Το Θέατρο Πόρτα, υποδέχεται φέτος για πρώτη φορά την Αργυρώ Χιώτη και την ομάδα VASISTAS, με ένα πρωτότυπο και φιλόδοξο εγχείρημα που απευθύνεται σε ενήλικες αλλά και σε παιδιά. Ο «Αληθινός», είναι μια παράσταση-ανοιχτή επιστολή η οποία διαπραγματεύεται ζητήματα όπως: η ειλικρίνεια, η σύνδεση με την οικογένεια, ο ρόλος της τύχης στη ζωή σε αντιδιαστολή με τη δύναμη της θέλησης, η ελευθερία επιλογών και τα κοινωνικά δεσμά.
Με αφετηρία παραδοσιακά παραμύθια/αφηγήσεις, όπως τα μετέφερε η γιαγιά Αργυρώ Χιώτη, και με όχημα τη μουσική, τέσσερις διαφορετικές ιστορίες ενώνονται επί σκηνής και γίνονται τραγούδι που σε φέρνει αντιμέτωπο με προσωπικές μνήμες και βιώματα· με το παρελθόν αλλά και το παρόν.
Θεανώ Μεταξά
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
❝Στις πρόβες γράψαμε “επιστολές”, η καθεμιά στη γιαγιά της, σε παράλληλη σχέση με τα παραμύθια της γιαγιάς Αργυρώς Χιώτη. Με στοιχεία προσωπικά αλλά και απρόσωπα, παλιά, τωρινά, πραγματολογικά, φανταστικά. Μια μέρα ρώτησα τη γιαγιά μου για τη δική της γιαγιά και μου είπε: “Tη βοήθαγα να ζυμώσουμε, να κάνουμε μπουγάδες, να τακτοποιήσουμε το σπίτι, ν’ ασπρίσουμε. Της μαμάς μου της άρεσε πάρα πολύ το διάβασμα και η γιαγιά μου, όταν την έβλεπε να διαβάζει, τη μάλωνε και της έλεγε “Πάλι ήπιασες το χαρτί;”. Έτσι λέγανε το βιβλίο. Το λέγανε χαρτί. Πιάσε να ράψεις πράμα, να ράψεις τα προικιά. Αυτή ήταν η ασχολία τους, γιατί ο σκοπός ήταν να κάνουν οικογένεια. Η γιαγιά μου, που παντρεύτηκε το 12, είχε γεννηθεί το 1890 ξέρω γω.”
Και κοίτα να δεις που η αφήγησή μου είναι η αντίδραση σε αυτά. Όμως, η γιαγιά μου είναι άλλες φράσεις από την παράσταση: είναι το “όσο προχωράς τόσο επιστρέφεις”, είναι το “επιμελού κοπίαζε”, είναι το “ζήσε σαν άνθρωπος είπες”, “να είσαι ορθός”, “οι μηλιές, οι αχλαδιές” και το ερώτημα “για την ευθύνη στη ζωή κάτι;”❞
***
Νικολέτα Ντρίζη
❝Στην αρχή, ήταν η γιαγιά της Αργυρώς και τα παραμύθια. Αφού τα ακούσαμε πολλές φορές, ξεκινήσαμε συζήτηση που κράτησε μέρες, για το περιεχόμενο των παραμυθιών και μετά για τις γιαγιάδες μας. Γινόταν ένα μοίρασμα προσωπικών ιστοριών και στο τετράδιο της η καθεμία σημείωνε ό, τι της έκανε εντύπωση ή τη συγκινούσε. Στο δικό μου κείμενο της παράστασης υπάρχουν φράσεις ειπωμένες από τους παππούδες της Ματίνας και της Τζο.
