Επιλέξαμε κάποιες από τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές και σας τις παρουσιάζουμε καθώς έριξε αυλαία ένας δυσκολογιάτρευτος Αύγουστος.
Αφηγήσεις της Πέτρας
Η ατομική έκθεση “Λιθολογία: Κάθε Πέτρα Είναι η Γη” του καθηγητή Αρχιτεκτονικής και εικαστικού Ζήση Κοτιώνη στο Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, αποτέλεσε το πιο ελεγειακό εναρκτήριο λάκτισμα του καλοκαιριού, ως συνέχεια σε ένα πλούσιο εκθεσιακό πρόγραμμα που παρουσίασε ο νέος επιμελητής του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ) Χριστόφορος Μαρίνος.
Η ιστορίες του φυσικού υλικού της πέτρας ζωντανεύουν μπροστά στο θεατή. Μαζί με ανθρωποκατασκευές όπως τούβλα, σχοινιά, σιδερένιους σφιγκτήρες, και καθημερινά αντικείμενα από πλαστικό (με τη χρήση του πλαστικού ως υπόμνηση της απολιθωμένης οργανικής προέλευσης του) όπως πλαστικοί σωλήνες, χωνιά, λεκάνες, δημιουργούν μνημειώδεις συναρμογές του Εφήμερου.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η επιστήμη της γεωλογίας, όταν η ανθρωπογενής δραστηριότητα έχει οικειοποιηθεί τα στοιχεία της, αφήνει πίσω της θραύσματα/rolling stones που μετασχηματίζονται μέσα στην ιστορία. Αλλά και το ίδιο το ανθρώπινο σώμα είναι ένα κοκάλινο δοχείο αυτών των στοιχείων, οργανικών και ανόργανων, με τα φυσικά υλικά ως εξωσκελετός. Ο Ζήσης Κοτιώνης συλλέγει με προσήλωση και τρυφερότητα λίθους ως αρχετυπικός πλάνητας τόσο αστικών όσο και φυσικών τοπίων που εν τέλει συνενώνονται με την πέτρα.
Είναι εντυπωσιακό πώς μέσα από τις εγκαταστάσεις και τα επιτοίχεια έργα του Κοτιώνη, αλλά και δύο βίντεο, οπτικής ποίησης και ψευδο-επιστημονικής ανάλυσης, η ανθρώπινη φύση ταυτίζεται με την πέτρα, όταν δίπολα όπως μόνιμο/εφήμερο, μοναδικό/κοινό, ευτελές/πολύτιμο, φυσικό/τεχνητό, σημαίνον/ασήμαντο υφαίνονται μεταξύ τους με έναν λεπτοφυή, ανάλαφρο τρόπο ισορροπώντας την ύπαρξη μέσα στη φύση της αλλά και έξω από αυτή, στην Ανθρωπόκαινο εποχή μας.
Ταυτόχρονα, ο θεατής μοιάζει να αποκομίζει από μία bird’s eye view προοπτική, την ουσία της ύπαρξης των γήινων πραγμάτων μέσα από μία συμπαντική, κοσμοναυτική θωριά, με την πέτρα να εμπερικλύει όλη την άφατη γνώση από την αρχική στιγμή της δημιουργίας.
Κάθε έργο της έκθεσης μοιάζει με ζωντανό κεφάλαιο ενός τόμου μετα-αποκαλυπτικής φαντασίας, όπου επιχειρείται η κατανόηση των λειτουργιών των ευρεθέντων υλικών/ready mades και η ανακατασκευή ενός σύμπαντος που αποτελείται από επιτοίχεια ‘Συμβάντα’ και τρισδιάστατες ‘Μηχανές’ σαν όργανα άσκησης σε γυμναστήριο σκέψης.
