Η Ιρλανδία έχει πλούσια λογοτεχνική παραγωγή, είναι μια χώρα με πλούσια παράδοση τόσο στη λογοτεχνία όσο και στο θέατρο και θα μπορούσε κανείς να ομολογήσει πως αν και Βόρειοι μοιάζουν πολύ με ανθρώπους του Νότου ως προς την εξωστρέφεια, την φιλικότητα και τη ζωντάνια που εκπέμπουν. Η Ιρλανδία ωστόσο τα τελευταία χρόνια χτυπήθηκε καίρια από πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, τα οποία ξεπέρασε με πολύ κόπο και ισχυρό τίμημα. Η Ιρλανδία, με την πλούσια ιστορία της και την μυθολογία της, ίσως άγνωστη στους πολλούς, έχει κυρίαρχη συμβολή στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Η Ιρλανδία είναι από τις χώρες εκείνες που έχουν χαρίσει στο παγκόσμιο λογοτεχνικό στερέωμα προσωπικότητες όπως ο Τζέιμς Τζόις, ο Όσκαρ Ουάιλντ, ο Σάμουελ Μπέκετ, ο Τζόρτζ Μουρ.
Αναζητώντας τον χρόνο που κυλάει ασταμάτητα ο Γιτς με την ποίησή του γεύεται και αφηγείται την χαρμολύπη
Ο Γιτς είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση, είναι ένας ποιητής πάνω στον οποίο πάτησαν πολλοί και ανήκει σε αυτήν τη μεγάλη σχολή ενώ βρίσκεται στη γραμμή της δικής του πρωτοποριακής ποίησης, αυτό το μοναδικό του έργο. Εδώ έχουμε την ευκαιρία να τον ανακαλύψουμε μέσα από την έκδοση αυτή των εκδόσεων Περισπωμένη με την σφραγίδα της μετάφρασης του Αντώνη Ζέρβα, ο οποίος και μετέφρασε, προλόγισε και επιμελήθηκε τις σημειώσεις. Η έκδοση αυτή, με την εξαίσια αισθητική της και την υπέροχη βιβλιοδεσία της που θυμίζουν άλλες εποχές, μας παρουσιάζει αυτόν τον κορυφαίο ποιητή μέσα από επιλεγμένα του ποιήματα, η ποίηση του άλλωστε μπορεί και μιλά στην ψυχή του αναγνώστη εις το διηνεκές. Είναι μια ποίηση με μελαγχολικό ύφος, με συμβολισμούς όμως και αναφορές που δείχνουν την τέχνη του Γιτς αλλά και το αστείρευτο ταλέντο ενός γητευτή των λέξεων.
Όλοι οι συγγραφείς που προανέφερα στην αρχή έχουν ως κοινή τους συνισταμένη το γεγονός πως επικεντρώνονται στην ανάλυση του ανθρώπινου χαρακτήρα, τα τρωτά σημεία και τις αδυναμίες του σύγχρονου ανθρώπου έτσι όπως διαμορφώνονται και μέσα από τις κοινωνικές ζυμώσεις κάθε εποχής. Αυτά τα στοιχεία και αυτά τα δεδομένα, είναι εκείνα άλλωστε που πραγματεύεται στην ποίησή ο Γιτς με δεξιοτεχνία και απαράμιλλη ομορφιά που θυμίζει πίνακα του Ροσέτι και μας μεταφέρει νοερά σε μια άλλη στρατόσφαιρα. Ο Γιτς με το δικό του ξεχωριστό τρόπο, ξεδιπλώνει ως άλλος Αρχίλοχος τη δύναμη των στίχων του, το πάθος του να μιλήσει φιλοσοφικά, είναι το ποιητικό άστρο που τον οδηγεί να εκπέμψει αυτήν του την ενέργεια. Έτσι, τον θαυμάζουμε στον τρόπο που ξεδιπλώνει τη χαμένη νεότητα και ζωγραφίζει την προσωπογραφία της γυναίκας είναι η πεμπτουσία της αφηγηματικής του δεξιοτεχνίας πέρα από την πλοκή με την οποία ντύνει τις ιστορίες του.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Οι πρωταγωνιστές του, τα πρόσωπα που περιγράφει είναι σχεδόν μυθικά μα και ανθρώπινα, τα ποιήματά του μας θυμίζουν ραψωδίες, μεμονωμένα ποιητικά χτίσματα που βρέθηκαν στο δρόμο του και τις συνέθεσε με τρόπο αέρινο. Γιατί οι στίχοι του μοιάζουν να αιωρούνται, να ανήκουν σε κάτι το μεταφυσικό και πάνω από το ανθρώπινο, σαν να αγγίζει ο ίδιος θείες χορδές. Στοιχεία έρωτα και ζωής συνυπάρχουν με τον θάνατο και μπλέκονται όλα τόσο φυσικά ενώ οι άνθρωποι των οποίων τη ζωή πραγματεύεται πολλές φορές αντανακλούν την προσωπικότητά του και τη δική του ψυχοσύνθεση ενώ οι άνθρωποι τους οποίους περιγράφει τόσο γλαφυρά είναι αυτοί οι ίδιοι που κυκλοφορούν ανάμεσά μας, άνθρωποι της διπλανής πόρτας με τα δικά μας χαρακτηριστικά, άνθρωποι κοινοί, ταπεινοί και ευάλωτοι, άνθρωποι σε κρίση που αναζητούν λύσεις.