Όσο για τη δική μου τη γιαγιά, ήταν άνθρωπος της γης, παντρεμένη από συνοικέσιο (ο παππούς της έκανε ερωτική εξομολόγηση λίγο πριν πεθάνει λέγοντάς της: “Αρέτω, να ξέρεις ότι σ’ αγάπησα πολύ…”) και αυστηρή, πολύ αυστηρή. Μικρή τη φοβόμουν. Μεγαλώνοντας άρχισα να την καταλαβαίνω και να τη θαυμάζω. Κατάλαβα ότι η αυστηρότητά της έκρυβε πολλή αγάπη και ακόμα θαυμάζω την απίστευτη εργατικότητά της. Θυμάμαι να χαζεύω με τις γάμπες της που ήταν τόσο γυμνασμένες και αεικίνητες. Καθόμουν στην αυλή και την παρακολουθούσα που πήγαινε συνέχεια πέρα-δώθε. Είναι η πιο καθαρή ανάμνηση που έχω απ’ αυτή και με την παράστασή μας είναι σα να επεμβαίνω σ’ αυτή την ανάμνηση. Τη σταματάω για λίγο απ’ τις δουλειές της για να της μιλήσω.❞
***
Ματίνα Περγιουδάκη
❝Με την ομάδα δουλέψαμε ο καθένας μας συλλέγοντας μνήμες, ιστορίες και αισθήσεις από το πρόσωπο της γιαγιάς. Προσωπικά, την θυμάμαι νεώτερη ως μια γυναίκα δυνατή που είχε ελλιπή μόρφωση, ήξερε να ανταποκρίνεται σε δύσκολες περιστάσεις με ψυχραιμία και γρήγορη αποφασιστικότητα. Δεν θυμάμαι να μου αφηγείται παραμύθια αλλά θυμάμαι να μου μιλάει για τη ζωή της. Η αίσθηση που έχω από τις αφηγήσεις της έχει μια σκληρότητα και μια τρυφεράδα ταυτόχρονα. Τη σκληρότητα των στιβαρών πεποιθήσεων περί οικογένειας, περί τάξης και ορθότητας. Κυρίως μου μιλούσε για την καθημερινότητά της όταν ήταν ακόμη στο σπίτι των γονιών της και για το πώς εργάζονταν τότε στο εργοστάσιο που έραβε βάτες.
Ήταν μια γυναίκα που ήξερε να εξισορροπεί την ύλη με το πνεύμα σ’ ένα μεγάλο βαθμό. Μίλαγε με τις πράξεις της. Από την άλλη πλευρά, δεν μπορώ να ξεχάσω το σαλόνι του σπιτιού της, που όταν και σήμερα μπαίνω μέσα, συχνά νιώθω σα να βρίσκομαι σε έκθεση λαογραφικού μουσείου. Υπάρχει ιστορία εκεί μέσα, αλλά μοιάζει να λειτουργεί σαν ένας χώρος-έκθεμα και όχι ένας λειτουργικός χώρος, που τον ζεις και τον απολαμβάνεις.
Κοιτώντας αυτό το προγονικό πρόσωπο η καθεμιά μας, συναντήσαμε ερωτήματα που έχουν να κάνουν με αυτό το “προχωρώ μπροστά. Ποιο δρόμο να διαβώ;”
Ένα γράμμα στη γιαγιά τραγουδάμε η καθεμιά μας μέσα από την αλήθεια του προσωπικού βιώματος των αφηγήσεων αυτών των παλιών γυναικών που συνδέουν το παρελθόν με το τώρα μας. Και υπάρχουν τόσα κοινά στοιχεία μεταξύ των αφηγήσεων όσο και ξεχωριστά όπως ακριβώς είναι οι άνθρωποι μεταξύ τους. Τόσο διαφορετικοί και τόσο συνδεδεμένοι.❞
***
Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη
❝Ήταν ανάγκη όλων μας να βουτήξουμε μέσα μας. Τα τρία παραμύθια της γιαγιάς Αργυρώς ήταν η θεματολογία μας για να γράψουμε τις δικές μας αφηγήσεις.”Ο Αληθινός” όπου ένας βοσκός υπερασπίζεται την αλήθεια μέχρι το τέλος.”Της τύχης τα γραμμένα” όπου ένας άρχοντας προσπαθεί ματαίως να αποφύγει το πεπρωμένο του και “ο Τσαγκάρης” όπου ένας φτωχός αλλάζει την τύχη του όταν παύει να μεμψιμοιρεί.
