«Ο Μυρεψός», της Όλγας Κοτσιρέα. Ένα ταξίδι στο μεγαλείο του Βυζαντίου.

Από καιρό έβλεπα κάτι να αλλάζει στη γειτονιά, στο ισόγειο κατάστημα της Καλλιδρομίου και Μαυρομιχάλη γωνία.

Και προς έκπληξη μου ένα πρωινό, στη διαδρομή για τη δουλειά, η βιτρίνα αποκαλύφθηκε και ένα καινούριο βιβλιοπωλείο στόλιζε πλέον τη γωνία.  Το όνομα του, «Ο Πολίτης», ακριβώς όπως και το όνομα της  εφημερίδας που για 50 συνεχόμενα χρόνια εκδίδεται ανελλιπώς, φέρνοντας λίγο πιο κοντά τους παλιούς και καινούριους Κωνσταντινουπολίτες.

O Αθηνόδωρος Τσουκάτος, Έλληνας υπήκοος απελαθείς του 1964, οραματίστηκε τη δημιουργία ενός εντύπου, το οποίο θα βοηθούσε στην επικοινωνία και συγχρόνως θα παρείχε πληροφορίες και βοήθεια στους απελαθέντες συμπολίτες του. Ως συνέπεια λοιπόν γεννήθηκε η έκδοση της συγκεκριμένης εφημερίδας.

Εδώ λοιπόν, στον καινούριο τους χώρο,  συναντήσαμε τον Δημήτρη Τσουκάτο, υπεύθυνο των εκδόσεων Τσουκάτου και Λέμβος μαζί με την μητέρα του Πηνελόπη Τσουκάτου, που από το 1989 έχει τη διεύθυνση της εφημερίδας.

Οι εκδόσεις Τσουκάτου, πιστές στην  ιστορία της οικογένειας, ξεκίνησαν το 1998 να εκδίδουν βιβλία τόσο ιστορικά (μελέτες/λευκώματαα) όσο και λογοτεχνικά (μαρτυρίες/ιστορικό/μυθιστόρημαα) με θεματολογία παρμένη από την Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία. Ταυτόχρονα, ένας άλλος κλάδος των εκδόσεων, με την επωνυμία Λέμβος, είναι εδώ για να προβάλει αξιόλογες δουλειές πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων, νέων στα γράμματα όσο και στην ηλικία…

Και σήμερα, στον καινούριο χώρο των εκδόσεων, που έφερε λίγο άρωμα Πόλης στη γειτονία των Εξαρχείων, ο Δημήτρης Τσουκάτος αποφάσισε και κατάφερε να συγκεντρώσει κάτω από την ίδια στέγη, βιβλία και των υπόλοιπων εκδοτικών οίκων με θέματα που αφορούν την Πόλη, τη Μικρά Ασία και τον Πόντο.

Και έτσι εδώ, στο μεγάλο μοναστηριακό τραπέζι, μπορούμε  να καθίσουμε, να ξεφυλλίσουμε, να διαβάσουμε, να ταξιδέψουμε σε μια εποχή που δεν έπαψε ποτέ να με γοητεύει, και σε ένα κομμάτι γης που πάντα θα έχει μια ιδιαίτερη θέση στις καρδιές των Ελλήνων.

Σε αυτό λοιπόν το μοναστηριακό τραπέζι συναντήσαμε σήμερα και την συγγραφέα Όλγα Κοτσιρέα, που μας μίλησε για το βιβλίο της «Ο Μυρεψός», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Τσουκάτου και διαδραματίζεται στην γοητευτική εποχή του Βυζαντίου.

Ας διαβάσουμε όμως πρώτα λίγα λόγια για το βιβλίο.

Ο Ζήνωνας έχει όλα όσα θα μπορούσε να επιθυμεί, εκτός από έναν γιο. Η γέννηση ωστόσο του γιου του και το συμπόσιο που θα παραθέσει προς τιμή του, θα σταθεί η απαρχή για έρωτες, ραδιουργίες και προδοσίες αγαπημένων του προσώπων και ανθρώπων που τον περιβάλλουν.
Τα γεγονότα που κρυφά διαπλέκονταν θα κορυφωθούν με τη δολοφονία του αδελφού του. Αποφασισμένος να ανακαλύψει την αλήθεια που κρύβεται πίσω από το έγκλημα, ο Ζήνωνας θα αντικρίσει τον κραταιό, όπως πίστευε έως τότε, κόσμο του να κλονίζεται…
Με φόντο την Κωνσταντινούπολη στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Ηράκλειου, οι έρευνες του Ζήνωνα εναλλάσσονται με τα γεγονότα του παρελθόντος, αποκαλύπτοντας με το σταδιακό ξεδίπλωμα της αλήθειας τα πάθη, τις αδυναμίες αλλά και τις αξίες που χαρακτηρίζουν τους ανθρώπους…

Με μια ιστορία που σε μαγεύει από την αρχή, μιας εποχής της οποίας έχω υπάρξει θαυμαστής, ζητώ από τη συγγραφέα να απαντήσει στις δικές μου απορίες για τη δική της πορεία, τις δικές της επιρροές, τη δική της έμπνευση. Και η Όλγα Κοτσιρέα ανταποκρίνεται, και διακριτικά συστήνει τον εαυτό της και το έργο της.