Σε αντίθεση με τη δημοφιλή αγγλική ρήση no man is an island, ο καλλιτέχνης δημιουργεί, με προσήλωση φυσιοδίφη την σχεδιαστική λίστα φανταστικών νησιών με τίτλο ‘Ονοματολογία: Κάθε Νησί Είσαι Εσύ’, βράχοι-σταθμοί σε ένα προσωπικό ταξίδι αυτογνωσίας, με ευφάνταστα σχήματα και ονόματα όπως Ηλιοπάθεια, Απάτη, Θάνατος. Τα πάτρια εδάφη δεν είναι τίποτε άλλο από μία πέτρα σε μία λεκάνη καθώς το λευκό γλυπτό ενός μοναχικού ταξιδευτή δεμένου με επιδέσμους, που ως άλλος επιστρέφων άσωτος υιός- ένα προσφιλές Ντεκιρικό ζωγραφικό μοτίβο- εδώ επιχειρεί μία μοιραία εμβύθιση, στο ‘Navigator_How to return to Fatherland’.
Οριακά ασφαλής η εξίσωση αντίρροπων δυνάμεων στα περισσότερα γλυπτά, όπου επιχειρούν ελκυστές και εφελκυστές, φέρνει στο νου τη λεπτή ισορροπία του γήινου βράχου μέσα σε ένα άστατο, κινητικό αστρικό σύμπαν.
Στην είσοδο, ένας βράχος (ίσως η Γη που ενέχει το συλλογικό, αλλά την παρατηρούμε πλέον ως μονάδες έξω από αυτή) αιωρείται σε ψηλό κλωβό αναμένοντας να εξετασθεί ως αντικείμενο μουσειακής μελέτης στο ‘Visiting Hours’. Στο ‘Sisyphus Retirement’ μία ποικιλία πέτρινων θραυσμάτων που ισορροπεί επάνω σε μία επισφαλή κατασκευή δημιουργημένη από ελαφρά δεμένες λεπτές τάβλες και τούβλα και μοιάζει με γενεαλογικό δέντρο, αναδύει τη λεπτοφυή ειρωνεία της Σισύφειας ματαίωσης. Αντίστοιχα το ‘Playground for Lost Heroes’ αναφέρεται επίσης στην αποηρωοποίηση της εποχής, μία κατασκευή που θυμίζει επώδυνα την αλλοτινή φράση ‘στύβω την πέτρα’.
Η ισορροπία που διακυβεύεται στις περισσότερες κατασκευές, με άγνωστα τα αποτελέσματα της πτώσης, πάντα θα παραμένει μία πρόκληση ελεύθερης επιλογής. Το ίδιο συμβαίνει και με την κατάπτωση/κατάρρευση της βιωσιμότητας του πλανήτη λόγω της πλανητικής κρίσης. Η επικείμενη εντροπική ρευστότητα της μορφής σε μία εποχή κοσμοϊστορικών αλλαγών αντιπροσωπεύεται εδώ σε στιγμές όπου η ένταση παγώνει στο χρόνο, λίγο πριν την ‘επόμενη μέρα’, ή την επόμενη στιγμή που το έργο δύναται να διαλυθεί από τη συμπίεση ή την αναπόδραστη έλξη.
Λυρικές αποδόσεις του νέου τύπου άγχους για το περιβάλλον- eco-grief, αποτελούν ζωγραφικά και assemblage έργα με πολύπλοκες μικρο-παραστατικές λεπτομέρειες όπως η αλληγορική ισορροπία ενός πλίνθου μπροστά από την απεικόνιση μίας πλούσιας χλωρίδας στο ‘Dining above Biosphere’, η γιγάντια ζωγραφική σταγόνα στο ‘Island Splash on the Ocean’, το θραυσματικό ‘Archipelagos: A Million Years in a Second’, το εσχατολογικό ‘Asteroid Delayed’ που φανερώνει τη γήινη αδυναμία μας, η μετα-αποκαλυπτική χαρτογράφηση μίας ευαγούς κοινής αστικοποίησης του πλανήτη- και homage στον Κωνσταντίνο Δοξιάδη- ‘Grazing: Ecumenopolis after the Flood’.
