Ένας δεξιοτέχνης με σπάνια καλλιτεχνική ποιότητα και απαράμιλλη μουσικότητα που κρατά με την ίδια άνεση το δοξάρι του βιολιού αλλά και την μπαγκέτα του μαέστρου. Μια από τις διεθνώς αναγνωρισμένες ευρωπαϊκές ορχήστρες του 21ου αιώνα.
Ο Λεωνίδας Καβάκος συναντά τη Φιλαρμονική της Γαλλικής Ραδιοφωνίας την Πέμπτη 12 Μαΐου στις 8:30 το βράδυ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, σε μία και μοναδική συναυλία, στην οποία θα ερμηνεύσει το αριστουργηματικό Τρίτο κοντσέρτο για βιολί του Μότσαρτ και θα διευθύνει το έργο Berceuse élégiaque του Μπουζόνι και τις Εικόνες από μια έκθεση του Μούσοργκσκι (σε ενορχήστρωση Ραβέλ).
Το πρόγραμμα
Η συναυλία του Λεωνίδα Καβάκου με τη Φιλαρμονική της Γαλλικής Ραδιοφωνίας αρχίζει με το τριμερές Κοντσέρτο για βιολί αρ. 3 σε σολ μείζονα K. 216 του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (1756-1791). Είναι το τρίτο από τα πέντε κοντσέρτα για βιολί που έγραψε ο μεγάλος Αυστριακός, ο οποίος ήταν δεξιοτέχνης βιολονίστας από την παιδική του ηλικία και είχε πλήρη γνώση των τεχνικών του συγκεκριμένου οργάνου. Το συνέθεσε στο Ζάλτσμπουργκ το 1775. Το πρώτο μέρος κλείνει με την έντονα ατμοσφαιρική Berceuse élégiaque, έργο 42, μια σύνθεση που φέρει τον εύγλωττο υπότιτλο «Το νανούρισμα ενός άνδρα επάνω από το φέρετρο της μητέρας του». Την υπογράφει ο Φερρούτσιο Μπουζόνι (1866-1924), ένας οραματιστής ιταλός μουσουργός και εξαίρετος πιανίστας των τελών του 19ου αιώνα που ενέπνευσε τους συνθέτες της Δεύτερης Σχολής της Βιέννης.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Μετά το διάλειμμα, στο δεύτερο μέρος της συναυλίας, θα ακουστεί η ορχηστρική εκδοχή του έργου Εικόνες από μια έκθεση του Μόντεστ Μούσοργκσκι (1839-1881). Οι Εικόνες, που αποτελούνται από 14 μέρη, γράφτηκαν αρχικά με τη μορφή σουίτας για πιάνο και παραμένουν έργο αναφοράς της πιανιστικής φιλολογίας. Ο μεγάλος ρώσος συνθέτης τις εμπνεύστηκε ύστερα από την επίσκεψή του σε μια έκθεση του πρόσφατα χαμένου ζωγράφου Βίκτορ Χάρτμαν το 1874 στην Αγία Πετρούπολη. Μετά τον θάνατο του Μούσοργκσκι, έγιναν πολλές ενορχηστρωτικές απόπειρες, αλλά δημοφιλέστερη και επιτυχέστερη θεωρείται η ενορχήστρωση του Μωρίς Ραβέλ το 1922, η οποία και παρουσιάζεται στη συναυλία της Φιλαρμονικής της Γαλλικής Ραδιοφωνίας υπό τον Λ. Καβάκο στο Μέγαρο.
Λεωνίδας Καβάκος
Το άστρο του άρχισε να ακτινοβολεί διεθνώς, μετά το πρώτο βραβείο που κέρδισε στον διεθνή διαγωνισμό Σιμπέλιους (1985). Το 1988 ακολούθησαν άλλες δύο σημαντικές διακρίσεις στους διαγωνισμούς Παγκανίνι και Νάουμπουργκ, ενώ πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι θα του απονεμηθεί το Βραβείο Μουσικής Léonie Sonning 2017, με το οποίο έχουν τιμηθεί μεγάλες προσωπικότητες της μουσικής, όπως ο Μπέντζαμιν Μπρίττεν, ο Λέοναρντ Μπερνστάιν, ο Σερ Σάιμον Ρατλ, ο Σερ Τζον Έλιοτ Γκάρντινερ, ο Πιερ Μπουλέζ, ο Μστισλάβ Ροστροπόβιτς, ο Μάιλς Ντέιβις και ο Ντήτριχ Φίσερ-Ντησκάου.
