Ο Rüdiger Schaper στην Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου

Το Σάββατο 10 Νοεμβρίου στις 19:30 o Γερμανός συγγραφέας, δημοσιογράφος της Tagesspiegel και κριτικός θεάτρου, Rüdiger Schaper, έρχεται στην Αθήνα καλεσμένος της διοργάνωσης Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου του δήμου Αθηναίων, μέγας δωρητής της οποίας είναι το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η εκδήλωση, που εντάσσεται στην ιδιαίτερα δημοφιλή ενότητα «Ξένοι Συγγραφείς», έχει τίτλο «2.500 χρόνια ΘΕΑΤΡΟ — μια συζήτηση μεταξύ φίλων» και πραγματοποιείται στο Σεράφειο του δήμου Αθηναίων (Πειραιώς & Π. Ράλλη) σε συνεργασία με τις Εκδόσεις Νεφέλη. Ο συγγραφέας θα συνομιλήσει με τον εκδότη Περικλή Δουβίτσα με αφορμή το βιβλίο του «Μικρή ιστορία του μεγάλου θεάτρου, με αφετηρία την Ελλάδα» που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά σε μετάφραση Γιάννη Καλιφατίδη. Η είσοδος είναι ελεύθερη για όλους και θα υπάρχει μετάφραση από τα γερμανικά.

Το θέατρο κλείνει 2.500 χρόνια ζωής, γεννήθηκε στην Ελλάδα και υπακούει στο δικό του χρόνο καταλαμβάνοντας κεντρική θέση στην ιστορία της ανθρωπότητας. Το βιβλίο αποτελεί μια συλλογή από συναντήσεις με ορισμένες από τις μεγαλύτερες μορφές του σύγχρονου θεάτρου, όπως ο Ρόμπερτ Ουίλσον, ο Χάινερ Μύλλερ, ο Καζούο Όνο, ο Πατρίς Σερώ και ο Ντάριο Φο, καθώς και με πολλούς άλλους θεατρικούς καλλιτέχνες που άφησαν εποχή. Η θεατρική διαδρομή οδηγεί από το Βερολίνο στο Παρίσι, από την Καμπούλ στη Βαγδάτη και από την Πέτρα στην Επίδαυρο. Μέσα από διαλόγους με τον Τσέχωφ, τον Σαίξπηρ ή τον Αισχύλο, ο συγγραφέας καταδεικνύει ότι κλασικό θέατρο μπορεί να υπάρξει μονάχα στο παρόν. Το θέατρο ζει, αναπνέει και ορίζεται από την εμπειρία της στιγμής, ενώ είναι σε θέση να μαθαίνει από το παρελθόν του, να πλουτίζει διαρκώς τις γνώσεις του και να ανανεώνεται με νέες δομές και τεχνολογίες, και μάλιστα ακολουθώντας ανάστροφη πορεία από το σήμερα προς την αφετηρία του – 2.500 χρόνια πριν.

Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο ίδιος στον πρόλογο του βιβλίου του: «Στις σελίδες αυτού του βιβλίου επανέρχομαι ξανά και ξανά στην Ελλάδα – στην αφετηρία. Το κάνω με την πεποίθηση ότι το θέατρο είναι ο συνεκτικός ιστός που ενώνει την Ευρώπη – το θέατρο ως έννοια, που κλείνει μέσα της την κουλτούρα και τον πολιτισμό, μαζί με τους κινδύνους που απειλούν την ευρωπαϊκή κουλτούρα από τις απαρχές της. Οι ιστορίες γύρω από τον Τρωικό πόλεμο καταδεικνύουν τον κίνδυνο που διατρέχουν οι Ευρωπαίοι να μεταμορφωθούν σε βαρβάρους, να στραφούν ενάντια στον εαυτό τους. Υπό αυτό το πρίσμα, στον ευρωπαϊκό πολιτισμό ενυπάρχει και μια άκρως επικίνδυνη αλαζονεία. Δεν νοείται Ευρώπη χωρίς το δράμα. Όπως και το δράμα δεν νοείται χωρίς την Ευρώπη […].

Fast rewind – κάπως έτσι θα παρομοίαζα το ταξίδι μου. Επιλέγω την αντίστροφη κίνηση από μια θεατρική περίοδο, η οποία έχει χάσει τη σύνδεση με τις απαρχές της και πνίγεται στην παροντική πραγματικότητα. Όμως, η λύση είναι να επιστρέψουμε στην αφετηρία, στο αγκυροβόλι απ’ όπου ξεκίνησε το ταξίδι της η βάρκα […].

Σκοπός μου είναι να μιλήσω για ένα θέατρο που διεγείρει τη μνήμη και αγγίζει την ανθρώπινη ύπαρξη. Είναι ένα σπάνιο και πολύτιμο βίωμα, που συνεπαίρνει τον θεατή καταφέρνοντας να εκμεταλλευτεί το στοιχείο του αιφνιδιασμού […].

Ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής και ο Ευριπίδης κατέχουν επάξια κεντρική θέση στην εξέλιξη του πολιτισμού. Δίνουν την απόλυτη ελευθερία στη σκηνογραφία να λειτουργήσει αποδομητικά, να χρησιμοποιήσει ψηφιακές προβολές ή οποιοδήποτε άλλο τεχνικό μέσο. Ωστόσο, τίποτε δεν λειτουργεί χωρίς τη μεγαλειώδη ελληνική αφήγηση. Είναι αναντικατάστατο στοιχείο της τραγωδίας».

Rüdiger Schaper

Ο Rüdiger Schaper γεννήθηκε το 1959. Είναι συγγραφέας, δημοσιογράφος και κριτικός θεάτρου. Από το 1999 συνεργάζεται με τη βερολινέζικη εφημερίδα Der Tagesspiegel και διευθύνει το πολιτιστικό τμήμα της. Έχει γράψει πολυάριθμα βιβλία, με πιο πρόσφατο τη βιογραφία του Alexander von Humboldt (2018). Το 2012 κυκλοφόρησε στις Εκδόσεις Νεφέλη το βιβλίο του «Η Οδύσσεια του πλαστογράφου Κωνσταντίνου Σιμωνίδη». Η γερμανική έκδοση του βιβλίου του για την ιστορία του θεάτρου, με τίτλο Spektakel – Eine Geschichte des Theaters von Schlingensief bis Aischylos, κυκλοφόρησε το 2014. Η παρούσα ελληνική έκδοση είναι αναθεωρημένη και συντομευμένη από τον συγγραφέα.

Το πρόγραμμα της διοργάνωσης Αθήνα 2018-Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου του δήμου Αθηναίων υλοποιείται χάρη στη στήριξη και των δωρητών: Μέγας δωρητής είναι το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Χρυσοί δωρητές είναι το Ίδρυμα Ι. Λάτση και η εταιρία Core Α.Ε. Δωρητές είναι το Ίδρυμα Ωνάση, το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (ΚΙΚΠΕ), το Ίδρυμα Α. Κ. Λασκαρίδη και ο Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Έργων Λόγου (ΟΣΔΕΛ). Πολύτιμοι υποστηρικτές είναι η Aegean Airlines, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών και η εταιρία Σταθερές Συγκοινωνίες (ΣΤΑΣΥ).