Ο Ιβάν Ιβάνοβιτς και ο Ιβάν Νικηφόροβιτς, δύο γείτονες, γαιοχτήμονες, κάτοικοι της αγροτικής πόλης του Μίργκοροντ και ταυτόχρονα φίλοι, είναι οι «πρωταγωνιστές» της πρωτόγνωρης ιστορίας μας. Ο Ιβάν Ιβάνοβιτς, ψηλός, λεπτός, με ευχέρεια λόγου και γοητευτικούς τρόπους, είναι το ακριβώς αντίθετο στην εμφάνιση και τους τρόπους, με αυτήν του κοντού, χοντρού και αγροίκου Ιβάν Νικηφόροβιτς, γεγονός, όμως, που δεν τους εμποδίζει να είναι καλοί φίλοι, μέχρι τη στιγμή που μια ασήμαντη μεταξύ τους παρεξήγηση, τους μετατρέπει σε ορκισμένους εχθρούς, επιδιώκοντας πλέον ο ένας την εξόντωση του άλλου.
“Ο Καβγάς των δύο Ιβάν” είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα της συγγραφικής ιδιοφυΐας και της ιδιόμορφης οπτικής του Νικολάι Γκόγκολ. Το κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα της ιστορίας και των πρωταγωνιστών της είναι η παρωδία -ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα που κυριαρχεί στα έργα του Γκόγκολ- και η αφήγησή του χαρακτηρίζεται από την ένταση και την πυκνότητα, από την διάχυτη ποιητικότητα και τη σκωπτική διάθεση, που φτάνει στα όρια της φάρσας.
Ο συγγραφέας
Νικολάι Γκόγκολ (1809-1852). Στα 20 χρόνια του εγκαθίσταται στην Αγία Πετρούπολη και σε δύο χρόνια δίνει το πρώτο μεγάλο του έργο: Νύχτες στην Ντικάνκα. Συνεχίζει με δυο συλλογές μικρών ιστοριών (Mirgorod και Arabesques) με μερικές από τις αριστουργηματικές του ιστορίες (Το παλτό και Το ημερολόγιο ενός τρελού), που αναπτύσσουν σε εξαίσιας δραστικότητας κείμενα την πρόθεσή του να εισδύσει στο παράλογο και στο μίζερο της καθημερινότητας. Το 1836 επιβάλλεται στο μεγάλο ρωσικό θέατρο με τον Επιθεωρητή, ενώ λίγα χρόνια μετά –στην Ιταλία– γράφει τις Νεκρές ψυχές, ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.