Μια πολύ ενδιαφέρουσα «συνάντηση» πρόκειται να λάβει χώρα στο Θέατρο του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης…
… από 21 Ιανουαρίου 2013.
Για πρώτη φορά θα συναντηθούν επί σκηνής η Ξένια Καλογεροπούλου και ο Μηνάς Χατζησάββας ως πρωταγωνιστές της θεατρικής μεταφοράς του σπουδαίου διηγήματος του Ιρβιν Γιάλομ Ο Δήμιος του Έρωτα, σε σκηνοθεσία του Κώστα Γάκη. Η εβδομηντάχρονη Θέλμα (Ξένια Καλογεροπούλου), χορεύτρια στο παρελθόν, διακατέχεται από μια έντονη ερωτική εμμονή για τον προηγούμενο και κατά πολύ νεότερο ψυχοθεραπευτή της, τον Μάθιου, με τον οποίο πριν 8 χρόνια είχε συνάψει μια σύντομη ερωτική σχέση. Οι εικοσιεφτά μέρες που διήρκεσε η σχέση αυτή έχουν καρφωθεί στο μυαλό της και την καθιστούν ανήμπορη να συνεχίσει τη ζωή της. Ο καινούριος της ψυχοθεραπευτής, ο Ίρβιν (Μηνάς Χατζησάββας) θα προσπαθήσει κατά τη διάρκεια των συνεδριών τους να ξεριζώσει με κάθε θεραπευτικό μέσο που διαθέτει αυτή την εμμονή.
Η παράσταση είναι ένας συνδυασμός θεάτρου και χοροθεάτρου, καθώς μια μπαλαρίνα (Έλενα Γεροδήμου) αναπαριστά χορογραφικά την ψυχή της Θέλμα, ο ηθοποιός που υποδύεται τον Μάθιου (Χρήστος Παπαδόπουλος) είναι ταυτόχρονα και χορευτής και αλληλεπιδρά με την μπαλαρίνα, ενώ και οι 2 πρωταγωνιστές της ιστορίας μπαίνουν κι αυτοί σε μια κινησιολογική περιπέτεια μαζί τους. Το γήρας, ο έρωτας, η δύσκολη επικοινωνία προσεγγίζονται με λεπτό χιούμορ και ταχείς ρυθμούς, οι οποίοι εξυπηρετούν το στόχο της παράστασης να σπάσει τη σοβαροφάνεια που καραδοκεί όποτε θέτουμε μεγάλα ερωτήματα για τη ζωή.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Μετάφραση: Ευαγγελία Ανδριτσάνου
Θεατρική διασκευή–μουσική–σκηνοθεσία: Κώστας Γάκης
Σκηνικά-κοστούμια: Παναγιώτα Κοκορού
Χορογραφίες: Έλενα Γεροδήμου, Χρήστος Παπαδόπουλος
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Βίντεο: Creatives Pro
Βοηθός σκηνοθέτη: Ιφιγένεια Ντούμη
Παίζουν: Ξένια Καλογεροπούλου, Μηνάς Χατζησάββας, Έλενα Γεροδήμου, Χρήστος Παπαδόπουλος
Παραγωγή: Γιώργος Καρναβάς, Δημήτρης Παπαιωάννου, Αργύρης Παπαδημητρόπουλος, Διονύσης Μπουγάς
Λίγα λόγια για το έργο και τη θεατρική διασκευή
Η εβδομηντάχρονη Θέλμα δεν μπορεί να ξεπεράσει τον έρωτά της για τον προηγούμενο και κατά πολύ νεότερο ψυχοθεραπευτή της, τον Μάθιου, με τον οποίο πριν 8 χρόνια είχε μια ερωτική σχέση μερικών ημερών. Ο καινούριος της ψυχοθεραπευτής, ο Ίρβιν, θα κάνει τα πάντα για να τη βοηθήσει. Η Θέλμα, όμως, κλείνεται όλο και περισσότερο στον εαυτό της και γαντζώνεται με όλο και με μεγαλύτερη λύσσα στο παρελθόν. Καθώς οι εβδομάδες κυλούν και όλα τα θεραπευτικά εργαλεία του Γιάλομ αποδεικνύονται εντελώς ανίσχυρα, η μόνη λύση που απομένει –λύση απελπισίας– είναι να παραστεί τελικά ο Μάθιου σε μια τριπλή συνεδρία αμοιβαίων εξομολογήσεων, η οποία ουσιαστικά θα δώσει τη λύση στην ιστορία με οδυνηρό τρόπο, αλλά εν τέλει εξαιρετικά λυτρωτικό για τη Θέλμα.
