Ο Πουπουλένιος, το συνταρακτικό θρίλερ, η μαύρη κωμωδία του Ιρλανδού συγγραφέα Μάρτιν ΜακΝτόνα, είναι το έργο στο οποίο θα συναντηθούν, για πρώτη φορά, επί σκηνής το ερχόμενο φθινόπωρο τέσσερις σημαντικοί Έλληνες ηθοποιοί: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Νίκος Κουρής, Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος και Γιώργος Πυρπασόπουλος. Τη μετάφραση και τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης.
Σε ένα άγνωστο, αυταρχικό καθεστώς, ένας συγγραφέας ανακρίνεται από δύο αστυνομικούς ερευνητές για τις παράξενες ιστορίες που έχει γράψει. Ιστορίες με παιδιά. Όχι, όμως, “για παιδιά”. Κάποιες αστείες και τρυφερές, κάποιες σκληρές και ζοφερές. Είναι, λοιπόν, κακό να γράφεις ιστορίες; Τι ακριβώς έχει συμβεί στην πόλη; Τι έπαθε το κοριτσάκι που βρέθηκε στους θάμνους; Λένε αλήθεια οι αστυνομικοί; Τι συνέβη στο μικρό Εβραίο; Γιατί δεν το ‘γραψαν οι εφημερίδες; Είναι αλήθεια πως κάποιος έχει μιμηθεί τις ιστορίες του συγγραφέα; Τι σχέση έχει μ’ όλα αυτά ο τρυφερός αδελφός του; Γιατί πάσχει από νοητική στέρηση; Τι τους συνέβη όταν ήταν παιδιά; Τι συνέβη σ’ όλους μας, όταν ήμασταν παιδιά;
Συνεχείς ανατροπές, αστυνομική πλοκή, χιούμορ, ευφυείς διάλογοι, στοιχεία θρίλερ, με τη βία και την τρυφερότητα να συνυπάρχουν, εξελίσσουν ένα παραμύθι που ισορροπεί ανάμεσα στον κωμικό παραλογισμό και στη γνήσια κλασική τραγωδία. Με την κωμωδία να παρεισφρύει στο δράμα και αντιστρόφως, ο θεατής δεν μπορεί να κάνει αλλιώς, παρά να μείνει για δύο ώρες καρφωμένος στη θέση του. Αν και το πολιτικό σχόλιο για τη βία της εξουσίας είναι αναπόφευκτο, στην ουσία, πρόκειται για ένα έργο που μιλάει για την τρυφερότητα της παιδικής ηλικίας. Και για την ανάγκη μας να επιστρέφουμε εκεί που όλα αρχίζουν με το “Μια φορά κι έναν καιρό…”. Την ανάγκη να πούμε και ν’ ακούσουμε ιστορίες. Όσο για το ποιος είναι ο Πουπουλένιος, αυτό μένει να αποκαλυφθεί στη σκηνή.
Το έργο (The Pillowman) έκανε παγκόσμια πρεμιέρα το 2003 στο Βασιλικό Εθνικό Θέατρου του Λονδίνου και πανελλήνια πρεμιέρα το 2005 στον Εξώστη του θέατρου Αμόρε. Οπουδήποτε ανέβηκε διεθνώς σημείωσε πολύ μεγάλη καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία, αναστατώνοντας το κοινό. Επιπλέον, διακρίθηκε ως το καλύτερο νέο θεατρικό έργο με το Βραβείο Olivier το 2004, τιμήθηκε με το βραβείο Drama Desk Award 2004-2005 εξαιρετικού θεατρικού έργου το 2005, ενώ την ίδια χρονιά υπήρξε υποψήφιο ως το καλύτερο θεατρικό έργο για το Βραβείο Tony. Με τις παραστάσεις που ανέβηκαν σε μικρές σκηνές της Ελλάδας, έχει ήδη δημιουργήσει ένα μικρό κύκλο φανατικών θεατών. Τώρα, σ’ ένα από τα κεντρικότερα θέατρα της Αθήνας, με ένα θίασο καταξιωμένων πρωταγωνιστών, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό. Ο τίτλος της παράστασης είναι απόδοση της μεταφράστριας Χριστίνας Μπάμπου-Παγκουρέλη, η οποία τον παραχώρησε ευγενικά για την παραγωγή του θεάτρου Αθηνών.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Επιλεγμένη παραστασιολογία:
• Royal National Theatre, Λονδίνο, σκηνοθεσία Τζον Κράουλι (2003).
• Booth Theatre, Broadway, Νέα Υόρκη, σκηνοθεσία Τζον Κράουλι (2005).