«Ορισμένα πράγματα δεν αναλύονται εύκολα με λόγια, όπως ποια ανάγκη ωθεί έναν άνθρωπο να εκφραστεί με τη συγγραφή. Υπάρχει στη φύση μας ο πόθος της έκφρασης και όποιος «ψυχανεμιστεί» τον τρόπο που τον εκφράζει, λαχταρά πλέον να παραδοθεί σε αυτόν. Και περιβάλλει ένα μυστήριο αυτό που αποκαλούμε έμπνευση για ένα συγγραφέα, γιατί είναι σαν αέρας που γεννιέται από χίλιους δυο λόγους και φυσάει όταν κι όποτε θέλει. Όμως πάντα υπάρχει μια αρχή, και η αρχή με τον Μυρεψό έγινε γιατί με σαγήνεψε να γνωρίσω το βυζάντιο πέρα από τυποποιημένες πληροφορίες, και ψηλαφώντας την καθημερινότητα των ανθρώπων της Πόλης, να συμπορευτώ μαζί τους και να αποτυπώσω τα ίχνη της ζωής τους με την πένα μου. Η επιλογή της χρονικής περιόδου ήταν μια επίσης παρορμητική επιλογή, καθώς από τα μαθητικά χρόνια με είχε γοητεύσει η προσωπικότητα του Ηράκλειου και η καθοριστική για την αυτοκρατορία βασιλεία του. Θα μπορούσε και να με είχε έλξει μια άλλη ιστορική περίοδος στο παρελθόν, ακόμα και στο παρόν, ή κάποιος άλλος τόπος. Όμως ο αέρας της έμπνευσης με οδήγησε στο βυζάντιο κι ήταν μαγική για μένα η πορεία- τόσο ως ερευνήτρια των τότε πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών, όσο και ως συγγραφέας –  καθώς έδινα ψυχή και υπόσταση στους ήρωες μου.

Ομολογώ πως ήταν έντονη και η συναίσθηση που αποκόμισα, ότι πέρα από τις διαφορές που μας χωρίζουν από τους βυζαντινούς, οι ομοιότητες είναι περισσότερες, αφού οι αξίες, οι αδυναμίες, τα πάθη και οι πόθοι, παραμένουν ουσιαστικά κοινοί. Την ίδια συναίσθηση αποκόμισα και με το «παιχνίδι της εξουσίας και της διακυβέρνησης», καθώς και τις ζυμώσεις και τις ανατροπές που επιφέρουν στην ανθρώπινη κοινωνία. Μοιάζει η ιστορία να ανακυκλώνεται διαρκώς, έχοντας απλά διαφορετικό «cast» επιφανών ή αφανών πρωταγωνιστών. Η ανακύκλωση αυτή, σε όλες τις εκφάνσεις της, μάλλον δηλώνει ότι η δύναμη που απαιτείται από τους ανθρώπους σε δύσκολες καταστάσεις, δεν αντλείται από τη μελέτη ενός μεγαλειώδους παρελθόντος ή από την όποια σοφία που έχει κατατεθεί μέχρι σήμερα. Είναι κατεξοχήν προσωπικός καρπός αναζήτησης κι αυτοεπίγνωσης που διακρίνοντας τις διαχρονικές αξίες, αντλεί δύναμη και από κείνες. Αλλιώς είναι δρώμενα και λόγια του παρελθόντος- σπουδαία μεν, πάντως ανούσια όντας ξένα προς εμάς. Και τότε, κάθε γραπτό κείμενο που εκφράζει με οποιοδήποτε τρόπο πανανθρώπινες αναζητήσεις , έχει τη μαγική ικανότητα να ταξιδέψει έναν άνθρωπο και να προσδώσει λίγο φως στην ταραγμένη καθημερινότητα, γιατί αγγίζει μια καρδιά που δεν έχει πάψει να αναζητά κι αυτή…».

Μαγεμένος από τις αφηγήσεις, με ένα βιβλίο και σε έναν χώρο που κατακλύζει τις αισθήσεις με άρωμα μεγαλείου, μιας εποχής που πέρασε κι όμως κατάφερε να μας αφήσει ό,τι πιο ένδοξο, αφήνω πίσω μου το βιβλιοπωλείο των Εκδόσεων Τσουκάτος και χάνομαι στην ομορφιά της αγαπημένης μου Καλλιδρομίου.

Μα δεν λυπάμαι καθόλου για αυτό. Ίσως γιατί ξέρω πως, κάθε πρωί,  στη διαδρομή για τη δουλεία, θα μπορώ να κρυφοκοιτάζω στα κρυφά μέσα από τη μεγάλη τζαμαρία, και με περηφάνια να θαυμάζω την προσπάθεια κάποιων ανθρώπων που τόσο διακριτικά προσπαθούν να μην ξεχαστεί ένα τόσο σημαντικό κομμάτι της ιστορίας μας.

Ευχαριστούμε τη συγγραφέα Όλγα Κοτσιρέα για τη συνομιλία, το Βιβλιοπωλείο Ο Πολίτης  (Μαυρομιχάλη 84 & Καλλιδρομίου, Τηλ. 210 8817341) για τη φιλοξενία και την υπέροχη αυτή προσπάθεια να κρατήσουν ζωντανές τις μνήμες, και  φυσικά τις Εκδόσεις Τσουκάτου, για την παραχώρηση του βιβλίου και το ταξίδι που μας προσφέρουν στις αγαπημένες μας Πατρίδες.