Την ίδια στιγμή, το ‘Exile Departure’, το αεροπλάνο πάνω από τη Μακρόνησο, ένα ακόμα έργο αφιερωμένο στον μεγάλο αρχιτέκτονα και πολεοδόμο, γίνεται ακόμα πιο επίκαιρο με το πρόσφατο φευγιό του μεγάλου συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη που πότισε τα τραγούδια του με την πονεμένη αύρα εκείνου του άνυδρου τόπου.
Η ‘Γυναίκα στο Ηλιοβασίλεμα’, ίσως το πιο ποιητικό από τα επιτοίχια έργα, με vanishing point το γνωστό μικρό πέτρινο εδώλιο από το 6000 π.Χ. στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου με την κυρτωμένη μορφή που καθρεφτίζει το κεφάλι του καλλιτέχνη, ενώνει το μικρό Εδώ με το μεγάλο Εκεί, την Αρχή με το Άπειρο, την Τέχνη με τη Ζωή.
Το δημιουργικό σύμπαν του Ζήση Κοτιώνη υπερβαίνει την στατική εικαστική παρουσίαση έργων τέχνης. Αν και χρησιμοποιεί τη γλώσσα της Arte Povera, δεν φείδεται εκφραστικότητας ενώ τα ίδια τα έργα, παρόλο που πρωταγωνιστεί η ιεροπρεπής ακινησία της πέτρας, αποτελούν παλλόμενα συμβάντα καθώς ο χαρακτήρας του Λίθου, ακόμα και σπασμένος, είναι να προβάλλει διαρκώς μία σιωπηρά σθεναρή αντίσταση στη Λήθη.
Η Τήνος ως Πηγή Καλλιτεχνικών Προοπτικών
Η Μπιενάλε Τήνου στο Μουντάδος φέτος διανύει την τέταρτη χρονιά της και όπως υποδηλώνει και ο τίτλος Perspectives μας ξεναγεί σε ένα ανοιχτό μουσείο γεμάτο νέες προοπτικές καλλιτεχνικής δημιουργίας και προτάσεις θέασης της.
Μετά από έναν δύσκολο ενάμιση χρόνο, όπου η τέχνη βρέθηκε στη σκιά έχοντας απολέσει τους σημαντικούς της πυλώνες όπως την ορατότητα της, την αναγκαιότητα της ανοικτής έκφρασης της, και την αρχέγονη αξία της ως ίαση της ψυχής, η ομαδική αυτή έκθεση που λαμβάνει χώρα εκτός του αστικού ιστού, στον παραδοσιακό οικισμό του Μουντάδου της Τήνου λίγο έξω από τη χώρα, δήλωσε δυναμικά την παρουσία της και αυτό το καλοκαίρι με τη συμμετοχή 11 Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών υπό την επιμέλεια της Βελγίδας εικαστικού, η οποία και εμπνεύστηκε αυτόν τον ενδιαφέροντα θεσμό, Mireille Lienard, με την αμέριστη αρωγή του Προέδρου του Συλλόγου των απανταχού εκ Μουντάδου καταγόμενων, Ηλία Σιγάλα.
Στην έκθεση συμμετείχαν οι Marco Pellizolla, Didier Mahieu, Natalia de Mello, Bilal Bahir, Armelle Blary, Jean-Claude Saudoyer, Νίκος Ποδιάς, Lorenzo Gatti, Rekke Miyoshi, Κατερίνα Διακομή, Theo Haggai, Cacao Rocks. Η έκθεση μετά την Τήνο θα μεταφερθεί την ερχόμενη άνοιξη στις Βρυξέλλες στην αίθουσα τέχνης Martine Ehmer.
