Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μίνωας στη σειρά Κοινωνία-Πολιτική-Φιλοσοφία το κορυφαίο κείμενο του Φερνάντο Πεσσόα Ο αναρχικός τραπεζίτης, που αν και δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1922, μοιάζει να γράφτηκε σήμερα, σε νέα μετάφραση από τα πορτογαλικά του Έντσον Ρέις. Η έκδοση συνοδεύεται από πρόλογο του Άρη Πορτοσάλτε.
Μπορεί ένας αναρχικός να είναι τραπεζίτης;
Μπορεί ένας τραπεζίτης να είναι αναρχικός;
Είναι δυνατόν αυτές οι αντικρουόμενες
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
ιδιότητες να συνδυάζονται;
Ο μεγάλος Πορτογάλος συγγραφέας προσφέρει ένα κείμενο που κλονίζει της καθιερωμένες αντιλήψεις και προβληματίζει, θέτοντας καίρια ερωτήματα. Είναι δυνατή η ύπαρξη μιας ελεύθερης κοινωνίας όταν υπάρχει έλλειψη δημοκρατικής αγωγής, πολιτικού ήθους και περιφρόνηση του θεσμικού πλαισίου;
«Το διήγημα, με τον οξύμωρο τίτλο, παραμένει τόσο επίκαιρο, τόσο αειθαλές και ριζοσπαστικό, σε μια περίοδο όπου δόγματα και πρόσημα έχουν αποπροσανατολίσει ολόκληρες γενιές.
Καθώς οι κοινωνικοί θεσμοί εμφανίζουν συμπτώματα αποσταθεροποίησης, καθώς διαρρηγνύονται οι συνδετικοί αρμοί, ομάδες ανθρώπων εκδηλώνουν τάσεις έντονης αμφισβήτησης έως και ριζοσπαστικοποίησης κατά των θεσμών, τους οποίους οι ίδιες γενιές υπερασπίζονται άλλοτε επιλεκτικά κι άλλοτε στο σύνολό τους».
Από τον πρόλογο του Άρη Πορτοσάλτε
«[…] Μέσα από τα ερωτήματα δύο φανταστικών συνομιλητών του και τις απαντήσεις τους, ο Πεσσόα ασκεί κριτική τόσο στην αστική τάξη όσο και στον διανοουμενισμό των επαναστατών. Και θέτει τα ερωτήματα και των δύο πλευρών, τόσο ως προς το αν μπορεί να υπάρξει κοινωνία χωρίς διακυβέρνηση και θεσμούς όσο και το αν μπορεί να διαιωνίζεται η κοινωνική ανισότητα χωρίς να οδηγούμαστε στην καταστροφή».
Μανώλης Πιμπλής, Τα Νέα – Βιβλιοδρόμιο 23/1/2015
Ο Φερνάντο Αντόνιο Νογκέιρα Πεσσόα γεννήθηκε στη Λισαβόνα στις 13 Ιουνίου 1888 και πέθανε στις 30 Νοεμβρίου 1935.
Σε ηλικία πέντε ετών θα χάσει τον πατέρα του. Η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε έναν διπλωμάτη, ο οποίος διορίστηκε στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής. Ο Πεσσόα ακολουθεί τη μητέρα του και τον πατριό του στο Ντέρμπαν και θα σπουδάσει αγγλική φιλολογία και λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν. Θα επιστρέψει στη Λισαβόνα το 1905 και θα εργαστεί ως αλληλογράφος σε διάφορους εμπορικούς οίκους. Θα ζήσει μια μοναχική, εργένικη ζωή, συγκατοικώντας αρχικά με τη θεία του και στη συνέχεια με την ετεροθαλή αδελφή του.
Κατά τη διάρκεια της ζωής του δημοσίευσε ελάχιστο μέρος του τεράστιου έργου του. Τρεις ποιητικές συλλογές στα αγγλικά και μία στα πορτογαλικά, Mensagem (1933). Όταν το 1935 πέθανε, σε ηλικία 47 ετών, βρέθηκε στο σπίτι του ένα μπαούλο με χιλιάδες χειρόγραφα, που συνιστά ένα ογκώδες ανολοκλήρωτο έργο, μεγάλο μέρος του οποίου μένει ακόμα να μελετηθεί και να εκδοθεί.
Για τον Φερνάντο Πεσσόα, ο οποίος χρησιμοποίησε 81 καταγεγραμμένα ψευδώνυμα για την υπογραφή των έργων του (μεταξύ άλλων: Αλμπέρτο Καέιρο, Άλβαρο ντε Κάμπος, Ρικάρντο Ρέις, Μπερνάρντο Σοάρες κ.ά.), ο κριτικός λογοτεχνίας Χάρολντ Μπλουμ έγραψε ότι αποτελεί τον πιο αντιπροσωπευτικό ποιητή του 20ού αιώνα, μαζί με τον Πάμπλο Νερούδα.
Ο Γιάννης Αντωνιάδης γράφει κριτίκή για το βιβλίο.