Με σύμμαχο τα παραμυθένια σκηνικά και κοστούμια του Κριστόφ Κρέμερ από την Κρατική Όπερα της Βιέννης και την ανάλαφρη, ονειρική χορογραφία του Ρενάτο Τζανέλλα, το μπαλέτο του Τσαϊκόφσκι θα παρουσιαστεί από τις 13 Ιανουαρίου 2018 και για 10 πρωινές και απογευματινές παραστάσεις για σχολεία και οικογένειες.
Ο Καρυοθραύστης δικαίως θεωρείται ένα από τα δημοφιλέστερα μπαλέτα του ρεπερτορίου, αφού η συναισθηματική δύναμη και η θεατρικότητα της μουσικής του Τσαϊκόφσκι μαγεύουν διαχρονικά τους μικρούς και μεγάλους θεατές.
Στην αρχική δίπρακτη μορφή του, σε χορογραφία του Λεφ Ιβάνοφ και λιμπρέτο του Μαριύς Πετιπά, για το οποίο συνέθεσε τη μουσική του ο Τσαϊκόφσκι, ο Καρυοθραύστης πρωτοπαρουσιάστηκε στο αυτοκρατορικό θέατρο Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης στις 18 Δεκεμβρίου 1892.
Η αρχική υπόθεση βασίζεται στο διήγημα Ο καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικιών του Ε. Τ. Α. Χόφμαν. Ακολούθησαν αρκετές χορογραφίες, ανάμεσα στις οποίες του Ζωρζ Μπαλανσίν (1954), του Γιούρι Γκριγκορόβιτς (1966), του Τζον Κράνκο την ίδια χρονιά, του Ρούντολφ Νουρέγεφ (1967) και του Τζον Νώυμαγερ (1971).
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Στον Καρυοθραύστη τα όρια μεταξύ της πραγματικότητας και του ονείρου είναι δυσδιάκριτα. Η χορογραφία του Ρενάτο Τζανέλλα εστιάζει στο όνειρο της Κλάρας, που αποδεικνύεται μια δραματική διαδικασία ενηλικίωσης μέσα από την αγάπη και τον φόβο.
Σημειώσεις του Ρενάτο Τζανέλλα για τον Καρυοθραύστη
Η αγάπη είναι πολύ σημαντική στην παράσταση. Είναι παντού. Όπως και ο έρωτας. Στη δική μου εκδοχή δεν κρύβω τον Πρίγκιπα, είναι παρών από την αρχή. Αλλά η αγάπη έρχεται σταδιακά, όταν η Κλάρα-Μαρία διαπιστώνει πόσα μπορεί να κάνει γι’ αυτήν ο νέος άνδρας που την ακολουθεί μέχρι το τέλος του κόσμου. Ήθελα η ιστορία μου να είναι πραγματική και να εμπεριέχει πραγματικά συναισθήματα.
Ένα σημαντικό στοιχείο του έργου, το οποίο το φέρνει πιο κοντά στους εφήβους, είναι τα σκηνικά και τα κοστούμια, που είναι σαν να βγαίνουν από κόμιξ. Η ατμόσφαιρα, τα χρώματα, το μακιγιάζ, ο τρόπος που είναι φτιαγμένα ακόμα και τα μουστάκια των χαρακτήρων, θα ταξιδεύουν τα παιδιά σε ένα μαγικό κόσμο, που όμως δεν είναι αυτός του παραμυθιού. Πιστεύω ότι πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα παιδιά με σοβαρότητα, και όχι να τους δίνουμε εύπεπτα θεάματα που δεν θρέφουν το μυαλό και τη φαντασία τους. Και πρώτα απ’ όλα θέλω να είναι διασκεδαστικό, να περνά κανείς μια υπέροχη βραδιά στην παράσταση.