Στην Αναγέννηση, η κατάκτηση της προοπτικής ήταν το μεγάλο στοίχημα προς την επίτευξη ενός ποθητού νατουραλισμού. Στη σύγχρονη τέχνη, η θέαση ‘προς τα μέσα’ απελευθερώνεται χωροταξικά και αναφέρεται περισσότερο στον ενδοσκοπικό χαρακτήρα της εννοιολογικής κατανόησης του έργου τέχνης.
Στην συγκεκριμένη έκθεση που δημιουργήθηκε μέσα από την ανάγκη της ‘επανεκκίνησης’ της τέχνης, τα έργα, κάποια εκ των οποίων θα αναλύσουμε παρακάτω, αν και περίκλειστα μέσα στις γυάλινες προθήκες τους, τοποθετημένα επάνω στους πέτρινους τοίχους του χωρίου και τα οποία ο θεατής εντοπίζει από τα βελάκια στο έδαφος, φέτος μοιάζουν να “ανοίγουν” και να προσφέρουν πολλαπλές προοπτικές θέασης μέσα στο νέο πολιτισμικό τοπίο που διαμορφώνεται, με τη δημόσια, ανοιχτή τέχνη να αποτελεί το μεγαλύτερο διακύβευμα της post-covid εποχής.
Από την πολύπλοκη αρχιτεκτονική απλότητα του Τηνιακού τοπίου εμπνέεται ο Νίκος Ποδιάς και δημιουργεί μία δαντελωτή ανάγλυφη χάρτινη κατασκευή που θυμίζει τις επιφάνειες, γεμάτες χαράγματα και οπές, των Τηνιακών περιστερώνων. Σαν ψηφίδα από περίτεχνο αραβούργημα, το χάρτινο αυτό οριγκάμι αποκτά την αναγλυφία της πέτρας, τις φολίδες ενός ερπετού, τις κυψελίδες ενός πνεύμονα, τον χάρτη από τις φλέβες ενός φύλλου.
Ένας χάρτινος λαβύρινθος, φτιαγμένος επίμονα και επίπονα σαν από μία τρισδιάστατη επαναλαμβανόμενη ρομβοειδή μονοκονδυλιά, δίχως ορατή αρχή και τέλος, μία φωλιά μνήμης όπου μέσα της μπαίνουμε και βγαίνουμε, σαν Μπονουελικά μυρμήγκια. Ο τίτλος ‘Sarcopoterium spinosum’ αναφέρεται στο φρυγανώδη θάμνο Σαρκοποτήριο το Ακανθώδες ή Αστοίβη που υπάρχει σε αφθονία στο νησί, ένα ολιγαρκές φυτό, του οποίου η αρχιτεκτονική μοιάζει χωροδικτύωμα, χημική ένωση ή κυτταρική δομή, και το οποίο επιβιώνει στις πιο δυσμενείς συνθήκες.
Η τέχνη υιοθετεί την άθραυστη δομή ενός φυσικού οργανισμού, ευελπιστώντας στη μάγευση μιας παρόμοιας ποιητικής αντοχής μπροστά στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε.
Η άτιτλη ζωγραφική σφαίρα της Κατερίνας Διακομή, αποτελείται από μία κόκκινη ζωγραφική κλωστή που δεν δένει αλλά ‘λύνει’ τη ματιά του θεατή, σαν σημείο φυγής-vanishing point. Μόνο που σε αυτό το έργο η προοπτική δεν είναι γραμμική προς ένα κεντρικό σημείο του ορίζοντα αλλά περιδινίζεται και ανασαίνει μέσα στο σχηματισμό ενός οργανικού σχήματος σαν κύτταρο, κουβάρι από νήμα ή πλανήτης στις εσχατιές του σύμπαντος. Ο μικρόκοσμος και ο μακρόκοσμος αντανακλώνται ο ένας στον άλλο, καθώς η λεπτομερής καταγραφή των ροών της γραμμής δεν μας δίνει την αίσθηση του μεγέθους αλλά μας απορροφά απαλά μέσα στους δαιδάλους μιας αέναης περιπλάνησης.
