Ο Άγγελος Λιακάκης και ο Τίτος Γουβέλης στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Στην πρώτη συναυλία τους στο πλαίσιο της σειράς «Μουσική Δωματίου», ο Άγγελος Λιακάκης και ο Τίτος Γουβέλης θα ερμηνεύσουν την Τετάρτη 9 Απριλίου (ώρα: 20.30), τις Σονάτες για τσέλο και πιάνο αρ. 1, 3 και 4 του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, καθώς και τις Επτά παραλλαγές του πάνω σε ένα θέμα από τον Μαγικό αυλό του Μότσαρτ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.

Οι Πέντε Σονάτες για βιολοντσέλο και πιάνο του Μπετόβεν, μαζί με τις τρεις συλλογές παραλλαγών του σε θέματα του Χαίντελ και του Μότσαρτ, αποτελούν μερικά από τα έργα-ορόσημα της φιλολογίας της μουσικής δωματίου. Δύο δεξιοτέχνες διεθνούς φήμης, εκπρόσωποι της νεότερης γενιάς, ο τσελίστας Άγγελος Λιακάκης και ο πιανίστας Τίτος Γουβέλης, επέλεξαν να παρουσιάσουν ολόκληρο τον κύκλο των έργων αυτών –ιδωμένο μέσα από την προσωπική τους ματιά– κατά τη φετινή και κατά την επόμενη καλλιτεχνική περίοδο στο Μέγαρο.

Συνθέτης-σημείο αναφοράς για τους σύγχρονούς του, ο Μπετόβεν ήταν αυτός που καθόρισε τα πρότυπα με βάση τα οποία αναμετρήθηκε η ρομαντική μουσική τον 19ο αιώνα. Ήταν αυτός που ανανέωσε τη μορφή, το περιεχόμενο και τις δεξιοτεχνικές απαιτήσεις της μουσικής δωματίου ως προς τους σολίστ. Η επιρροή του μάλιστα ήταν τόσο σημαντική στους ομότεχνούς του, που ουκ ολίγοι μεταγενέστεροι μουσουργοί δίσταζαν πολύ να καταπιαστούν με το συγκεκριμένο είδος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Γιοχάννες Μπραμς, ο οποίος είχε καταστρέψει περισσότερα από 20 έργα του θεωρώντας τα ανάξια να συγκριθούν με τις συνθέσεις του μεγάλου γερμανού κλασικιστή, αυτού του «γίγαντα που είχε προπορευθεί», όπως συνήθιζε να λέει για τον Μπετόβεν.

Το μουσικό ταξίδι της βραδιάς θα αρχίσει με τη διμερή Σονάτα αρ. 1 για πιάνο και βιολοντσέλο σε φα μείζονα, έργο 5/1, του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (1770-1827). Γράφτηκε το 1796 στο Βερολίνο, όταν ο συνθέτης συνάντησε τον Βασιλιά της Πρωσίας Φρειδερίκο-Γουλιέλμο Β΄, ο οποίος ήταν φανατικός φιλόμουσος και καλός τσελίστας, γι’ αυτό και αυτή η Πρώτη σονάτα για τσέλο είναι αφιερωμένη στον πρώσο ηγεμόνα. Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, τη Σονάτα αρ. 1 είχε ερμηνεύσει αρκετές φορές στην πρωσική αυλή ο ίδιος ο συνθέτης, μαζί με τον πρώτο τσελίστα του βασιλιά. Σχεδόν 20 χρόνια αργότερα, στα 1815, ο μεγάλος μουσουργός καταγίνεται και πάλι με τη συγκεκριμένη φόρμα και γράφει την τετραμερή Σονάτα αρ. 4 για πιάνο και βιολοντσέλο σε ντο μείζονα, έργο 102/1, ξεφεύγοντας εντελώς από τις διδαχές των Χάυντν και Μότσαρτ. Για τον ώριμο πλέον Μπετόβεν, είναι μια οδυνηρή περίοδος, καθώς έχει καταβληθεί από τις δυσκολίες της ζωής, ενώ τα προβλήματα υγείας του επιδεινώνονται συνεχώς, με την κώφωση να τον έχει βυθίσει στη σιωπή και την απομόνωση.

Οι Επτά Παραλλαγές για πιάνο και βιολοντσέλο (WoO. 46) πάνω στο θέμα του ντουέτου «Οι άντρες που είναι ερωτευμένοι» από την Πρώτη Πράξη του Μαγικού αυλού του Μότσαρτ (1801), οι οποίες θα ακουστούν στην αρχή του δεύτερου μέρους της συναυλίας, είναι μια από τις νεανικές συνθέσεις του Μπετόβεν. Ανήκει στην πρώτη του περίοδο, και η επιλογή του συγκεκριμένου θέματος –όχι μόνο του μουσικού θέματος, αλλά και αυτού της συζυγικής αγάπης έτσι όπως την εξυμνούν ο Παπαγκένο και η Παμίνα σ’ αυτό το τόσο λυρικό και μελωδικό ντουέτο– ενδέχεται να συνδέεται με την αινιγματική «αθάνατη αγαπημένη» του Μπετόβεν, καθώς και με την επιθυμία του συνθέτη να βρει τη γαλήνη στο πρόσωπο της ιδανικής συντρόφου. Στις παραλλαγές αυτές, ο ρόλος του πιάνου είναι πρωταγωνιστικός, ενώ οι εναλλαγές στο ύφος ποικίλλουν: ζωηρότητα και ευθυμία από τη μια, μελαγχολία και οδύνη από την άλλη. Όσο για τη θυελλώδη και ορμητική Σονάτα αρ. 3 για πιάνο και βιολοντσέλο σε λα μείζονα, έργο 69, με την οποία θα κλείσει η βραδιά, το εντυπωσιακό είναι ότι ολοκληρώθηκε το 1808, χρονιά ιδιαίτερα παραγωγική για τον Μπετόβεν, αφού τότε συνέθεσε το Κοντσέρτο του για βιολί, δύο Τρίο για πιάνο και δημοσίευσε την Πέμπτη και Έκτη συμφωνία του.

