Ο πόλεμος στους χρόνους του Βυζαντίου: Ε΄ κύκλος ομιλιών στο Ίδρυμα Ερευνών

Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών σας προσκαλεί να παρακολουθήσετε τον Ε΄κύκλο ομιλιών «Ο πόλεμος στους χρόνους του  Βυζαντίου» …

που πραγματοποιείται στο πλαίσιο των Μορφωτικών Εκδηλώσεων του Ε.Ι.Ε. «Επιστήμης Κοινωνία» σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών. Ο Ε’ κύκλος ομιλιών θα λάβει χώρα από την 1η έως τις 29 Μαρτίου 2011 στο Αμφιθέατρο Λεωνίδας Ζέρβας του Ιδρύματος και η είσοδος θα είναι ελεύθερη.

Ο πόλεμος ως πράξη βίας, ως έκφραση της ανθρώπινης επιθετικότητας, ως εκδήλωση αντικρουόμενων συμφερόντων στο πλαίσιο μιας κοινωνίας ή ενός διεθνούς πολιτικού περιβάλλοντος, αποτελεί ένα σύνθετο γεγονός με πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές, ιδεολογικές και ψυχολογικές παραμέτρους. Πρόκειται για ένα φαινόμενο με ιστορική και πανανθρώπινη διάσταση, που συνοδεύει διαχρονικά την εξέλιξη του πολιτισμού.

Στους χρόνους του Βυζαντίου και γενικότερα του Μεσαίωνα έλαβε σχεδόν ενδημικές διαστάσεις και υπήρξε, πέρα από μια αναπόφευκτη και τραγική πραγματικότητα, μέσο επιβίωσης μιας αυτοκρατορίας, η οποία υπήρξε μία υπερδύναμη της εποχής. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ιδεολογικό οπλοστάσιο της πολιτικής θεωρίας των Βυζαντινών, που παρήγαγε μια «υψηλή» στρατηγική, υπεύθυνη για τη δημιουργία του μακροβιότερου κέντρου διεθνούς ισχύος στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού.

Η προσήλωση στην ιδέα της οικουμένης σε συνδυασμό με την πολιτική ευελιξία, η αποφυγή μετωπικών συγκρούσεων και η χρήση διπλωματικών μεθόδων και ελιγμών αποτέλεσαν τα κύρια χαρακτηριστικά της στρατηγικής αυτής. Από την άλλη πλευρά, ο βυζαντινός στρατιωτικός μηχανισμός, όσον αφορά στην οργάνωση και λειτουργία του, ανταποκρινόταν πλήρως στις πολεμικές ανάγκες.    

Η διεξαγωγή και η εξέλιξη του πολέμου εκ μέρους των Βυζαντινών θα παρουσιαστούν στον Ε΄ κύκλο ομιλιών με θέμα: Ο πόλεμος στους χρόνους του Βυζαντίου. Ο κύκλος περιλαμβάνει ενότητες σχετικές με την τακτική και τη στρατηγική των Βυζαντινών, τις επιχειρησιακές δυνατότητες και τον εξοπλισμό του βυζαντινού στρατού, την πολιορκητική τέχνη και τον ναυτικό πόλεμο, καθώς και την πολεμική ιδεολογία. Ειδικότερα, θα αναλυθούν ορισμένες πτυχές της πολεμικής ιδεολογίας από τη μέση και την ύστερη βυζαντινή περίοδο, η δράση των βυζαντινών κατασκόπων, οι ναυτικές συγκρούσεις με τους Άραβες, η τακτική του θεματικού στρατού, ο εξοπλισμός του βυζαντινού στρατιώτη και οι αναπαραστάσεις του, η τεχνική των πολιορκιών και η σημασία των οχυρώσεων.   

Η συγκεκριμένη θεματική θα προβάλει την πολεμική εμπειρία ως μια πλευρά του βυζαντινού πολιτισμού. Προϊόν ενός ολοκληρωμένου συστήματος παραδόσεων, πεποιθήσεων και ιδεών, ο πόλεμος στους χρόνους του Βυζαντίου διατηρεί την επικαιρότητά του ως ιστορικό παράδειγμα για τον σύγχρονο, μα όχι «απόλεμο» κόσμο.   

Διοργάνωση: Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών

Π ρ ό γ ρ α μ μ α

Τρίτη 1 Μαρτίου 2011
Ο πόλεμος των Βυζαντινών

Οι Βυζαντινοί και ο πόλεμος, Μια γενική θεώρηση.
Ταξιάρχης  Κόλιας,  Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Ινστιτούτου Βυζαντινών Ερευνών, ΕΙΕ

Για τη δράση του μικρασιατικού θεματικού στρατού
Τηλέμαχος Λουγγής, Διευθυντής Ερευνών, Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών, ΕΙΕ

Τρίτη 8 Μαρτίου 2011
Η «τέχνη» του πολέμου: πολιορκίες και οχυρώσεις 

Η βυζαντινή πολιορκητική τέχνη
Χρήστος Μακρυπούλιας, Υπ. διδάκτωρ Βυζαντινής Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Πολιορκώντας τη βυζαντινή Χαλκίδα: Από τα τείχη του Εγρίπου στην οχύρωση του Νegroponte
Νικόλαος Κοντογιάννης, Δρ. Αρχαιολογίας, 23η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

Τρίτη 15 Μαρτίου 2011
Οι κώδικες του πολέμου: πολεμικά ήθη, πολεμική ιδεολογία και προπαγάνδα

Η διαμόρφωση μιας ιδιαίτερης πολεμικής ιδεολογίας: ο βυζαντινός \”ιερός πόλεμος\”
Αθηνά Κόλια-Δερμιτζάκη, αναπ. Καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας, Τομέας Ιστορίας, Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών

“Περί του πολέμου” στο ύστερο Βυζάντιο: αντιλήψεις και πρακτικές 
Ευστρατία Συγκέλλου, Δρ. Βυζαντινής Ιστορίας

Τρίτη 22 Μαρτίου 2011
Η οργάνωση και τα μέσα του πολέμου: στρατός και οπλισμός

O βυζαντινός στρατιώτης  στην τέχνη της Παλαιολόγειας περιόδου.
Andrea Babuin, Δρ. Βυζαντινής Ιστορίας

Σχεδιάζοντας βυζαντινά  κλιβάνια
Δημήτριος Κατσίκης, ερευνητής αρχαίας/μεσαιωνικής στρατιωτικής τεχνολογίας

Τρίτη 29 Μαρτίου 2011
Η  στρατηγική του πολέμου από την ξηρά στη θάλασσα

Αφανείς μαχητές και μυθιστορηματικοί ήρωες: οι βυζαντινοί κατάσκοποι και η τέχνη του πολέμου
Νίκη Κουτράκου, Δρ. Ιστορίας, Βυζαντινολόγος

Οι Αραβο-Βυζαντινές συγκρούσεις στη θάλασσα: η ναυτική
πολιτική των Αράβων στη Μεσόγειο (7-10 αι.)
Βασίλης Χρηστίδης, τέως Καθηγητής Πανεπιστημίων Columbia και Ιωαννίνων
Χορηγείται βεβαίωση παρακολούθησης σε κάθε ενδιαφερόμενο