Ο “Ελληνικός” Κόσμος του Θεόδωρου Τερζόπουλου | Δελφοί και Κιάτο – Ετέλ Αντνάν

Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος είναι άνθρωπος του θεάτρου. Από το κέντρο της Αθήνας διευθύνει το Θέατρο Άττις, ενώ οργανώνει ένα δίκτυο παραστάσεων στην Ευρώπη, στη Λατινική Αμερική και στην Ασία. Σαν το λιόδεντρο η τη δρυ, οι ρίζες του πηγαίνουν βαθιά και τα κλαδιά του απλώνονται μακριά. […] Η φιλοσοφία του Θεόδωρου Τερζόπουλου διαθέτει βάθος και σαφήνεια. Προτεραιότητά του είναι η σκηνοθεσία των μεγάλων Ελλήνων κλασικών. Όμως συχνά ανεβάζει και σύγχρονους συγγραφείς στους οποίους διακρίνει ένα ενδιαφέρον για την τραγική διάσταση του νεωτερικού ανθρώπου. […]

Οι μέθοδοι εργασίας που ακολουθεί είναι ολωσδιόλου δικές του επειδή και η αντίληψή του για το θέατρο είναι μοναδική : Ο Τερζόπουλος δεν πορεύεται με γνώμονα τη θεωρία, αλλά σύμφωνα με το ένστικτο και την πρακτική. Οι θεωρίες του λειτουργούν έμμεσα, είναι εύκαμπτες, ανοιχτές στην αναπροσαρμογή και στην αλλαγή. […]

ΣΧΕΔΟΝ ΑΠΟ ΣΥΜΠΤΩΣΗ βρέθηκα προσκεκλημένη στο διεθνές φεστιβάλ σύγχρονου θεάτρου των Δελφών το 2004. Κατά γενική ομολογία, η σύμπτωση ενεργεί πάντα σωστά. […] Έχω ένα πάθος για την Ελλάδα. Κυρίως έναν προβληματισμό, που σπανίως συνδέεται άμεσα με την οικογενειακή μου ιστορία. Με γοητεύει απεριόριστα η υλικότητα της χώρας αυτής. Η γήινη πλευρά της, η φυσική παρουσία της, η ακραία ιδιαιτερότητα του φωτός της, της πέτρας της, και η αδιάκοπη παρουσία, η επιμονή της θάλασσας, που η αλμύρα της μένει στο στόμα μου.

Η Ετέλ Αντνάν έχει στενή σχέση με το σύγχρονο θέατρο. Έχει συνεργαστεί σε κείμενα με τον Bob Wilson και τον Heiner Müller και έχει στενή συνεργασία με τον Τερζόπουλο και το Θέατρο Άττις, όπου έχουν παρασταθεί κείμενά της.

Το παρόν τομίδιο συγκεντρώνει δύο κείμενα: Ένα σπουδαίο θεατρολογικό κείμενο, που πρωτοδημοσιεύτηκε στη Γερμανία, για τον « ελληνικό » κόσμο του Θ. Τερζόπουλου και τη σχέση του με την αρχαία τραγωδία · και ένα για την επιστροφή της στην Ελλάδα και τις εμπειρίες της στους Δελφούς και στο Κιάτο, όπου ανακάλυψε ξανά τη μητρική της γλώσσα, το ελληνικό τοπίο, τους ιερούς τόπους και την αρχαία ελληνική τραγωδία.

Ετέλ Αντνάν

Η Ετέλ Αντνάν γεννήθηκε το 1925 και μεγάλωσε στη Βηρυτό του Λιβάνου. Η μητέρα της ήταν Ελληνίδα από τη Σμύρνη και ο πατέρας της υψηλόβαθμος Οθωμανός αξιωματούχος από τη Δαμασκό. Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη, το Μπέρκλεϋ και το Χάρβαρντ. Από το 1958 έως το 1972 δίδαξε φιλοσοφία. Έγινε ζωγράφος. Χάρη στη συμμετοχή της στο κίνημα των ποιητών ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, άρχισε να γράφει ποιήματα και έγινε, σύμφωνα με τα λόγια της, « μια Αμερικανίδα ποιήτρια». Το 1972 επέστρεψε στη Βηρυτό και εργάστηκε ως πολιτιστική συντάκτρια. Έμεινε στον Λίβανο ως το 1976.

Το 1978 το πεζογράφημά της Sitt Marie Rose δημοσιεύθηκε στο Παρίσι από τις Éditions des Femmes. Την ίδια χρονιά επέστρεψε στην Καλιφόρνια. Ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί από σύγχρονους συνθέτες και έχουν παρουσιαστεί σε διεθνή φεστιβάλ. Έργα της για το θέατρο έχουν σκηνοθετηθεί σε όλο τον κόσμο.

Μεταξύ άλλων, έγραψε για τον Αμερικανό σκηνοθέτη Bob Wilson το γαλλικό κείμενο της πολύγλωσσης όπερας CIVIL warS . Το ποίημά της Τζενίν διασκευάστηκε και παρουσιάστηκε στο Θέατρο Άττις, στην Αθήνα, το 2005. Έργο της βασισμένο στο ποίημα To Be In a Time of War, με κείμενα του Heiner Müller, παραστάθηκε στο Forum Freies Theater στο Ντύσσελντορφ, το Βερολίνο και τη Βηρυτό το 2011. Συμμετείχε με το εικαστικό της έργο στη 13η documenta, στό Κάσσελ της Γερμανίας, το 2012. Το 2016 παρουσιάστηκε αναδρομική έκθεση του έργου της στο Institut du monde arabe στο Παρίσι. Στη 14η documenta, στην Αθήνα, το 2017, στο πλαίσιο του προγράμματος κινηματογραφικών ταινιών με τίτλο «Κείμενα», παρουσιάστηκε από την ΕΡΤ2 το ντοκυμαντέρ Ισμύρνα ( Ismyrna / Ismyrne ), σε σκηνοθεσία Ιωάννας Χατζηθωμά ( Joana Hadjithomas ) και Khalil Joreige, όπου η σκηνοθέτις συνομιλεί με την Ετέλ Αντνάν για την κοινή τους καταγωγή από τη Σμύρνη.

Οι σημαντικότερες διακρίσεις της περιλαμβάνουν : Βραβείο France – Pays Arabes για το Sitt Marie Rose (1977 )· Arab American Book Award για το σύνολο του έργου της και PEN Oakland Award για το Master of the Eclipse (2010) · California Book Award for Poetry για τη συλλογή Sea and Fog και Lambda Literary Award για το σύνολο του έργου της ως ομοφυλόφιλης συγγραφέως (2013). Το 2014 χρίστηκε Ιππότης των Γραμμάτων και των Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας. Στις Εκδόσεις Άγρα κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία της Γράφοντας σε μια ξένη γλώσσα (2016), Το τίμημα που δεν είμαστε διατεθειμένοι να καταβάλουμε για τον έρωτα (2016) και Σχετικά με το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (2017).