Γράψαμε την μουσική, νότα-νότα με την καθοδήγηση της Θεανώς που είναι η μόνη που έχει μουσικές γνώσεις. Γράψαμε τις δικές μας αφηγήσεις-γράμμα στην γιαγιά μας, μιλήσαμε για τις ρίζες μας, για τον τρόπο που μεγαλώσαμε, συγκινηθήκαμε, μοιραστήκαμε, αγαπηθήκαμε μεταξύ μας. Αυτό το “Ζήσε σαν άνθρωπος” μας στοιχειώνει ακόμα, η ζωή στην πόλη, η αποξένωση, η μοναξιά, το χάσιμο και το επιμελού κοπίαζε. Κοπιάζω γιαγιά, ασπρίζουν τα μαλλιά μου και ακόμα χαΐρι δεν βλέπω.
Στην δική μου αφήγηση όπου είναι ένα παραμύθι για ένα ζευγάρι που χάθηκε μέσα στο σπίτι του, ξεκλέβω λίγο από τον χωροχρόνο και πίνω έναν καφέ με την γιαγιά μου την Χαρούλα που της τον χρωστούσα, και της ζήτω για άλλη μια φορά να με παραμυθεύσει δηλαδή να με παρακινήσει, να με ανακουφίσει, να με συμβουλέψει, να με παρηγορήσει, ως σοφότερη και να της πω πως πιστεύω στα παραμύθια (σήμερα τα παραμύθια έχουν ταυτιστεί με το ψέμα. Μεγάλο ψέμα. Κάνανε βέβαια ζημιά οι δράκοι και οι νεραΐδες…Χαχα!) Της ζητώ να μου πει πώς τα κατάφερε, πώς αγαπήθηκε και αγάπησε τόσο βαθιά τον παππού μου τον Βασίλη, 60 και χρόνια μαζί, κλεφτήκανε, έρωτας παράφορος. Πώς επιβίωσε στους τότε τόσο δύσκολους καιρούς, πώς τα κατάφερνε όλα τέλεια και αθόρυβα, πώς μπορούσε να είναι πάντα γυναίκα ως το μεδούλι, με το κραγιονάκι της, μοσχομυρωδάτη όλες τις ώρες με το χαμόγελο.
Σε κάποια στιγμή στην παράσταση ρωτάω: “Γιατί γιατί δεν είπες για το αγκάθι, ε;”
Αλλά η απάντηση δίνεται λίγο πιο πριν, όταν μέσα από την δική μου φωνή, εκείνη τραγουδάει ΖΗΣΕ…❞
Συντελεστές παράστασης:
Σκηνοθεσία: Αργυρώ Χιώτη σε συνεργασία με τον Αντώνη Αντωνόπουλο
Δραματουργική επεξεργασία: Ομάδα VASISTAS
Φωτισμοί: Ελίζα Αλεξανδροπούλου
Σκηνικός Χώρος: Μπάμπης Χιώτης
Κοστούμια: Ηρώ Βαγιώτη
Ηχητική επιμέλεια: Jan Van de Engel
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ευδοξία Ανδρουλιδάκη
Φωτογραφίες, video: Γκέλυ Καλαμπάκα
Με τις: Θεανώ Μεταξά, Νικολίτσα Ντρίζη, Ματίνα Περγιουδάκη, Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη
Φωτογραφίες θέματος: © Γκέλυ Καλαμπάκα
Διαβάστε επίσης:
Ο Αληθινός, από την ομάδα VASISTAS στο Θέατρο Πόρτα | Κάθε Σάββατο στις 15.00 & Κυριακή στις 21.15
Info: www.porta-theatre.gr