«Ο ποιητής στέκει ακλόνητος μπροστά στον αιώνιο κύκλο της οικοδόμησης και του γκρεμίσματος, αποδεχόμενος την απροσμάχητη μεταβολή που παρασέρνει μοιραία όσα αγάπησε και πίστευσε. Οι αξίες των δημοκρατικών, χριστιανικών και προκομμένων μεσαίων τάξεων της Προόδου τον απωθούν βαθύτατα, όπως και ο “σύγχρονος κόσμος”», αναφέρει ο Αντώνης Ζέρβας στον πρόλογό του και αυτό εξάλλου μοιάζει να αντιλαμβάνεται και ο αναγνώστης του Γιτς. Πρόκειται για έναν άλλο Καβάφη μιας και είναι σύγχρονοι και τους ταλαιπωρούν τον καθένα για το δικό του λόγο οι απογοητεύσεις. Κλεισμένος σε ένα δικό του ποιητικό μα και συλλογιστικό σύμπαν αρνείται την παρακμή του έξω κόσμου, του νέου κόσμου που χτίζεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα και εκείνος ως σκεπτόμενος και ανήσυχος προσπαθεί να συνειδητοποιήσει τις αλλαγές, τις τεκτονικές αυτές αλλαγές στην κοινωνία μέρος της οποίας είναι άλλωστε και ο ίδιος. Αυτή η εικόνα της γυναίκας που μεταμορφώνεται από νέα σε γραία είναι μια δυνατή και έντονα χαραγμένη εικόνα που δύσκολα μας διαφεύγει.
Η αφήγησή του, η ποιητική του διάθεση, ο λυρισμός του παντρεύεται με προσωπικές του αγωνίες, με ερωτήματα που διαπερνάνε σαν ρεύμα το είναι του και η ψυχή του διψασμένη για απαντήσεις που δύσκολα βρίσκονται για να δοθούν γεμίζουν το μυαλό του με σκιές όπως τον Γκόγια. Η ψυχή του είναι φορτισμένη από την αμφιβολία, η ύπαρξη ως έννοια σε περιδίνηση στον ταραγμένο νου του ενώ ταυτόχρονα φορτωμένος με συναισθήματα και σκέψεις δεν μπορεί παρά να κατευθυνθεί σε έναν κυκεώνα στοχαστικό που διαφαίνεται και πηγάζει από τα αναγνώσματα στα οποία αναφέρεται, κάνει αναδρομή στο παρελθόν σαν να ζητάει λιμάνι στις θύελλες που τον έχουν κυκλώσει.
Αποσπάσματα από το βιβλίο
«Τι σημασία έχει αν ο ναρκωμένος εφιάλτης πάει καβάλλα στην κορφή,/Αν το ευαίσθητο κορμί μιαίνουν το αίμα και η λάσπη;»
«Πολύ γριά για να με αγαπήσει άντρας, λυσσούσα/Να φαντάζομαι διαρκώς άντρες. Και φανταζόμουν/ Πώς ένα μεγάλο βάσανο μ’ ένα μικρότερο μπορούσα να πραΰνω»