Ο Καβάκος υπήρξε ο πρώτος βιολονίστας που ηχογράφησε το Κοντσέρτο για βιολί του Σιμπέλιους στην αυθεντική εκδοχή του 1903-4, δίσκος που απέσπασε βραβείο Gramophone (κοντσέρτο της χρονιάς 1991), ενώ το 2014 τιμήθηκε με ένα ακόμη βραβείο Gramophone στην κατηγορία «Καλλιτέχνης της χρονιάς».
Ως σολίστ έχει συνεργαστεί με κορυφαίες ορχήστρες (Φιλαρμονική της Βιέννης, του Βερολίνου, Κονσέρτχεμπαου, Συμφωνική Λονδίνου, Γκεβάντχαους της Λειψίας, Στάατσκαπελλε της Δρέσδης, Ορχήστρα της Ακαδημίας της Αγίας Καικιλίας, Φιλαρμονική του Μονάχου, Ορχήστρα του Παρισιού, Φιλαρμονική της Σκάλας, Ορχήστρα της Φιλαδέλφειας, Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης, του Λος Άντζελες, Συμφωνική Βοστώνης, Σικάγου). Έχει ακόμη συμπράξει με κορυφαίους αρχιμουσικούς του καιρού μας, όπως οι Έσενμπαχ, Σαγύ, Ρατλ, Γιάνσονς, Γκάττι, Γκέργκιεφ, κ.ά.
Αυτή τη σεζόν, ο Λ. Καβάκος περιοδεύει με τη Φιλαρμονική του Λονδίνου στην Ισπανία και την Ορχήστρα της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας στις ΗΠΑ, ενώ εμφανίζεται σε φημισμένα διεθνή φεστιβάλ (Βερμπιέ, «Λευκές νύχτες», Εδιμβούργου, Αννεσύ, Δρέσδης, Τάνγκλγουντ). Την επόμενη καλλιτεχνική περίοδο (2016-2017), θα είναι Artist in Residence της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης.
Ως μαέστρος έχει βρεθεί στο πόντιουμ της Συμφωνικής του Λονδίνου, της Βοστώνης, της Γερμανικής Συμφωνικής Ορχήστρας του Βερολίνου, της Ορχήστρας του Μουσικού Φλωρεντινού Μαΐου, της Συμφωνικής της Βιέννης και της Ορχήστρας του Φεστιβάλ της Βουδαπέστης. Αυτή τη σεζόν, διευθύνει την Ορχήστρα Δωματίου της Ευρώπης, της Ακαδημίας της Αγίας Καικιλίας, τη Συμφωνική της Βιέννης, της Βαμβέργης, της Ραδιοφωνίας των Κάτω Χωρών, την Εθνική Συμφωνική της Δανίας και τη Φιλαρμονική του Ρόττερνταμ.
Η δισκογραφική δραστηριότητα του Λ. Καβάκου είναι πλούσια. Ο δίσκος του με το Κοντσέρτο για βιολί του Μέντελσον απέσπασε βραβείο ECHO Klassik το 2009 (Sony Classical), ενώ, το 2013, η πρώτη του ηχογράφηση με όλες τις Σονάτες για βιολί του Μπετόβεν για την εταιρεία Decca −με την οποία έχει υπογράψει αποκλειστικό συμβόλαιο− του χάρισε και δεύτερο ECHO Klassik. Πρόσφατα κυκλοφόρησε ο δίσκος του Virtuoso. Έχει επίσης συμπράξει και με άλλες δισκογραφικές εταιρείες ως σολίστ αλλά και ως μαέστρος διευθύνοντας την Καμεράτα του Ζάλτσμπουργκ.
Παλιός γνώριμος του Μεγάρου, ο Λ. Καβάκος επί 15 χρόνια είχε την επιμέλεια στο ΜΜΑ του Κύκλου εκδηλώσεων Μουσική Δωματίου, στο πλαίσιο του οποίου φιλοξενήθηκαν σπουδαίοι καλλιτέχνες όπως, μεταξύ άλλων, οι Ροστροπόβιτς, Πρέσλερ, Λουγκάνσκυ, Αξ, Γκωτιέ Καπυσόν.
Ο διεθνούς φήμης έλληνας βιολονίστας έχει επίσης αναπτύξει μουσικοπαιδαγωγική δραστηριότητα. Κάθε χρόνο, διδάσκει σε σεμινάρια τελειοποίησης (βιολί και μουσική δωματίου) που οργανώνονται στην Αθήνα.
