Ο Πυθέας, η Θούλη και ένα ταξίδι σε άγνωστους κόσμους: Διάλεξη από την ομάδα Θαλής+Φίλοι

Ο Πυθέας (4ος αι. π. Χ. ) γεωγράφος, αστρονόμος με καταγωγή από την Μασσαλία, μια από τις σπουδαιότερες ελληνικές αποικίες, μας είναι γνωστός, κυρίως, λόγω του ταξιδιού που επιχείρησε, ταξίδι τολμηρό για την εποχή του, από τη Μασσαλία μέχρι και, πιθανόν, τον Αρκτικό κύκλο. Το ταξίδι αυτό περιγράφει ο ίδιος στο έργο του Περί Ωκεανού, από το οποίο βέβαια σώζονται μόνο αποσπάσματα, σε αναφορές άλλων συγγραφέων όπως είναι ο Στράβων, ο Πολύβιος, ο Ερατοσθένης, ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος και αρκετοί άλλοι.

Πρόθεσή μας είναι να ταξιδέψουμε μαζί με τον Πυθέα, ο οποίος ξεκίνησε από τη Μασσαλία και έφτασε στον Ατλαντικό είτε διασχίζοντας την ενδοχώρα της Γαλλίας είτε περνώντας το στενό του Γιβραλτάρ, διέπλευσε την Μεγάλη Βρετανία υπολογίζοντας, μάλιστα, με μεγάλη ακρίβεια την περίμετρό της και τελικά έφτασε στην μυστηριώδη νήσο Θούλη. Μέσα από τις περιγραφές της νήσου που ο ίδιος μας δίνει, και κυρίως μέσα από την αναφορά ότι στη θαλάσσια περιοχή της νήσου, η θάλασσα «δεν είναι σκληρός πάγος, δεν είναι νερό, δεν είναι αέρας», πολλές εικασίες έχουν γίνει για την ταυτότητά της από σημερινούς ερευνητές. Άλλοι μιλάνε για την Ισλανδία, άλλοι για τις ακτές της Νορβηγίας, και κάποιοι άλλοι για περιοχή του Αρκτικού κύκλου. Ασφαλή απάντηση, όμως, στο ερώτημά μας είναι σίγουρο ότι δεν θα λάβουμε ποτέ.

Σήμερα, η γενέθλια πόλη του τον τιμά, αφιερώνοντάς του ανδριάντα έξω από το χρηματιστήριο της πόλης, που υπενθυμίζει στον επισκέπτη ότι δίχως τόλμη, που κάποιες φορές μεταφράζεται και σε αποκοτιά, το άγνωστο δεν γίνεται ποτέ γνωστό.

Μαρία Τερδήμου

Η Μαρία Τερδήμου είναι κάτοχος πτυχίου Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδακτορικού τίτλου Ιστορίας των Επιστημών του Φιλοσοφικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Το πεδίο των επιστημονικών και ερευνητικών ενδιαφερόντων της είναι κυρίως η Ιστορία και η Φιλοσοφία της Επιστήμης. Έχει διδάξει πολλά έτη Μαθηματικά στο Πειραματικό Λύκειο Ηρακλείου και πολλά έτη Ιστορία και Φιλοσοφία των Επιστημών στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

Έχει συγγραφικό έργο πέντε συνολικά εγχειριδίων και έχει επιμεληθεί αρκετά επιστημονικά συγγράμματα των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης. Έχει συμμετάσχει σε ερευνητικά – εκπαιδευτικά προγράμματα του Πανεπιστημίου Κρήτης, του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Ιδρύματος Τεχνολογίας Έρευνας (ΙΤΕ) και του Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών (Κ. Ν. Ε.) του Εθνικού Ιδρύματος Έρευνας.

Έχει λάβει μέρος ως ομιλήτρια σε πολλά πανελλήνια, πανευρωπαϊκά και παγκόσμια επιστημονικά συνέδρια με κριτές, και έχει πολλές δημοσιεύσεις σε ομαδικούς τόμους, σε επιστημονικά περιοδικά και σε πρακτικά συνεδρίων.