H διασκευή και επακολούθως η παράσταση αποτελεί ένα συνδυασμένο θέαμα που ισορροπεί ανάμεσα στο θέατρο και το χοροθέατρο. Βλέπουμε το γηρασμένο σώμα της Θέλμα να τυρανιέται στις συνεδρίες και ταυτόχρονα -ή και διαδοχικά- βλέπουμε τη χορογραφική προβολή της νεανικής ψυχής της Θέλμα σαν μια μπαλαρίνα διαρκώς παρούσα, που χορεύει στον εύθραυστο παράδεισο των είκοσι οχτώ ημερών με τον Μάθιου. Η μνήμη συχνά μας «επιτίθεται» με θραύσματα εικόνων του παρελθόντος. Έτσι ακριβώς παρεμβαίνει το χορογραφικό στοιχείο: καθώς η Θέλμα θα ανατρέχει κατά τη διάρκεια της θεραπείας στον μικρό παράδεισο των είκοσι οχτώ αυτών ημερών θα επιστρέφουν μικρές βασανιστικές λεπτομέρειες οι οποίες θα εκφράζονται σκηνικά από του δύο χορευτές άλλοτε λυρικά-ονειρικά και άλλοτε βασανιστικά. Σε ένα βαθύτερο – συμβολικό ίσως – επίπεδο αυτή η αντίθεση μεταξύ κίνησης ακινησίας εκφράζει τη σχέση των ονείρων και του σφρίγους της νιότης, με τον δίκαιο καταποντισμό της ηλικίας.
Ο σύγχρονος χορός μπορεί μέσω της έλλειψης αναπαραστατικότητας που τον διέπει να «μιλήσει» κατευθείαν στη ψυχή μας χωρίς να παρεμβαίνουν όλα εκείνα τα φράγματα της συνείδησης που μας μπλοκάρουν από το να δούμε την ουσία, μπορεί να φωτίσει ενδεχομένως τις πιο ασυνείδητες πτυχές μιας ιστορίας.
Σημείωμα σκηνοθέτη
«Ο δήμιος του έρωτα» με συγκινεί πάρα πολύ ως ιστορία. Μια 70χρονη γυναίκα η Θέλμα τα 8 τελευταία χρόνια της ζωής της διακατέχεται από μια ερωτική εμμονή για τον Μάθιου, τον προηγούμενο θεραπευτή της. Μαζί με τον Ίρβιν τον τωρινό ψυχοθεραπευτή της προσπαθούν με κάθε τρόπο να ξεριζώσουν την εμμονή κι έτσι γεννιέται ανάμεσά τους μια πολύ τρυφερή και ανθρώπινη σχέση. Η Θέλμα στα νιάτα της ήταν μπαλαρίνα και μέσα στο έργο αναφέρεται ότι 2 φορές αισθάνθηκε ευτυχισμένη: όταν χόρευε και τις 27 μέρες που έζησε τον έρωτα με τον Μάθιου. Αυτό που με μαγεύει γενικά στα βιβλία του Γιάλομ είναι ότι δεν νιώθεις την ψυχρότητα και την απόσταση εκ μέρους του θεραπευτή αλλά ένα βαθύ ανθρώπινο ενδιαφέρον, ένα πάθος για επικοινωνία και ουσιαστική προσφορά. Το συγκεκριμένο κείμενο του Γιάλομ έχει πολλά να μας πει για τις εμμονές του έρωτα, για το γήρας, για την έλλειψη επικοινωνίας στις σχέσεις μας και για τις επιφανειακές μας βεβαιότητες που είναι καλό που και που να τις ταρακουνάμε. Επίσης επειδή η εμπειρία μου στη σκηνοθεσία έχει κυρίως να κάνει με κωμωδίες είναι η πρώτη φορά που θέλω να αγγίξω μια πιο υπαρξιακή πλευρά του θεάτρου. Στόχος μου είναι να σπάσω την προκατάληψη ότι ένα υπαρξιακό θέαμα είναι βαρύ κι ασήκωτο φορτωμένο με παύσεις και σοβαροφάνεια. Αντίθετα «Ο δήμιος του έρωτα» ευελπιστώ να είναι μια καλοκουρδισμένη παράσταση με κοφτό και απροσδόκητο μοντάζ, να χρησιμοποιήσω δηλαδή τους ρυθμούς που έμαθα από τις κωμωδίες σε ένα θέαμα πιο υπαρξιακό.
Κώστας Γάκης
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα
Ιρβιν Γιάλομ
Ο IRVIN D. YALOM (1931-) είναι ομότιμος καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Στάνφορντ των ΗΠΑ. Μαθητής και συνεργάτης του Rollo May, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους, εν ζωή, εκπροσώπους της υπαρξιακής σχολής στην ψυχιατρική και είναι συγγραφέας του εγκυρότερου και πληρέστερου εγχειριδίου υπαρξιακής ψυχοθεραπείας (Existential Psychotherapy). Στον επιστημονικό χώρο είναι ιδιαίτερα γνωστό το κλινικό και ερευνητικό έργο του στην ομαδική ψυχοθεραπεία.