Στην καλλιτεχνική του πορεία, μέντορές του υπήρξαν ο Στέλιος Καφαντάρης, ο Γιόζεφ Γκίνγκολντ και ο Φέρεντς Ράντος.
Παίζει με Στραντιβάριους «Abergavenny» του 1724.
Η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Γαλλικής Ραδιοφωνίας [Orchestre philharmonique de Radio France] διαδέχθηκε την πρώτη Φιλαρμονική της Γαλλικής Ραδιοφωνίας, η οποία δημιουργήθηκε το 1937. Επανιδρύθηκε το 1976. Σήμερα, οι 141 μουσικοί του συνόλου μπορούν να προσεγγίζουν με την ίδια άνεση την κλασική εργογραφία, τις μεγάλες ρομαντικές συνθέσεις αλλά και τη σύγχρονη μουσική. Η Ορχήστρα έχει εμφανιστεί στην Ευρώπη (Γερμανία, Αυστρία, Βρετανία, Ρωσία κ.ά.), την Άπω Ανατολή (Κίνα, Β. Κορέα, Ιαπωνία, Ταϊβάν) καθώς και στη Βόρεια και Νότια Αμερική. Έχει επίσης λάβει μέρος στα BBC Proms του Λονδίνου, ενώ δίνει τακτικά συναυλίες σε εκπαιδευτικά ιδρύματα και νοσοκομεία.
Πρώτος μουσικός διευθυντής του συνόλου ήταν ο Ζιλμπέρ Αμύ. Σημαντική χρονιά για την ιστορία της Ορχήστρας ήταν το 1954, όταν στις συναυλίες της στο Θέατρο των Ηλυσίων Πεδίων τη διηύθυναν, μεταξύ άλλων, οι Μπιγκό, Κλάιτενς, Ντεζορμιέρ, Κούμπελικ, Ζαβάλλις, Μυνχ.
Μουσικοί διευθυντές της διετέλεσαν στη συνέχεια οι Γιανόφσκι (1984) και Τσουνγκ (2000). Τον Σεπτέμβριο του 2015 μουσικός διευθυντής της Φιλαρμονικής της Γαλλικής Ραδιοφωνίας διορίστηκε ο νεαρός φιλανδός αρχιμουσικός Μίκκο Φρανκ.
Την Ορχήστρα έχουν διευθύνει κατά καιρούς σπουδαίοι μαέστροι της εποχής μας, όπως οι Σάλονεν, Ντουνταμέλ, Χάρντινγκ, Νόρρινγκτον, Γκέργκιεφ κ.ά. Επίσης, μαζί της συμπράττουν συχνά αρχιμουσικοί εξειδικευμένοι στην μπαρόκ αλλά και στη σύγχρονη μουσική, όπως ο Τον Κόοπμαν ή ο Πιερ Μπουλέζ αντίστοιχα. Έδρα της είναι το ανακαινισμένο Auditorium της Γαλλικής Ραδιοφωνίας που δίνει τη δυνατότητα στην Ορχήστρα να διοργανώνει, πέρα από τις καθιερωμένες συναυλίες της, κοντσέρτα για νέους, ανοιχτές δοκιμές στο κοινό και εκπαιδευτικά προγράμματα, με δημοφιλέστερο το πρότζεκτ Les Clefs de l’orchestre [Τα κλειδιά της ορχήστρας] σε συνεργασία με τον συνθέτη και πιανίστα Ζαν-Φρανσουά Ζυγκέλ και τη Γαλλική Τηλεόραση. Επιπλέον, η Ορχήστρα έχει δημιουργήσει τη Φιλαρμονική Ακαδημία σε συνεργασία με το Κονσερβατουάρ του Παρισιού.
Όλες οι συναυλίες της μεταδίδονται από τον ραδιοφωνικό σταθμό France Musique, ενώ ορισμένες μαγνητοσκοπούνται και προβάλλονται από τη γαλλική τηλεόραση και το κανάλι Arte. Επίσης, αρκετές μεταδίδονται μέσω web streaming. Οι δισκογραφικές καταθέσεις της περιλαμβάνουν συνεργασίες με σημαντικές εταιρείες. Από το 2007, οι μουσικοί της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Γαλλικής Ραδιοφωνίας είναι Πρεσβευτές Καλής Θέλησης της UNICEF. Υποστηρικτές της είναι η Amundi και το Ίδρυμα Μουσικής και Ραδιοφώνου.
Photo: Jan-Olav Wedin