Δεν είναι πολύ ελκυστικό πράγμα ο μονόλογος. Το θέατρο χρειάζεται δράση και η δράση είναι πιο ξεκάθαρη και έντονη με πληθώρα ηθοποιών. Υπάρχουν όμως μερικές ιστορίες που για να αποδώσουν την μαρτυρία ή την περιπέτεια του ήρωα, το χρωστάνε στον ίδιο τον ήρωα να αποδωθούν ως μονόλογοι.
Εκεί κατέληξα μόλις ο Γιάννης Πάσχος με εμπιστεύτηκε με την μεταφορά της νουβέλας του στο θεατρικό σανίδι. Ήταν Δεκέμβρης του ’22 όταν διάβασα το έργο και τον επόμενο μήνα είχα εξασφαλίσει την άδεια του συγγραφέα να προχωρήσω. Δεν είναι μικρό πράγμα να σου εμπιστεύεται κάποιος το καλλιτεχνικό του “παιδί”. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για αυτοβιογραφική νουβέλα. Είναι σαν να σου δίνει τα κλειδιά μιας πόρτας για το δωμάτιο με το παρελθόν και την ζωή του, εσύ να μπαίνεις και να αρχίζεις να μελετάς και να αναδιοργανώνεις την διακόσμηση. Να βγάζεις φωτογραφίες και εν τέλει να φτιάχνεις ένα νέο δωμάτιο, με αφορμή και αφετηρία το παλιό. Μπορείς να βγάλεις, να βάλεις και να μετακινήσεις αντικείμενα, αλλά το μέγεθος, το χρώμα στους τοίχους και το φως που μπαίνει δεν θα αλλάξουν ποτέ.
Το βιβλίο είναι ένα ανάγνωσμα που μπορεί κανείς να το τελειώσει σε 2 ώρες. Η παράσταση είναι ακόμα πιο σύντομη. Μου έκανε τρομερή εντύπωση η πληθώρα συναισθημάτων που τόσο έντονα μεταφέρονται στον αναγνώστη. Η τρυφερότητα με την οποία ο συγγραφέας ατενίζει τα παιδικά χρόνια, ασχέτως δυσκολιών και απογοητεύσεων. Αλλά πάνω από όλα το χιούμορ. Το χιούμορ που αναβλύζει ατόφιο και ειλικρινές σε σχεδόν όλες τις περιγραφές των στιγμιότυπων που απέκτησαν μια ιδιαίτερη υπόσταση λόγω του χαρακτηριστικού του ήρωά μας. Της δυσλεξίας.
Η δυσλεξία είναι μια ιδιαιτερότητα που έχουν πολλοί σε έναν βαθμό. Μια ιδιαιτερότητα που επηρεάζει το πως ένας άνθρωπος αντιλαμβάνεται τον γραπτό λόγο, πως τον συνδέει με τον προφορικό, πως μεταφέρει την πληροφορία και πως αυτή εγκαθίσταται μόνιμα στο μυαλό ή περνάει και ξεχνιέται λίγο μετά. Η δυσλεξία αποτέλεσε αφορμή για να ειπωθεί αυτή η όμορφη ιστορία ενηλικίωσης. Στην πραγματικότητα η δύναμη του κειμένου μας και κατ’ επέκταση και της παράστασής μας είναι η ενασχόληση με ένα παιδί που μερικοί το στιγμάτισαν. Στα πιο τρυφερά χρόνια του, που αγωνιούσε να μάθει για τον κόσμο και διψούσε για περιπέτειες και εμπειρίες, ήρθε ένα σύστημα και του έβαλε μια τρικλοποδιά. Του έβαλε όρους και κανόνες που θα έπρεπε να αγωνιστεί διπλά για να τους ακολουθήσει. Του έβαλε μπροστά του έναν δρόμο πλημμυρισμένο και του φώναξε “σκάσε και κολύμπα, αν μπορείς”. Το στίγμα είναι μια μεγάλη πληγή των κοινωνιών μας. Αλλά αποκτάει πολύ πιο σκοτεινό ρόλο όταν έχουμε να κάνουμε με παιδιά.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η δυσλεξία στην παράσταση είναι το όχημά μας, για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για όλα αυτά τα πράγματα που κάνουν κάποιους ανθρώπους διαφορετικούς, και οι κοινωνικές νόρμες έρχονται και τους δείχνουν με το δάχτυλο γελώντας και φωνάζοντας, ήδη από όταν είναι παιδιά. Οι δυσκολίες όμως αυτές είναι και ο λόγος που οι άνθρωποι πεισμώνουν και αγωνίζονται. Έρχονται πιο κοντά με τους δικούς τους (ή και με ξένους) και συνεργάζονται για να προσπεράσουν τα εμπόδια. Ένα ανθρώπινο σύστημα είναι που έρχεται και ζορίζει τα διαφορετικά παιδιά, όμως άλλα, επίσης ανθρώπινα συστήματα έρχονται και παλεύουν με τα τέρατα και βοηθούν τα παιδιά αυτά, βοηθούν τον άνθρωπο. Έτσι πάει μπροστά ο κόσμος, έτσι προοδεύουμε.
Η παράσταση μας δεν είναι διδακτική. Δεν είναι στρατευμένη να υποδείξει τις αδυναμίες του συστήματος, ούτε να προτείνει λύσεις με βάση επιστημονικές προσεγγίσεις. Είναι η ερμηνεία που δώσαμε με τον Δημήτρη (Μαμιό) στην ιστορία του Γιάννη (Πάσχου). Η ειλικρίνεια όμως τόσο του συγγραφέα αλλά και του ηθοποιού μπορεί να προκαλέσει τα συναισθήματα και ίσως κατά συνέπεια ίσως να προβληματίσει. Ίσως όλοι μας να έχουμε κοινά σημεία με αυτό το παιδί που μεγαλώνει στην δεκαετία του ’60 σε ένα χωριό της Ηπείρου, και μερικές φορές νιώθει μόνο. Η ομορφιά όμως της ιστορίας αυτής είναι πως πιθανότατα έχουμε και πολλά κοινά με το παιδί που κόντρα σε όλες τις προβλέψεις, κυνηγάει με πείσμα την ευτυχία και την ομορφιά. Συγκεντρώνει γύρω του όση αγάπη και δύναμη μπορεί και χαμογελάει μπροστά στις μοχθηρές επιθέσεις του σκοτεινού συστήματος.
Photo Credit Κεντρικής εικόνας θέματος: Dimitra Gkouma
Διαβάστε επίσης:
Το χρονικό ενός δυσλεκτικού, σε σκηνοθεσία Ντίνου Ψυχογιού για 2η χρονιά στο Θέατρο 104