Το σχήμα του νησιού επιλέγει ως μοτίβο για τη δική του περιπέτεια με την προοπτική ο Ιταλός Marco Pelizzola, το οποίο εάν το παρατηρήσουμε μέσα από τον μεγεθυντικό φακό θα ανακαλύψουμε ότι πρόκειται για αστρικό σχηματισμό-η Τήνος ως ένας συνδυασμός άστρων που αιωρούνται στο στερέωμα με τον Μουντάδο το κέντρο τους. Εάν ενώσουμε τα τοπωνύμια ή τα αστρικά μάλλον ονόματα διαβάζουμε ‘Νέες Προοπτικές της Τέχνης: Μουντάδος ανάμεσα στα Αστέρια’. Μέσα από μία άλλη θέαση, το καΐκι του Βέλγου Didier Mahieu έχει επιστρέψει αλλά υπάρχει πια μόνο στη μνήμη, δεμένο μαζί με τα βαμβακερά ρούχα, έτοιμο για το συρτάρι, ένα μελαγχολικό σχόλιο για την απώλεια της παραδοσιακής ξυλοναυπηγικής.
Ο Ιρακινός Bilal Bahir επιχειρεί να κρατηθεί με μία κλωστή από ένα σπιτάκι που ίπταται, ένα γλυκόπικρο σχόλιο στο τεράστιο ζήτημα της μετανάστευσης των παιδιών του πολέμου.
Ένα έργο εκτός προθήκης, η τοιχογραφία του Theο Haggai στην είσοδο του αμφιθεατρικού χωριού, με το έντονο indigo χρώμα να συμπληρώνει την ένταση στις γήινες αποχρώσεις του τοπίου, δημιουργεί ένα artist public statement. Μία σπείρα γεμάτη πρόσωπα σε ανάταση και χέρια ενωμένα, με κέντρο ένα λουλούδι, ένα ζωγραφικό υφαντό ισότητας, αλληλεγγύης και αγάπης που δανείζεται την μπλε απεραντοσύνη του ουρανού και υπογράφεται “η γη είναι μία χώρα και όλοι οι άνθρωποι πολίτες της”.
Ο Haggai εμπνέεται από την Τήνο και αυτές τις μέρες ολοκληρώνει το μεγάλο ζωγραφικό του έργο, μία τεράστια λευκή μάνταλα στον κεντρικό δρόμο της πόλης στο Calais Street Art Festival. Μπροστά στην τοιχογραφία του Μουντάδου, τα επίπεδα γλυπτά του Cacao Rocks μοιάζουν με τρισδιάστατες κόμικ μορφές σε ένα παγανιστικό παιχνίδισμα της ιστορίας.
Ταυτόχρονα, λίγο πιο μακριά στο ίδιο νησί, στο κέντρο της μαρμαροτεχνίας στα Υστέρνια, στο Παλαιό Ιατρείο αλλά και σε έναν εικαστικό περίπατο στους δημόσιους χώρους των Υστερνίων, το Isternia Tinos ZIG ZAG Festival 2021 με μαέστρο τον αεικίνητο επιμελητή εκθέσεων Γιώργο Γεωργακόπουλο, για μία εβδομάδα μέσα στον Ιούλιο γέμισε χρώμα και σχήμα το όμορφο παραδοσιακό χωριό, με 40 καλλιτέχνες, επιμελητές, μουσικοί να δημιουργούν έναν ζωντανό σύγχρονο καλλιτεχνικό καμβά.
Ως συνέχεια της προηγούμενης επιτυχημένης διοργάνωσης, ο φετινός τίτλος ήταν “Έμψυχο Μάρμαρο” με θέμα τη χρήση και το δάμασμα της πέτρας ως διανοητικό υλικό, και την εξέλιξη της μαρμαρογλυπτικής μέσα στις προκλήσεις του σήμερα.
