασιές», ο κήπος με τους βράχους και την άμμο συμπληρώνεται με άνθη της κερασιάς, που αποτελούν και σύμβολο της υπερηφάνειας των σαμουράι, γιατί πέφτουν στο έδαφος πριν μαραθούν. Ιδιαίτερη αίσθηση ευφορίας εκπέμπει και η ατμόσφαιρα στα έργα «Ξύλινα σπίτια στο παραδοσιακό χωριό Shirakawagō στην περιοχή Gifu» και «Βίλα στο Kyoto».
Σε μια θεματική ενότητα η Αναστασιάδου παρουσιάζει μόνον τον μαγικό κόσμο των λουλουδιών της Ιαπωνίας και οι ζωγραφικές επιφάνειες γεμίζουν με ίριδες, γλυκίνες και λωτούς, ενώ σε μια άλλη σειρά εμφανίζει ανάμεσα στο ανθισμένο και το υδάτινο τοπίο την ιερή Πύλη Shinto Torii (鳥居). Ένα ακόμη σημείο αναφοράς στο πέρασμα προς τη νοητική και ψυχική ενδοσκόπηση που επιφέρει τη διανοητική, συναισθηματική και πνευματική αρμονία. Η Πύλη Shinto στην Itsukushima «επιπλέει» στο νερό και θεωρείται από τους Ιάπωνες ένας από τους ιερότερους τόπους της πατρίδας τους. Βρίσκεται στο μικρό νησί Miyajima, στον κόλπο της Χιροσίμα, σε ναό αφιερωμένο στις θεότητες της θάλασσας και των θυελλωδών ανέμων.
Παράλληλα, εκτίθενται και ανθρωποκεντρικά έργα της εικαστικού που έχουν φιλοτεχνηθεί σε ένα εντελώς διαφορετικό ύφος, χωρίς χρώμα, με μελάνι πάνω στη λευκή επιφάνεια. Τα πρόσωπα είναι τεράστια και εκφραστικά, σχεδιασμένα ρεαλιστικά με όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Πρόκειται για αποτυπώσεις οικείων προσώπων, μητέρα, παιδί ή παιδιά Ελλήνων και Γιαπωνέζων, αλλά και σύγχρονα πρόσωπα “fashion victims” της γιαπωνέζικης νεολαίας, «Τα κορίτσια του Harajuku». Υπάρχουν και πολυπρόσωπες αποτυπώσεις με συμβολικές προεκτάσεις, όπως το «Όνειρο του Kintarō», εικόνα εμπνευσμένη από τον ομώνυμο μύθο. Ο υπερδύναμος ήρωας, φίλος των ζώων, παλεύει με το τεράστιο ψάρι Ναμάζου, που όταν κολυμπούσε προκαλούσε τσουνάμι. Η δημοφιλής ιστορία του έχει εμπνεύσει εικαστικούς και θεατρολόγους και έχει γίνει κούκλα-σύμβολο για τα ρωμαλέα αγόρια. Επίσης, το «Koi Nobori», δηλαδή ο «ιπτάμενος κυπρίνος», που δείχνει το σύμβολο της χαράς, της ενεργητικότητας και της μακροζωίας. Υπάρχει και αντίστοιχο έθιμο, κατά το οποίο με μπαλόνια-κυπρίνους εύχονται στα παιδιά στις 5 Μαΐου. Ο κύκλος ολοκληρώνεται με την εντυπωσιακή παράσταση «Και τα μαλλιά έγιναν κύματα», που παραπέμπει στη γυναικεία ομορφιά, εμπνευσμένη από τις ξυλογραφίες του Utamaro και τις «36 όψεις του Όρους Φούτζι» του Hokusai.
H εικαστική έκθεση “Yamato” μας μεταφέρει τον πολιτισμό της χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου μέσα από τις διάφορες τεχνικές, το sumi-e, το Ukiyoe / ξυλογραφίες, χαρακτική και Nihonga, αλλά και τις σαγηνευτικές απεικονίσεις με τα μαγικά τοπία, τα πανάρχαια ιερά σύμβολα και τις νοηματικά φορτισμένες εικονογραφίες από τη μυθολογία, τις παραδόσεις και την ιστορία της Ανατολής. Η δύναμη και η καλαισθησία των έργων της Ντίνας Αναστασιάδου, της δεινής ειδήμονος της γιαπωνέζικης ζωγραφικής και χαρακτικής λόγω των σπουδών της κατά τη μακρόχρονη παραμονή της στην Ιαπωνία, μας παραπέμπει στο έργο του μεγάλου Γιαπωνέζου ζωγράφου, του 19ου αιώνα, Katsushika Hokusai, αλλά και στον πολύ σημαντικό συγγραφέα της μακρινής χώρας, τον ελληνικής καταγωγής Λευκάδιο Χερν.
-Λουίζα Καραπιδάκη, Ιστορικός τέχνης, επιμελήτρια εκθέσεων | Πρόεδρος του Μουσείου Ελληνικής Παιδικής Τέχνης
Ντίνα Αναστασιάδου – Βιογραφικό
Η Ντίνα Αναστασιάδου αποφοίτησε το 1986 με άριστα από το τμήμα γλυπτικής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το 1986 – 1992 διδάχθηκε ιαπωνικά, καλλιγραφία και ζωγραφική (sumi-e) δίπλα στον ιστορικό και καλλιγράφο Mitsuo Takaoki. Το 1989-1991 με υποτροφία της Ιαπωνικής Κυβέρνησης παρακολούθησε μαθήματα Ιαπωνικής ιστορίας της τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Κιότο.
Το 2012 – 2014 με υποτροφία της Ινδικής Κυβέρνησης έκανε το μεταπτυχιακό της (Μάστερ Καλών Τεχνών) στο Πανεπιστήμιο Rabindra Bharati στην Καλκούτα.
Το 2021 βραβεύτηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ιαπωνίας γιατί με το εικαστικό και θεωρητικό της έργο, συμβάλλει στην αμοιβαία κατανόηση των δύο πολιτισμών.
Είναι Πρόεδρος του Ελληνο-Ιαπωνικού Συνδέσμου.
Διδάσκει ζωγραφική(sumi-e) σε ενήλικες, στο Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης στο Σύνταγμα.
Έχει πραγματοποιήσει περίπου είκοσι ατομικές εικαστικές εκθέσεις σε Ελλάδα, Ιαπωνία και Ινδία και έχει συμμετάσχει σε περισσότερες από τριάντα ομαδικές στις προαναφερθείσες χώρες.
Η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα της Ιαπωνικής Πρεσβείας
Επιμέλεια έκθεσης: Λουίζα Καραπιδάκη, ιστορικός τέχνης
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Βραχόκηπος Ζεν και άνθη κερασιάς 2023, ανεξίτηλα χρώματα σε καραβόπανο, 200Χ140εκ