O Καρυοθραύστης με μια ματιά
Ο συνθέτης
Ο Ρώσος Πιότρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι [1840-1893] υπήρξε ένας από τους δημοφιλέστερους συνθέτες του 19ου αιώνα. Συνέθεσε με την ίδια επιτυχία συμφωνίες, κοντσέρτα, όπερες, μουσική δωματίου και μουσική για τα μπαλέτα Η λίμνη των κύκνων [1877], Η Ωραία κοιμωμένη [1890], Ο Καρυοθραύστης [1892], τα οποία μέχρι σήμερα παραμένουν τα δημοφιλέστερα του ρεπερτορίου, χάρη στην συναισθηματική δύναμη και τη θεατρικότητα της μουσικής τους.
Τα ίδια στοιχεία, που διέπουν συνολικά το δημιουργικό έργο του Τσαϊκόφσκι οδήγησαν επίσης αρκετούς χορογράφους να αξιοποιήσουν μουσική του συνθέτη δημιουργώντας νέα έργα. Έτσι, δεν είναι συμπτωματικό ότι το όνομα του συνθέτη έχει συνδεθεί με την τέχνη του χορού, ίσως περισσότερο από οποιουδήποτε άλλου συναδέλφου του.
Το έργο
Στην αρχική δίπρακτη μορφή του, σε χορογραφία του Λεφ Ιβάνοφ και λιμπρέτο του Μαριύς Πετιπά, για το οποίο συνέθεσε τη μουσική του ο Τσαϊκόφσκι, ο Καρυοθραύστης πρωτοπαρουσιάστηκε στο αυτοκρατορικό θέατρο Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης στις 18 Δεκεμβρίου 1892. Ήταν μέρος μιας βραδιάς που περιλάμβανε, επίσης, την μονόπρακτη όπερα Ιολάνθη του Τσαϊκόφσκι. Η αρχική υπόθεση βασίζεται στο διήγημα Ο καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικιών [Nussknacker und Mausekönig] του Ε. Τ. Α. Χόφμαν. Ακολούθησαν αρκετές χορογραφίες, ανάμεσα στις οποίες του Ζωρζ Μπαλανσίν [1954], του Γιούρι Γκριγκορόβιτς [1966], του Τζον Κράνκο την ίδια χρονιά, του Ρούντολφ Νουρέγεφ [1967] και του Τζον Νώυμαγερ [1971].
Συντελεστές:
Ρενάτο Τζανέλλα / Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι
O Καρυοθραύστης
Εισαγωγή-Φαντασία Ρωμαίος και Ιουλιέττα
Μπαλέτο σε δύο πράξεις για παιδιά
Χορογραφία – επιμέλεια φωτισμών Ρενάτο Τζανέλλα
Σκηνικά-κοστούμια Κριστόφ Κρέμερ
Κλάρα-Μαρία – Πρίγκιπας Αλεξέι: Μαρία Κουσουνή – Βαγγέλης Μπίκος (13, 21/1 & 3, 11/2), Ευρυδίκη Ισαακίδου – Ντανίλο Ζέκα (14, 27/1 & 8/2), Ελεάνα Ανδρεούδη – Αντώνης Κορούτης (16/1 & 2, 10/2)
Ντρόσσελμαγερ: Στράτος Παπανούσης (13, 21/1 & 3, 11/2), Αλεξάνταρ Νέσκωβ (14, 27/1 & 8/2), Γιώργος Βαρβαριώτης (16/1 & 2, 10/2)
Νεράιδα του Βορρά: Αιμιλία Γάσπαρη (13, 21/1 & 3/2), Αλίνα Στεργιανού (14, 27/1 & 8/2), Βανέσα Κούρκουλου (16/1 & 10/2), Πόπη Σακελλαροπούλου (2, 11/2)
Με τους Α΄ Χορευτές, τους Σολίστ, τους Κορυφαίους και το Corps de ballet της Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Στις παραστάσεις του Σαββάτου και Κυριακής συμμετέχει η Ορχήστρα της ΕΛΣ, σε μουσική διεύθυνση του Γιώργου Ζιάβρα και η Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ σε μουσική διεύθυνση Κωνσταντίνας Πιτσιάκου.
Φωτογραφίες: ©Β. Μακρής