Η Αθέατη Πλευρά των Σωμάτων
Στη διπλανή Μύκονο, η ειρωνεία συνυπάρχει με την πρόκληση σε μία έκθεση που φέρει τον χαρακτηριστικό τίτλο Bums-Πισινοί, σε επιμέλεια της γνωστής Βρετανικής κολεκτίβας SKIP Gallery, στην πολιτιστική πλατφόρμα Δύο Χωριά. Από την Αφροδίτη στον Καθρέφτη του Βελάσκεθ μέχρι τις Δεσποινίδες της Αβινιόν του Πικάσο, η Τέχνη έχει να παρουσιάσει σημαίνοντα έργα που επικεντρώνονταν στη γεωγραφική θέση-ταμπού της ανθρώπινης ανατομίας, ένα συχνά αθέατο σημείο αναφοράς, ορμώμενο από μία μπαταϊγική ηδονοβλεπτική διάθεση αλλά και ως αιχμηρό πολιτικοκοινωνικό σχόλιο, που διασχίζει την Ιστορία της, από την αρχαιότητα ως σήμερα.
Τι σημαίνει όμως ταμπού; Τι διαμορφώνει κάτι ως απαγορευμένο; Τι προκαλεί γέλιο επειδή δεν μπορούμε να το διαχειριστούμε; Υπάρχουν καλά και κακά σημεία στο ανθρώπινο σώμα; Μήπως η αντίληψη περί ανθρώπινης υπόστασης βασίζεται στο προπατορικό διχασμό ανάμεσα σε σώμα και πνεύμα, ή στο επίπλαστο δίπολο περί ιερού και βέβηλου-sacred and profane; Και γιατί κάποια σημεία της ανατομίας ή της γενετήσιας λειτουργίας χρησιμοποιούνται σε απαξιωτικές φράσεις, ή θέλοντας να εκφράσουμε τη διαμαρτυρία μας για κάτι;
Ο προβολέας λοιπόν σε αυτή τη χιουμοριστική, αντισυμβατική μα και υποδόρια πολιτική έκφραση πέφτει επάνω, συμβολικά αλλά και κυριολεκτικά, στην πίσω πόρτα του ανθρώπινου οικοδομήματος. Ένας ‘αφανής ήρωας’ που συν τις άλλοις αποτελεί και το πιο δημοκρατικό σημείο της από κοινού σύγκλισης των δύο φύλων, οι γλουτοί ενδιαφέρουν και σαν φόρμα και σαν νόημα τους Baker και Borowski, το δίδυμο πίσω από την κολεκτίβα Skip, που ιδρύθηκε το 2016 βασιζόμενη στις αρχές του μη-ελιτισμού, της ισότητας και της δημοκρατικής προσβασιμότητας, με μεγάλες εκθέσεις και παρεμβάσεις σε ανοιχτούς δημόσιους χώρους της Βρετανίας.
Πολυσχιδείς οι αφηγήσεις των οπισθίων στην ομαδική αυτή έκθεση 16 καλλιτεχνών από το εξωτερικό. Ο άνδρας του Max Siedentopf είναι ο γνωστός οσφυοκάμπτης στο ‘Service with a Smile’. Σε μία παρόμοια σκυφτή στάση η φιγούρα της Ally Rosenberg παίζει με τα στερεότυπα των υποθέσεων γύρω από τη γυναικεία αυτοδιάθεση στο ‘Assumptions Assumptions’. Μέσα από ένα παρόμοιο φεμινιστικό πρίσμα, οι κολάζ γυναίκες της Sarah Maple ποζάρουν ηδονικά, με χιλιάδες λιγωμένα βλέμματα κυριολεκτικά επάνω στο κορμί τους, ενώ η MC Llamas σβήνει με μία εξπρεσιονιστική γραφή αισθησιακές polaroid, εκεί όπου οι ιδιωτικές στιγμές συγκρούονται με τη σφαίρα του δημόσιου.