• Θέατρο Αμόρε-Εξώστης, Αθήνα, με τίτλο Ο Πουπουλένιος, σε μετάφραση Χριστίνας Μπάμπου-Παγκουρέλη και σκηνοθεσία Βίκης Γεωργιάδου (2005).
• Αγγέλων Βήμα, Αθήνα, με τίτλο Μια αγκαλιά για να πεθάνεις, σε προσαρμογή και σκηνοθεσία Κοραή Δαμάτη (2007).
• Κτήριο, Αθήνα, με τίτλο Ο Πουπουλένιος, σε μετάφραση Χριστίνας Μπάμπου-Παγκουρέλη και σκηνοθεσία Γρηγόρη Χατζάκη (2009).
• Θέατρο του Νέου Κόσμου, Αθήνα, με τίτλο The Pillowman, σε μετάφραση Δημήτρη Κιούση και σκηνοθεσία Βασίλη Μαυρογεωργίου (2011) κ.ά.
Κριτικές για το έργο:
«Καμία κωμωδία δε θα μπορούσε να γίνει πιο ‘μαύρη’ από τον Πουπουλένιο, το μαγευτικό έργο του Μάρτιν ΜακΝτόνα. […] Πάνω απ’ όλα, πρόκειται για την αφήγηση μιας ιστορίας και τη συναρπαστική αφηγηματική δύναμη του ίδιου του θεάτρου. Για να το ξεκαθαρίσουμε: ο κύριος ΜακΝτόνα δεν κάνει κήρυγμα υπέρ της εξιλεωτικής ή της καθαρτικής δύναμης των ιστοριών, ούτε προσπαθεί να εντοπίσει τον πυρήνα μιας στέρεης αλήθειας κρυμμένης στις αυταπάτες της ζωής. […] Πρόκειται για τη σημασία της φαντασίας ως κοινωνικό σχόλιο, ως αυτοβιογραφική αποκάλυψη ή ως μεταφυσικός χάρτης. […] O Πουπουλένιος ανακαλεί στη μνήμη αυτό που είπε ο Γάλλος σκηνοθέτης Henri-Georges Clouzot για την τρομακτική κινηματογραφική του ιστορία Diabolique το 1955: “Γύρεψα μόνο να διασκεδάσω τον εαυτό μου και το μικρό παιδί που κοιμάται στις καρδιές όλων μας -το παιδί που κρύβει το κεφάλι του κάτω από τα σκεπάσματα και ικετεύει: Μπαμπά, μπαμπά, τρόμαξέ με!” […] Το πιο συναρπαστικό και πρωτότυπο νέο έργο της φετινής σεζόν…»
[Ben Brantley, New York Times (11/4/2005)]
«Ένα έργο άγρια κωμικό που το νιώθεις στο στομάχι […] Ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρος για το τι πραγματικά συνέβη. […] Αυτό που το εξυψώνει είναι μία λαμπρή, μυθική φαντασία.»
[Susannah Clapp, The Observer (16/11/2003)]
«Εκθαμβωτικό, ανησυχητικό, ένα θεατρικό έργο εφιάλτης!»
[Nicholas de Jongh, The Evening Standard (2003)]
«Παρόλο που το θέμα ‘πώς είσαι σίγουρος ότι είναι κάτι αληθινό μόνο και μόνο επειδή στο είπε κάποιος;’ έχει γίνει ξανά, δεν έχει ποτέ παρουσιαστεί με τόσο τρόμο και χιούμορ, με αστείους διαλόγους και καταστάσεις που εξουδετερώνουν τις πιο φρικιαστικές πλευρές του έργου.»
