Το έργο των «διόσκουρων» του ελληνικού Υπερρεαλισμού έχει συχνά μελετηθεί, με άξονα το «διπλό ταλέντο» τους στις τέχνες (ποίηση/φωτογραφία, ποίηση/ζωγραφική). Ωστόσο, η περίπτωση του «διττού έργου» –ποιητικού και εικαστικού- του Εμπειρίκου και του Εγγονόπουλου, τα οποία λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία, αξίζει να ερευνηθεί συνδυαστικά περαιτέρω. Ειδικότερα, τεχνικές που σχετίζονται με την οπτική αφήγηση (φωτογραφία, σινεμά, κινούμενη εικόνα, μοντάζ) τροφοδοτούν το έργο του Εμπειρίκου, ενώ θέματα και μοτίβα που εγγράφονται στην ποίηση του Εγγονόπουλου επανέρχονται, σχεδόν ταυτόχρονα, στον καμβά. Παράλληλα, ολοένα και περισσότερο, γίνεται φανερό πως στο έργο τους βρίσκονται είτε οργανικά ενσωματωμένες είτε κρυπτικά διατυπωμένες απηχήσεις από ρεύματα ιδεών, θρησκευτικών τελετουργιών, μυθικών αρχετύπων και επιστημονικών αντιλήψεων, που σφράγισαν τη νεωτερικότητα, του 19ου αι, και του 20ού αιώνα.
Στο έργο του Εμπειρίκου, η ψυχανάλυση, ο θρησκευτικός «μεσσιανισμός», τα βιταλιστικά μοτίβα και οι «επιφάνειες» διασταυρώνονται συστηματικά με το στοχασμό της Ουτοπίας. Σχετικά με τον Εγγονόπουλο, έχει πρόσφατα επισημανθεί η συνάφεια των ενδιαφερόντων του με θρησκευτικά σύμβολα, με στοιχεία από τα ρεύματα του αλεξανδρινού ερμητισμού, του αποκρυφισμού, του ελευθεροτεκτονισμού και του πνευματισμού · ρεύματα επίκαιρα στην ευρωπαϊκή λογοτεχνική σκηνή κατά τον 19ο αιώνα και τις αρχές του 20ού αιώνα. Ενισχύοντας τον διάλογο ανάμεσα στις Νεοελληνικές και Συγκριτολογικές Σπουδές, στόχος μας είναι η συστηματική επανεξέταση του έργου των «διόσκουρων», με νέες διεπιστημονικές και δια-καλλιτεχνικές κατευθύνσεις, που συμβάλλουν στη σύγχρονη έρευνα του ελληνικού υπερρεαλισμού.
ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: ΤΜΗΜΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ
ΚΥΠΡΟΥ – ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ, ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ
ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Αλεξάνδρα Σαμουήλ, Άννα-Μαρίνα Κατσιγιάννη, Γιάννης Παπαθεοδώρου.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Αλεξάνδρα Σαμουήλ, Άννα – Μαρίνα Κατσιγιάννη, Κατερίνα Κωστίου, Έλλη Φιλοκύπρου, Ειρήνη Παπαδάκη.
Πρόγραμμα συνεδρίου
ΠΕΜΠΤΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ 24/6/21
17.30
ΕΝΑΡΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΠΡΥΤΑΝΕΩΝ
ΤΑΣΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗΣ (ΠΑΝ/ΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ) – ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΟΥΡΑΣ (ΠΑΝ/ΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ)
ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
18. 00-18.40
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ
ΦΡΑΓΚΙΣΚΗ ΑΜΠΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ, «Η “μεταφυσική πολιτεία” του Νίκου Εγγονόπουλου».
ΣΥΖΗΤΗΣΗ
19. 00-19.20
ΕΥΡΥΠΙΔΗΣ ΓΑΡΑΝΤΟΥΔΗΣ, «Από τον Βασιλιά τον Κογκ στον Κώστα Καρυωτάκη: ο σχηματισμός της προσωπικής μυθολογίας του Εμπειρίκου στην Οκτάνα».
19.20-19.40
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΣΜΟΠΟΥΛΟΣ, «Αι λέξεις. Παπαδιαμάντης-Εμπειρίκος-Εγγονόπουλος».
19.40-20.00
ΘΟΔΩΡΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, «Ο καθαρός και ανήσυχος ήχος του Νίκου Εγγονόπουλου».