Το πρώτο του βιβλίο, που το 2006 κυκλοφόρησε η νέα αναθεωρημένη και επαυξημένη του έκδοση, Θεωρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας (Άγρα, 2006), έχει μεταφραστεί σε δεκατέσσερις γλώσσες και αποτελεί βασικό διδακτικό εγχειρίδιο σε πολλές σχολές ψυχιατρικής και ψυχοθεραπείας. Ο Γιάλομ έχει γράψει πολλά ακόμη επιστημονικά βιβλία και άρθρα.
Το λογοτεχνικό του έργο αρχίζει όψιμα και περιλαμβάνει δύο συλλογές διηγημάτων (Ο δήμιος του έρωτα και Η μάνα και το νόημα της ζωής) και τρία μυθιστορήματα (Όταν έκλαψε ο Νίτσε, Στο ντιβάνι και Η θεραπεία του Σοπενάουερ), που έχουν γίνει μπεστ-σέλλερ σε πολλές χώρες. Όλα του τα λογοτεχνικά βιβλία αποτελούν ιστορίες ψυχοθεραπείας και ο ίδιος τα θεωρεί προέκταση του διδακτικού του έργου, το οποίο, όπως λέει, βρίθει ούτως ή άλλως ιστοριών και διηγήσεων.
Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν τα βιβλία του Όταν έκλαψε ο Νίτσε, Στο ντιβάνι, Ο δήμιος του έρωτα, Η μάνα και το νόημα της ζωής, Θρησκεία και ψυχιατρική, Το δώρο της ψυχοθεραπείας, Η θεραπεία του Σοπενάουερ, Θεωρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας, Στον κήπο του Επίκουρου – Αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου, Θα φωνάξω την αστυνομία (που το συνέγραψε με τον Robert Berger), Κάθε μέρα λίγο πιο κοντά – Μία ψυχοθεραπεία ειπωμένη δύο φορές. Στα τέλη Νοεμβρίου 2011 εκδόθηκε από την Άγρα το τελευταίο του μυθιστόρημα Το πρόβλημα Σπινόζα, μια παγκόσμια πρώτη.
Λίγα λόγια για τον σκηνοθέτη
Κώστας Γάκης
Ο Κώστας Γάκης γεννήθηκε το 1977 στην Αθήνα. Είναι απόφοιτος της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου και του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας Αθήνας. Επίσης είναι πτυχιούχος στο όργανο της κλασικής κιθάρας. Παράλληλα παίζει πιάνο, λαούτο, τζουρά, κλαρινέτο και χρησιμοποιεί υπολογιστές για να δημιουργήσει νέους μουσικούς ήχους. Αφιερώνεται εδώ και μια δεκαετία στην τέχνη του θεάτρου, πολύπλευρα: ως ηθοποιός, ως συνθέτης, ως σκηνοθέτης, ως θεατρικός συγγραφέας, ως καθηγητής υποκριτικής και αυτοσχεδιασμού σε δραματικές σχολές. Ως ηθοποιός έχει συνεργαστεί με αρκετά θέατρα(Εθνικό, Αμόρε, Πορεία, 104 κέντρο λόγου και τέχνης, Εμπρός, ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης, Μέγαρο Μουσικής, Θέατρο του Νέου Κόσμου). Το 2006 τιμήθηκε με το βραβείο «Δημητρης Χορν» για την παράσταση «Κατσαρίδα». Για την ίδια παράσταση βραβεύτηκε με το 2ο βραβείο του περιοδικού Αθηνόραμα. Η μουσική παίζει πάντα πολύ σημαντικό ρόλο στις παραστάσεις του και βρίσκεται σε άμεση διαλεκτική με το λόγο και την κίνηση των ηθοποιών. Οι σκηνοθεσίες του «Κατσαρίδα», «Χωρίς Μουσική» «Ο διχοτομημένος υποκόμης», και «Δεν μιλάμε για αυτά» γνώρισαν την ευρεία αποδοχή του κοινού, ταξίδεψαν σε όλη την Ελλάδα και απέσπασαν θετικές κριτικές. Γενικά ως σκηνοθέτης πιστεύει σε ένα θέατρο σωματικό που συνδυάζει ετερόκλητα στοιχεία και κώδικες και καταφέρνει με ελάχιστα σκηνικά και κοστούμια να παράγει ένα θέαμα υψηλής ενεργειακής στάθμης και αισθητικής. Πολύ σημαντικές στιγμές στη καλλιτεχνική του διαδρομή είναι οι παραστάσεις που δημιούργησε με παιδιά με ειδικές ανάγκες στο 1ο ειδικό Λύκειο Αθηνών καθώς, η ίδρυση της ομάδας ελεύθερων θεατρικών πειραματισμών «sui generis» που λειτουργεί ως collectiva, το road trip στην Πορτογαλία όπου έπαιζε συνεχώς μουσική στο δρόμο και το live που έκανε στο θέατρο «Πορεία» με τίτλο «Τραγούδια για το πολύ και το ελάχιστο» ξεδιπλώνοντας με θεατρικό τρόπο τραγούδια και μελοποιήσεις του στο μαγικό εξώστη του θεάτρου.