[Graham Spencer (12/2003)]
Ο συγγραφέας:
Ο Μάρτιν ΜακΝτόνα (Martin McDonagh) είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους συγγραφείς με επιτυχημένη πορεία τόσο στο θεατρικό κείμενο και το κινηματογραφικό σενάριο, όσο και στη σκηνοθεσία κινηματογράφου. Ιρλανδός στην καταγωγή, θεωρείται σήμερα από τα πλέον πολύπλευρα ταλέντα της Μεγάλης Βρετανίας κι από τους αγαπημένους του θεατρόφιλου κοινού και των κριτικών. Γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1970 από πατέρα οικοδόμο και μητέρα οικιακή βοηθό, που λέγεται ότι τον εγκατέλειψαν σε ηλικία 14 ετών, αναγκάζοντας τον ίδιο και τον αδερφό του (το σκηνοθέτη Τζον Μάικλ ΜακΝτόνα) να μεγαλώσουν μόνοι. Άφησε το σχολείο στα 16 του χρόνια, με αφορμή επικρίσεις των καθηγητών του ως προς το ύφος των γραπτών που παρουσίαζε. Κυνήγησε το όνειρό του γράφοντας ραδιοφωνικά σενάρια για το BBC, που, όμως, όλα απορρίφθηκαν. Όταν αποφάσισε να γράψει θεατρικά έργα, η επιτυχία ήρθε γρήγορα. Σε ηλικία 25 χρόνων, το έργο του Η βασίλισσα της ομορφιάς του Λινέιν (1996), που λέγεται πως γράφτηκε εντός οκτώ ημερών, αναδεικνύεται σε εισπρακτική και καλλιτεχνική επιτυχία, κερδίζοντας παράλληλα τέσσερα Βραβεία Tony. Οι κριτικοί τον κατατάσσουν στο ‘Ιn Yer Face’ Theatre, μεταξύ των Σάρα Κέιν και Μαρ Ρέιβενχιλ, αφού τα έργα του αντικατοπτρίζουν τις ανησυχίες μιας νέας, ασυμβίβαστης γενιάς συγγραφέων που επιχειρεί να επηρεάσει και να αναστατώσει το κοινό μέσα από το επιθετικό, συγκρουσιακό, βίαιο ύφος της και την εκρηκτική, αθυρόστομη, έως και χυδαία θα πουν κάποιοι, γραφή της. Τα έργα Το κρανίο της Κονεμάρα (1997) και Άγρια Δύση (1997) αποτελούν, μαζί με το προαναφερθέν, την Τριλογία της Κονεμάρα. Το 1997 έχει την τιμή να γίνει ο δεύτερος, μετά το Σαίξπηρ, συγγραφέας που παρακολουθεί τέσσερις παραστάσεις των έργων του από επαγγελματικούς θιάσους να ανεβαίνουν την ίδια χρονιά στο λονδρέζικο West End. Συνεχίζει με την Τριλογία των Νησιών Άραν που αποτελείται από τα έργα Ο σακάτης του Ίνισμαν (1997), Ο υπολοχαγός του Ίνισμορ (2001) και Τα ξωτικά του Ινισίερ. Γίνεται μόνιμος συνεργάτης του Βασιλικού Εθνικού Θεάτρου του Λονδίνου και, παράλληλα με τη διεθνή του καταξίωση, αποκτά τη φήμη του “κακού παιδιού” του θεάτρου κάνοντας προκλητικές εμφανίσεις. Ακολουθεί ο πολλάκις διακεκριμένος Πουπουλένιος (2003) και Ο Κουλοχέρης του Σποκέιν (2010), μα η μεγάλη του αγάπη, στην οποία και αφοσιώνεται, είναι ο κινηματογράφος. Επηρεασμένος, όπως δηλώνει, από τους Λιντς, Σκορτσέζε, Μάλικ και Ταραντίνο, επιχειρεί την πρώτη του κινηματογραφική δοκιμή (κείμενο και σκηνοθεσία), το Six shooter (2004), και κερδίζει το Όσκαρ καλύτερης μικρού μήκους ταινίας το 2006, καθώς επίσης αρκετά ακόμη βραβεία. Το 2008 κυκλοφόρησε η ταινία In Bruges με πρωταγωνιστές τους Ρέιφ Φάινς και Κόλιν Φάρελ.
Αγαπάει τους Νirvana και τους Sex Pistols κι αποφεύγει τις συνεντεύξεις.
