Το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη συνεχίζει τη σειρά των αφιερωματικών του εκθέσεων στους κορυφαίους Έλληνες ποιητές. Έτσι, μετά τον «Κόσμο του Οδυσσέα Ελύτη: Ποίηση και Ζωγραφική», που πρωτοπαρουσιάστηκε στην Αθήνα το 2011 και, τέσσερα χρόνια αργότερα, στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών-Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με την έκθεση «Κ. Π. Καβάφης–Ζωγραφισμένα: 40 Σύγχρονοι Έλληνες Δημιουργοί» που εκτέθηκε στην Αθήνα το 2013, τώρα θα παρουσιαστεί η έκθεση «Όταν το φως χορεύει, μιλώ δίκαια. Ο Γιώργος Σεφέρης και η ποίησή του μέσα από τη ζωγραφική και τη φωτογραφία.»
Η έκθεση πραγματοποιείται σε επιμέλεια του Τάκη Μαυρωτά, Διευθυντή του Εικαστικού Προγράμματος του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, με τη συμπαράσταση του Παναγιώτη Ροϊλού, καθηγητή Νεοελληνικών Σπουδών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας, κάτοχο της Έδρας «Γιώργος Σεφέρης» στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ (από την ίδρυση της οποίας συμπληρώνονται σαράντα χρόνια).
Ο Τάκης Μαυρωτάς αναφέρει στον πολυσέλιδο κατάλογο της έκθεσης:
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
«Έργα ζωγραφικής, γλυπτικής και χαρακτικής μαρτυρούν, σε αυτήν την έκθεση, πέρα από τη διαφορετικότητα των πλαστικών τους διατυπώσεων, την αλήθεια του περιεχομένου τους, τη δική τους ξεχωριστή κυρίαρχη ή διακριτική, ποιητική διάσταση. Σαράντα Έλληνες καλλιτέχνες, με φαντασία και ζωντάνια, μοιράζονται τη δημιουργία τους με την ποίηση του Σεφέρη. Καλλιτέχνες, που αξιοποιούν τις δυνατότητές τους να δουν πιο μακριά, με ένα βαθύτερο τρόπο, αμεσότερο και, σε αρκετές περιπτώσεις, πρωτότυπο, τον ποιητικό του λόγο.
Η έκθεση περιλαμβάνει τις ενότητες:
α) χειρόγραφα του Σεφέρη, τις πρώτες εκδόσεις του, καθώς και το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας που του απονεμήθηκε από τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία των Επιστημών το 1963, έργα και αντικείμενα (κολοκύθες, βότσαλα, ένα ξύλινο ερμάριο κ.ά.), που ο ποιητής έχει ζωγραφίσει
β) ασπρόμαυρες φωτογραφίες, που τράβηξε από τα φοιτητικά του χρόνια στο Παρίσι, την περίοδο 1918-1924, έως τα τελευταία του ταξίδια, και οι οποίες ανήκουν στις συλλογές του ΜΙΕΤ από τις δωρεές της Μαρώς Σεφέρη και της κυρίας Άννας Λόντου («Ο φωτογράφος Γιώργος Σεφέρης» – διοργάνωση & επιμέλεια Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης / Φωτογραφικό Αρχείο Γ. Σεφέρη)
γ) αποσπάσματα από κείμενα του ποιητή, με σχόλια για το έργο των Παναγιώτη Ζωγράφου (1790-1840 ή 1843) και Θεόφιλου Χατζημιχαήλ (1870-1934), με αντίστοιχους πίνακές τους
δ) εικονογραφήσεις ποιημάτων του από τους Γιάννη Τσαρούχη, Γιάννη Μόραλη, Τάσσο και Γιάννη Ψυχοπαίδη
ε) έργα διακεκριμένων σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών εμπνευσμένα από την ποίησή του, όπως των Αδαμάντιου Διαμαντή, Σπύρου Βασιλείου, Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Γιάννη Τσαρούχη, Τάσσου, Γιάννη Μόραλη, Γιώργου Σικελιώτη, Παναγιώτη Τέτση, Βασίλη Θεοχαράκη, Χρίστου Καρά, Κώστα Τσόκλη, Αλέκου Φασιανού , Σωτήρη Σόρογκα, Μιχάλη Μακρουλάκη, Θόδωρου Παπαγιάννη, Αλέκου Λεβίδη, Πλάτωνα Ριβέλλη, Απόστολου Φανακίδη, Γιάννη Ψυχοπαίδη, Βίκυς Τσαλαματά, Βάνας Ξένου, Γιάννη Αδαμάκου, Στέφανου Δασκαλάκη, Αφροδίτης Λίτη, Μιχάλη Αρφαρά, Θανάση Μακρή, Χρήστου Μποκόρου, Εδουάρδου Σακαγιάν, Νίκου Τρανού , Κώστα Παπανικολάου, Μανώλη Χάρου, Αλεξάνδρας Αθανασιάδη, Γιώργου Ρόρρη, Αλέξη Βερούκα, Λήδας Κοντογιαννοπούλου, Ασπάσιου Χαρωνιτάκη, Βένιας Μπεχράκη και Βασίλη Σελιμά.