ΣΥΖΗΤΗΣΗ – ΛΗΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΠΡΩΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΡΩΙ 25/6/21
ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
10.00-10.20
ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΦΕΡΕΝΤΙΝΟΥ, «Τα συγκοινωνούντα δοχεία μιας υβριδικής ποιητικής. Ο μύθος ως διαπολιτισμική ώσμωση στο έργο του Νίκου Εγγονόπουλου».
10.20-10.40
ΜΙΧΑΛΗΣ Κ. ΑΝΘΗΣ, «Διακειμενικές αναφορές στο εικαστικό έργο του Νίκου Εγγονόπουλου».
10.40-11.00
ΛΙΑΝΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, «Ξανακοιτάζοντας την Ευρυδίκη». Η μορφή της Ευρυδίκης στην ποίηση και τη ζωγραφική του Νίκου Εγγονόπουλου».
ΣΥΖΗΤΗΣΗ – ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
ΤΡΙΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
12.00-12.20
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΛΑΧΟΔΗΜΟΣ, «Παρατηρήσεις στο ζωγραφικό έργο του Εγγονόπουλου. Η προτομή του Σολωμού, η λαϊκή φορεσιά του σολωμικού Λάμπρου και μια παρέκβαση για τον Ανδρούτσο».
12.20- 12.40
ΜΑΡΙΑ ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ, «Η Ιταλία του Νίκου Εγγονόπουλου».
ΣΥΖΗΤΗΣΗ – ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑ 25/6/21
ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
18.00-18.40
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ
ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ, «Υπερρεαλιστικά εγκώμια υπερρεαλιστών: ανταγωνισμός μεταξύ Διοσκούρων;».
ΣΥΖΗΤΗΣΗ
19.00-19.20
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ, «”Μεταξύ επιδημίας και παραλογισμού”. Καλλιτεχνικές πρωτοπορίες και ‘’ηθικός πανικός’’ στην Ελλάδα του μεσοπολέμου».
19.20-19.40
ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, «Ανδρέα Εμπειρίκου, Οκτάνα. Το ασυνείδητο ως τεχνική».
ΣΥΖΗΤΗΣΗ – ΛΗΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
ΣΑΒΒΑΤΟ ΠΡΩΙ 26/6/21
ΠΕΜΠΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
10.00-10.40
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ
ΑΝΝΑ-ΜΑΡΙΝΑ ΚΑΤΣΙΓΙΑΝΝΗ, «Ευτοπία (;) και προσωπική μυθολογία».
ΣΥΖΗΤΗΣΗ
11.00-11.20
ΕΜΜΑΝΟΥΕΛΑ ΚΑΝΤΖΙΑ, «Αναζητήσεις του ‘’χαμένου χρόνου” στο έργο του Ανδρέα Εμπειρίκου».
11.20-11.40
ΝΙΚΟΣ ΣΙΓΑΛΑΣ, «”…όπως όλες οι γυναίκες οι όμοιες με αυτήν, όπως η Αλκμήνη…” : γυναικεία και ανδρική ομοφυλοφιλία στο έργο του Εμπειρίκου».
ΣΥΖΗΤΗΣΗ – ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
ΕΚΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ: ΦΩΤΕΙΝΟΣ ΘΑΛΑΜΟΣ
12.40-13.00
ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΡΓΥΡΙΟΥ, «Οι συνεργατικές φωτογραφίες Ανδρέα Εμπειρίκου-Μάτσης Χατζηλαζάρου, στα χρόνια του μεσοπολέμου».
13.00-13. 20
ΙΩΑΝΝΑ ΝΑΟΥΜ, «Σκέψεις για μια ποιητική της κάμερας στον Ανδρέα Εμπειρίκο».
13.20-13.40
ΑΘΗΝΑ ΨΑΡΟΠΟΥΛΟΥ, «”Σαν μια νεάνις που φορεί πλατύ φουστάνι”: Η εμπειρίκεια επιφάνεια ως σύνθεση μνήμης και φωτογραφίας».
ΣΥΖΗΤΗΣΗ – ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
ΣΑΒΒΑΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ 26/6/21
ΕΒΔΟΜΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
18.00-18.40
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΣΑΜΟΥΗΛ, «Ο Ορφέας, o Φοίνιξ και Μαρίκα η Πολίτισσα»
ΣΥΖΗΤΗΣΗ – ΛΗΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΙΘΟΥΣΑ
Join Zoom Meeting: ΕΔΩ
Meeting ID: 969 9959 4423
Passcode: 777141