Ο σκηνοθέτης:
Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Αριστούχος απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, από το 1991 εργάζεται στο θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Στο Εθνικό Θέατρο, το 2004 πρωταγωνίστησε στον Άμλετ του Σαίξπηρ, σε σκηνοθεσία του Μ. Κακογιάννη, και το ίδιο καλοκαίρι, στην επέτειο των 50 χρόνων των Επιδαυρείων, στον Ιππόλυτο του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία του Β. Νικολαίδη. Στην Επίδαυρο πρωταγωνίστησε, επίσης, το 2010 στον Οιδίποδα Τύραννο του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Σπ. Ευαγγελλάτου και το 2012, στο ίδιο έργο, σε σκηνοθεσία Τσ. Γκραουζίνις, καθώς και στις παραστάσεις Φοίνισσες του Ευριπίδη (Κ.Θ.Β.Ε. 1999, Πολυνείκης, σκην. Ν. Χουρμουζιάδης) και Βατρα-Χ, διασκευή πάνω στο έργο του Αριστοφάνη (Εθνικό Θέατρο, 2008), σε σκηνοθεσία Δ. Λιγνάδη. Με τον ίδιο σκηνοθέτη συνεργάστηκαν στις παραστάσεις Ο Συλλέκτης του Τζ. Φάουλς και Πέτρες στις τσέπες του της Μ. Τζόουνς (Ιλίσια-Βολανάκης, 2001-2003). Με το Θέατρο Νέου Κόσμου συνεργάστηκε στις παραστάσεις Φιλονικία του Μαριβό, Βρομιά του Ρ. Σνάιντερ, Εδουάρδος ο 2ος του Κρ. Μάρλοου και Παίζοντας με τη φωτιά του Α. Στριντμπεργκ, όλες σε σκηνοθεσία Β. Θεοδωρόπουλου. Το 1999, ίδρυσε με τον Θανάση Σαράντο την εταιρία θεάτρου Ηθικόν Ακμαιότατον και πρωταγωνίστησε στην παράσταση Καλιγούλας του Α. Καμύ, σε σκηνοθεσία του δεύτερου. Το 2006, συνεργάστηκε με τον παραγωγό Γ. Λυκιαρδόπουλο στην παράσταση Festen του Ντ. Έλριντζ, σε σκηνοθεσία Α. Δανέζη. Το 2007, ίδρυσε με τον ίδιο παραγωγό την εταιρία θεάτρου Coyot, η οποία ενοικίασε και ανακαίνισε το θέατρο Χώρα και το χρησιμοποίησε ως στέγη για πληθώρα δραστηριοτήτων σε σχέση με το θέατρο, όπως παραγωγές και συμπαραγωγές παραστάσεων, φεστιβάλ devised theater, διαγωνισμό θεατρικού έργου, παραστάσεις εφηβικού θεάτρου κ.ά. Στο ίδιο θέατρο σκηνοθέτησε και πρωταγωνίστησε στην παράσταση Ο Δον Ζουάν στο Σόχο του Π. Μάρμπερ. Με το Γιώργο Κιμούλη, το 2009 συσκηνοθέτησαν και πρωταγωνίστησαν στο Σλουθ του Ά. Σέιφερ και το καλοκαίρι του 2011 στον Οθέλλο του Σαίξπηρ. Το 2012 σκηνοθέτησε την παράσταση Μια πορνογραφική σχέση στο Θέατρο Αθηνών, ενώ παράλληλα πρωταγωνίστησε στο θεατρικό μιούζικαλ Chicago σε σκηνοθεσία Στ. Φασουλή στο Θέατρο Παλλάς. Το 2013 πρωταγωνιστεί στον Επιθεωρητή του Ν. Γκόγκολ σε σκηνοθεσία Σπ. Ευαγγελάτου, όπως επίσης στην επανάληψη του Chicago. Έχει συνεργαστεί επίσης με τους σκηνοθέτες: Γ. Μιχαηλίδη (Το γαλάζιο πουλί), Γ. Χουβαρδά (Τερέζ Ρακέν, Η δούκισσα του Μάλφι), Δ. Μαυρίκιο (Σαλώμη), Μ. Λυμπεροπούλου (Οι Τελευταίοι), Θ. Μοσχόπουλο (Βενετσιάνα), Σ. Ντουφεξή (Σελεστίνα), Π. Ζούλια (Η Θηλειά) κ.ά.
Στον κινηματογράφο συμμετείχε σε ταινίες, μεταξύ των οποίων: Επικίνδυνες Μαγειρικές του Β. Τσελεμέγκου, Το όνειρο του Σκύλου του Ά. Φραντζή, Ριζότο της Ό. Μαλέα. Συμμετείχε, επίσης, στις τηλεοπτικές σειρές Γιούγκερμαν, Τρίτο Στεφάνι, Λόγω Τιμής, Η ζωή που δεν έζησα, Έτσι, ξαφνικά, Να με προσέχεις κ.ά. Ο Πουπουλένιος, που αποτελεί την πέμπτη σκηνοθετική του δουλειά, θα ανέβει την περίοδο 2013-2014 στο θέατρο Αθηνών, όπου ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης με το Γιώργο Κιμούλη παρουσιάσαν από το 2010 ως το 2012, για τρεις σεζόν, την -επίσης- αστυνομική μαύρη κωμωδία Σλουθ, με πολύ μεγάλη επιτυχία.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης
Σκηνικά – Κοστούμια: Αθανασία Σμαραγδή
Μουσική: Μίνως Μάτσας
Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος
Εικονογράφηση: Φίλιππος Φωτιάδης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Έλενα Σκουλά
Παραγωγή: Θεατρικές επιχειρήσεις Κάρολος Παυλάκης
ΔΙΑΝΟΜΗ
Χατούριαν (συγγραφέας): Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης
Τουπόλσκι (ανακριτής): Νίκος Κουρής
Άριελ (ανακριτής): Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος
Μίκαλ (αδελφός): Γιώργος Πυρπασόπουλος