Ο David Shrigley, πάντα με σκανδαλιάρικη διάθεση, στο ‘Arse and Elbow’ αναφέρεται στη γνωστή αγγλική slang φράση που υποδηλώνει την πλήρη άγνοια στην κατασκευή υποθέσεων και στερεότυπων. Στην αίθουσα κυριαρχεί η φράση πολιτικής ρητορείας της πρώην Πρωθυπουργού Teresa May ‘Strong and Stable’ όταν αναφερόταν στο αφήγημα δύναμης της εξουσίας της, ένα κενό από νόημα διαφημιστικό σλόγκαν που τελικά οδήγησε την Βρετανία στο ταραχώδες Brexit και το οποίο ο βαθιά πολιτικός καλλιτέχνης Jeremy Deller συμπληρώνει με την εύγλωττη αγγλική φράση “my arse”, εκφράζοντας τη ματαιότητα του πολιτικού δημόσιου λόγου που κατασκευάζεται από marketing spin doctors παρά με τη θέληση του λαού σαν γνώμονα.
Ο Stuart Semple επιχειρεί να αποτυπώσει την ανατομία του με χρώμα ΥΚBlue εμπνεόμενος από τις ζωντανές περφόρμανς Ανθρωπομετρίες του Yves Klein, που όμως καταλήγουν να μοιάζουν με τις φωτοτυπίες οπισθίων σε εκτυπωτές γραφείου κατά τις ξέφρενες νύχτες των office parties, ενώ ο Sports Banger κάνει κάτι αντίστοιχο, τυπώνοντας μπλε πισινούς επάνω στα επίσημα έγγραφα της Βρετανικής Κυβέρνησης για τον κρατικό χειρισμό του κορωνοϊού, που εν τέλει αποδείχτηκε ανεπαρκής.
Πέρα όμως από την υφέρπουσα πολιτική χροιά της έκθεσης, έργα όπως η μεγάλων διαστάσεων ελαιογραφία ‘The Diving Bathers of Nzulezu’ του Sol Golden Sato, και τα μικρά ευαίσθητα επιτοίχια του Xu Yang αποτελούν μία ωδή σε μία πρωτόγονη αγνότητα και έναν απαράμιλλο, λεπταίσθητο αισθησιακό εξωτισμό, χωρίς αιδώ και αίσθημα ενοχής.
Ναύπλιο, Τόπος Μνήμης και Εκφραστικής Ελευθερίας
Σε ένα άλλο ύφος, πολλά και αξιόλογα έργα συναντήσαμε στην επετειακή έκθεση ‘Ναύπλιο: Τόπος Μνήμης, του αγώνα της ελευθερίας’, στα πλαίσια των δράσεων των 200 χρόνων από την Επανάσταση, στο Βουλευτικό Ναυπλίου υπό την επιμέλεια της διευθύντριας του Παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης, Λαμπρινής Καρακούρτη. Έργα που απέφυγαν τον μετα-ηρωοποιημένο χαρακτήρα των πανηγυρικών εκδηλώσεων, που αναζήτησαν το νόημα της αξίας του τι ακριβώς σημαίνει να είσαι ελεύθερος, δημιούργησαν μία ενδοσκοπική ατμόσφαιρα και συνομίλησαν μεταξύ τους με τον καλύτερο, υποδερμικό τρόπο.