Γεννημένος στην Αθήνα, ο Άγγελος Λιακάκης άρχισε μαθήματα βιολοντσέλου με τον Χρήστο Σφέτσα και συνέχισε τις σπουδές του στο εξωτερικό ως υπότροφος των ιδρυμάτων Κρατικών Υποτροφιών και Ωνάση με τους Csaba Onczay, Leonid Gorokhov και Kim Bak Dinitzen. Είναι μέλος του Νέου Ελληνικού Κουαρτέτου από το 2007, με το οποίο έχει εμφανισθεί σε πολυάριθμες συναυλίες εντός και εκτός Ελλάδος, και έχει πραγματοποιήσει ηχογραφήσεις για τις εταιρείες BIS, EMI Classics, Naxos, Legend κ.ά. Ως σολίστ έχει συμπράξει με την ΚΟΑ, την ΚΟΘ, την Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, τη Σκωτική Συμφωνική του BBC, καθώς και με τη Συμφωνική του Πανεπιστημίου Μπίλκεντ στην Άγκυρα. Το ρεπερτόριό του καλύπτει ευρύ φάσμα της μουσικής φιλολογίας, από το μπαρόκ μέχρι τον μοντερνισμό και τη σύγχρονη εποχή. Ξεχωριστή θέση στο ρεπερτόριο του Άγγελου Λιακάκη κατέχει η ελληνική εργογραφία. Έχει παρουσιάσει σε πρώτη εκτέλεση πολλές συνθέσεις ελλήνων δημιουργών. Είναι καθηγητής βιολοντσέλου και μουσικής δωματίου στο Ωδείο Αθηνών και το Ωδείο Κόνταλυ.

Ο πιανίστας και οργανίστας Τίτος Γουβέλης γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι αριστούχος απόφοιτος του Ωδείου Αθηνών. Μελέτησε επίσης εκκλησιαστικό όργανο με υποτροφία του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» υπό την καθοδήγηση του βρετανού οργανίστα Νίκολας Κύναστον. Αποδέκτης υποτροφιών από ελληνικούς και βρετανικούς φορείς, συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο Βασιλικό Κολέγιο του Λονδίνου και στη Σκωτική Βασιλική Ακαδημία αποσπώντας τιμητικές διακρίσεις για τις εξαίρετες επιδόσεις του. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια τελειοποίησης στην Ελλάδα και το εξωτερικό με μεγάλους δασκάλους και σολίστ.

Έχει βραβευθεί σε πολλούς διαγωνισμούς στο εξωτερικό και στη χώρα μας, καθώς και από την Ακαδημία Αθηνών. Το ρεπερτόριό του εκτείνεται από την προκλασική εποχή μέχρι τον 21ο αιώνα. Εξέχουσα θέση σ’ αυτό κατέχει η ελληνική δημιουργία με αρκετές πρώτες εκτελέσεις έργων. Ο Τίτος Γουβέλης έχει συμπράξει με τα γνωστότερα ελληνικά σύνολα συμφωνικής μουσικής και μουσικής δωματίου υπό τη διεύθυνση εκλεκτών ελλήνων και ξένων αρχιμουσικών, συνεργαζόμενος με αξιόλογους έλληνες και αλλοδαπούς καλλιτέχνες. Έχει δώσει ρεσιτάλ και συναυλίες στην Ελλάδα, τη Βρετανία, τη Γερμανία, την Αυστρία, την Ολλανδία, τη Σερβία, την Τουρκία και την Κύπρο. Το 2003 ίδρυσε με τους Σουσάμογλου (βιολί) και Κιοσόγλου (κλαρινέτο) το Τρίο Sedna, ενώ συνεργάζεται τακτικά με τον πιανίστα Χαράλαμπο Αγγελόπουλο σε ρεπερτόριο για δύο πιάνα και τέσσερα χέρια. Ο Τίτος Γουβέλης είναι καθηγητής πιάνου στα Ωδεία Αθηνών και «Νικόλαος Μάντζαρος». Από κοινού με την υψίφωνο Μάιρα Μηλολιδάκη συμμετέχουν στη διοργάνωση του Φεστιβάλ «Μουσικοί Συν-ΤΟΝισμοί» στον Κεραμεικό. Αρθρογραφεί σε μουσικά περιοδικά και πραγματοποιεί τακτικά εισαγωγικές ομιλίες σε συναυλίες της Κ.Ο.Α. και του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.