Ο Γιώργος Σεφέρης είναι ο κατεξοχήν Έλληνας ποιητής, που έχει βιώσει σε βάθος το δράμα του νέου ελληνισμού. Ξεριζωμένος ο ίδιος, σύγχρονος Οδυσσέας, αναζητά την ταυτότητα της νέας πατρίδας, μελετώντας και προβάλλοντας την αυθεντική παράδοση, χωρίς μεγάλα λόγια, χωρίς κούφιες εξάρσεις προγονοπληξίας. Στοχαστικά, με μοναδικό ήθος και βαθιά θλίψη, καταγράφει και εκφράζει το σύγχρονο πρόσωπο της Ελλάδας.».
Ο Παναγιώτης Ροϊλός, αναφερόμενος στον τίτλο της έκθεσης γράφει στον ομότιτλο κατάλογο: «Το λιτό και ευφυώς παιγνιώδες αυτό ποίημα του Σεφέρη (…) συνδέει, θεωρώ, με υποβλητική λακωνικότητα τέσσερα θεμελιώδη θεματικά στοιχεία της ποίησής του και της εν γένει προσέγγισής του στην τέχνη και τον κόσμο, τουλάχιστον όπως αυτή αρθρώνεται στη λογοτεχνική του δημιουργία δεν λαμβάνω δεόντως υπ’ όψιν μου εδώ, και για λόγους πρακτικούς (ο συγκεκριμένος “χρονότοπος” δεν ενδείκνυται για εμπεριστατωμένες ιδεολογικές/πολιτικές αναλύσεις), την ενεργό εμπλοκή του στον -ή την απεμπλοκή του από τον- πολιτικό βίο της χώρας σε κρίσιμες στιγμές της ιστορίας της: χρόνος, φως, ρυθμός, δικαιοσύνη.»
Η Ελένη Αρβελέρ επισημαίνει μεταξύ των άλλων για την ποίηση του Σεφέρη: «Ένα χωνευτήρι της ελληνικής ιστορίας είναι η ποίηση του Σεφέρη, κάθε στίχος του υπονοεί μια κρυφή πτυχή της ιστορίας αυτής που όμως κακοφορμίζει και γίνεται πυορροούσα πληγή. Νοσταλγός του μείζονος Ελληνισμού ο άνθρωπος που ακούμπησε να ξαποστάσει στων επιγόνων την κολώνα. Ο Σεφέρης δεν παραδέχτηκε την ελλαδική συρρίκνωση και την ψυχική σμίκρυνση. Πέθανε ορθός στα πόδια του γυρεύοντας την άλλη ζωή πέρα από τα αγάλματα.»
Ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος προσεγγίζει τον δικό του Σεφέρη και γράφει: «Η μορφή του μου είναι πολύ οικεία, κάτι μεταξύ συγγενούς που δεν βλέπεις πολύ ταχτικά και παλιού δασκάλου από τα παιδικά χρόνια. Αυτή την οικειότητα την αισθανόμαστε για όλους τους μεγάλους συγγραφείς, τωρινούς και παλαιότερους, δικούς μας και ξένους. Δεν έχει να κάνει με προσωπικές γνωριμίες. Είναι η μυστική και ανεξέλεγκτη επικοινωνία που αποκαθιστάς με το όνομα του ανθρώπου μέσα από το έργο του.».
Όλα τα εκθέματα είναι δανεισμένα από την κυρία Άννα Λόντου, την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα-Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, την Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, το ΜΙΕΤ, το Μουσείο Μπενάκη, τις εκδόσεις Ίκαρος, το Ίδρυμα Τσαρούχη, τη Συλλογή της Alpha Bank, τα αρχεία Γ. Π. Σαββίδη, Αλέξανδρου Κ. Σαμαρά, τους συλλέκτες Σωτήρη Φέλιο, Γιώργο Νιάρχο, Αλέξη Τέτση, Γιώργο Σκριμιζέα, Διονύση Φωτόπουλο, Ν. Π. Παΐσιο, Φωτεινή Τριανταφύλλη, Θέμη Αλεξόπουλο και τους συμμετέχοντες εικαστικούς δημιουργούς κ.ά.
Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο όπου παρουσιάζονται κείμενα των Ελένη Αρβελέρ, Παναγιώτη Ροϊλού, Τάκη Μαυρωτά και Δημήτρη Δασκαλόπουλου.
Επιμέλεια έκθεσης: Τάκης Μαυρωτάς