Το ‘Καλό Βόλι’ της Βασιλικής Σαγκιώτη, οι σφαιρικές φόρμες από τα βόλια των κανονιών μετασχηματίστηκαν αλληγορικά, και με τη χρήση φυσικών υλικών όπως το μαλλί, οι πευκοβελόνες, τα ιαματικά βότανα, το χώμα, σε μήτρες που έχουν ξορκίσει το κακό και αποτέλεσαν πλανήτες αγάπης και φυσικής ίασης. Η λιθογραφία της Βίκυς Τσαλαματά με το πρόσωπο του Καποδίστρια να επιβλέπει τρυφερά ένα αφαιρετικό τοπίο, αναφέρεται όχι στον ήρωα αλλά στον άνθρωπο που αγάπησε και θυσιάστηκε σε/για εκείνον τον τόπο, ενώ ο Κώστας Τσώλης επιλέγει να κρύψει τον ήρωα και τη χειρονομία του του πίσω από κάθετες διαστρωματώσεις λήθης και σπαραγμάτων σιωπηρής αφήγησης από μελάνι.
Ο Δημήτρης Παπαχρήστος και αυτός στην ίδια διάθεση, κρύβει την γυναίκα πίσω από τα φύλλα της ιστορίας όπως δυστυχώς πάντα συμβαίνει με τους άφατους θηλυκούς αγώνες. Εξαιρετικός στην αφαιρετική αποτύπωση της ανθρώπινης αύρας ο Θανάσης Μακρής, δημιουργεί πορτραίτα ψυχής αντίστοιχα με τον παραστατικό δυναμισμό των εξπρεσιονιστικών αυτοπροσωπογραφιών του Βαγγέλη Ζερβόπουλου με έντονη την αίσθηση του ατελούς, εκείνου του ενεργειακού στοιχείου που μας δυναμώνει και μας πυρώνει μέσα στο χρόνο. Η Μάγδα Μάρα επιχειρεί το μετείκασμα των συμβόλων χρησιμοποιώντας ποτήρια που φέρουν έγχρωμη μπογιά σε μία αλληγορία της ρέουσας μνήμης, ενώ την έκθεση πλαισιώνουν επίσης εικονικά έργα του Χρήστου Μποκόρου, του Στέργιου Στάμου, και άλλων αξιόλογων καλλιτεχνών.
Η Περίπλοκη Ύφανση της Θηλυκότητας
Η έκθεση με τίτλο ‘Υφαίνοντας το Μέλλον ΙΙ’, με τον βαθύ φεμινιστικό χαρακτήρα που δεν περιορίζεται μόνο στις πολλαπλές αφηγήσεις και αναγνώσεις του φύλου αλλά επιχειρεί διείσδυση στη θέαση του δημιουργικού κόσμου, από/ και στη/ ματιά των απανταχού θηλυκοτήτων, έλαβε χώρα στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας-Μουσείο Γ.Ι.Κατσίγρα με τη συμμετοχή 35 από τις πιο σημαντικές εικαστικούς της χώρας υπό την επιμέλεια της Κριτικού Τέχνης και Επιμελήτριας Έφης Μιχάλαρου.
Η συνθετική μορφή της έκθεσης παρουσιάζεται αρχικά με την έκταση των εκφραστικών μέσων όπως η ζωγραφική, η γλυπτική, οι εγκαταστάσεις, τα βίντεο και η περφόρμανς, αλλά και από την μετα-ανάγνωση της παράδοσης με τη χρήση παραδοσιακών τεχνικών όπως το κέντημα ή ο αργαλειός στην καταγραφή της σύγχρονης εικόνας της δυναμικής παρουσίας και του διαρκή αγώνα της θηλυκότητας για αρμονική συνύπαρξη και ίσα δικαιώματα σε ένα κόσμο που ταλανίζεται από τα φθίνοντα αλλά κραταιά κατάλοιπα της πατριαρχίας.
Η έκθεση από 3 ως 27 Σεπτεμβρίου παρουσιάζεται σαν ένα ζωντανό ανοιχτό εργαστήρι ιδεών που λειτουργεί διασυνοριακά, στην τρίτη εκδοχή της, στη Δημοτική Πινακοθήκη των Σκόδρων της Αλβανίας, με συνεπιμελήτρια την εικαστικό και μέλος της κολεκτίβας των Penelope’s Web, Beskida Kraja.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Sol Golden Sato