Από τις εκδόσεις Γκοβόστη κυκλοφορεί το βιβλίο Ο Μέγας Ιεροεξεταστής του Φιόντορ Ντοστογιέβσκη.
Η ιστορία του Μεγάλου Ιεροεξεταστή, αν και είναι μόνο ένα επεισόδιο των Αδελφών Καραμάζοβ του Ντοστογιέβσκη, συγκέντρωσε την αποκλειστική προσοχή των φιλοσόφων, των θεολόγων, των πολιτικών και φυσικά των κριτικών. Ο προβληματισμός του εισέβαλε στον 20ό αιώνα με την ανατριχιαστική ορμή που εισέβαλαν οι απόψεις περί ευρωπαϊκού μηδενισμού του Nietzsche, ο οποίος ισχυρίστηκε πως το «γκρέμισμα» όλων των αξιών θα καθορίσει την εφιαλτική μοίρα του ευρωπαίου ανθρώπου. Ο Ντοστογιέβσκη είδε με τρόμο αυτόν τον μηδενισμό να καλπάζει, πάνω στο θηρίο του ορθολογισμού και αντέταξε τη βαθιά, άλογη πίστη της Ορθοδοξίας στην εφιαλτική μοίρα του Ανθρώπου εν γένει.
Οι διανοούμενοι του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα το διαισθάνονταν, αλλά μόνο λίγοι ψέλλισαν κάτι. Οι περισσότεροι αντιμετώπισαν το ζήτημα από την ηθική ή θεολογική πλευρά, αλλά το πραγματικό ζήτημα που θέτει ο Μέγας Ιεροεξεταστής δεν είναι θεολογικό – είναι πολιτικό. Τα ερωτήματα που θέτει σχετίζονται με την ικανότητα του ανθρώπου να οικοδομήσει μια δίκαιη ζωή. Πώς γίνεται αυτό; Με την πίστη ή με τη μεθοδευμένη επιβολή ιδεών; Με την αγάπη ή με τη βία; Από τις μάζες ή από τους ηγέτες; Από τον λαό ή από την εξουσία;
Ο Φιόντορ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέβσκη γεννήθηκε στη Μόσχα στις 30 Οκτωβρίου 1821. Ο πατέρας του, ιδιαίτερα μορφωμένος και ευλαβής χριστιανός, άσκησε σημαντική επιρροή στο συγγραφέα και κατ’ επέκταση στο έργο του.
Αφού ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του, έδωσε εξετάσεις και πέρασε στη Στρατιωτική Σχολή Μηχανικού, που όπως αργότερα αποδείχθηκε δεν τον ενδιέφερε ιδιαίτερα. Πάθος του ήταν η λογοτεχνία.
Η συγγραφική του σταδιοδρομία ξεκίνησε το 1844 με το έργο του Οι φτωχοί. Η σχέση του με τους σοσιαλιστικούς κύκλους των φουριεριστών οδήγησε στη σύλληψή του από την αστυνομία το 1849 και στη φυλάκισή του. Καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά τελικά, μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα του δόθηκε χάρη. Εξέτισε τετραετή ποινή σε καταναγκαστικά έργα στη Σιβηρία.
Καταβεβλημένος σωματικά και ψυχικά επέστρεψε στη Ρωσία, όπου και επιδόθηκε στο συγγραφικό του έργο. Χρέη τον ανάγκασαν να εγκαταλείψει για άλλη μια φορά την αγαπημένη του πατρίδα και να καταφύγει στην Ευρώπη μαζί με τη δεύτερη σύζυγό του Άννα Σνίτκιν. Η νοσταλγία όμως τον οδήγησε ξανά στην Πετρούπολη, όπου και πέθανε το 1881.
Μετάφραση: Αλεξάνδρου, Άρης
Επιμέλεια: Μπλάνας, Γιώργος
Εισήγηση: D.H. Lawrence
