Μπορεί η εποχή που έζησε ο Σέξτος ο Εμπειρικός να απέχει πολύ από τη δική μας, ωστόσο μη λησμονούμε πως οι εποχές αλλάζουν μα οι άνθρωποι όχι και συνεχίζουν να πραγματοποιούν τα ίδια λάθη με την ίδια μαθηματική ακρίβεια σαν να μην πέρασε μια μέρα. Το βιβλίο αυτό ανήκει στη σειρά των σπουδαίων Αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων φιλοσόφων που με την αστείρευτη γνώση τους δεν έπαψαν να ρίχνουν φως σε διάφορα προβλήματα και ερωτηματικά που αφορούν τόσο τον άνθρωπο εκείνης της περιόδου όσο και τον σημερινό άνθρωπο, που ταλανίζεται επίσης από διάφορα θέματα. Γιατί η ανθρώπινη φύση διαχρονικά δεν έπαψε να είναι ασταθής και πάνω από όλα σε συνεχή τρωτότητα. Ο Έλληνας φιλόσοφος, μέλος του κινήματος του Σκεπτικισμού, ήταν επίσης και γιατρός, εκπρόσωπος στη φιλοσοφία και του εμπειρισμού στην ιατρική, και έμεινε γνωστός κυρίως από τα σωζόμενα συγγράμματά του, τα οποία έχουν συνταχθεί μεταξύ 180 και του 200 μ.Χ. Ξεδιπλώνει στο βιβλίο αυτό όλη την φιλοσοφία που διαπερνά την σκέψη του και άρα και εμάς ως αναγνώστες του.
Με οδηγό την φιλοσοφία της ορθής σκέψης, ο Σέξτος δείχνει το δρόμο της σοφίας
Kαθημερινά ο άνθρωπος, εμείς ως κοινοί θνητοί, αντιμετωπίζουμε διάφορες, λιγότερο ή περισσότερο δύσκολες, καταστάσεις που μας επηρεάζουν στον τρόπο αντίδρασής μας και άρα εκεί έγκειται και η παρέμβαση του Σέξτου, στο πώς δηλαδή ο άνθρωπος θα έχει πνεύμα ανοιχτό και λογική, ανοιχτούς ορίζοντες ώστε να αντιμετωπίζει όσα προκύπτουν νηφάλια και ώριμα. Ο Σέξτος ο Εμπειρικός, με την σοφία που τον διακρίνει, καταθέτει τις απόψεις του και τις διατυπώνει απευθυνόμενος στον φανταστικό ή πραγματικό μαθητή και συνομιλητή του και μέσω αυτού επιθυμεί ουσιαστικά να απευθυνθεί στον μέσο άνθρωπο και επίδοξο αναγνώστη. Η φιλοσοφία δεν είναι μια έννοια αόριστη και δίχως αντίκρισμα στην κοινωνία, τουναντίον είναι μια δυναμική επιστήμη που έχει έρθει για να συνδράμει τους ανθρώπους και να τους συστήσει πιθανές διεξόδους, χωρίς φυσικά μαγικές συνταγές.
Ο Σέξτος ο Εμπειρικός ανήκει στην ομάδα των Σκεπτικιστών που στέκονται απέναντι στους Στωικούς και τους Περιπατητικούς, καθώς την εποχή εκείνη είχαν αναπτυχθεί πλείστα κινήματα φιλοσοφικά απόρροια και της Ακαδημίας του Πλάτωνα αλλά και της Σχολής του Αριστοτέλη, που έβαλαν το δικό τους θεμέλιο λίθο στην έννοια της φιλοσοφίας. “Ο σκεπτικισμός περιγράφεται ως μια ικανότητα, μια ικανότητα που αφορά την παράταξη των απόψεων επί ενός ζητήματος από τη μια και την άλλη πλευρά (ή σε όλες τις πλευρές), κατά τρόπο ώστε η υπεράσπιση οποιασδήποτε απάντησης να είναι εξίσου ισχυρή με την υπεράσπιση οποιασδήποτε άλλης, το οποίο μας οδηγεί στην αποχή από τη διατύπωση κρίσης”. Αυτά αναφέρει στην εισαγωγή ο εμπνευστής του βιβλίου αυτού Ρίτσαρντ Μπετ, στο οποίο έχει συγκεντρώσει πλήθος αντιπροσωπευτικών κειμένων του σπουδαίου Έλληνα φιλοσόφου.
Μέσω της φιλοσοφίας και του στοχασμού, ο Σέξτος ανοίγει νέους δρόμους, νέες οπτικές γωνίες και νέες προοπτικές και προσφέρει γνώση αστείρευτη στον άνθρωπο που διψά για γνώση και για τον τρόπο της επίλυσης διαφορών. Αυτό που επιτελεί είναι πολύ σημαντικό καθώς μας μαθαίνει να διαχειριζόμαστε τον τρόπο σκέψης μας και να παρέχουμε χώρο στο συνομιλητή μας να εκφράσει την άποψή του. Ένα παράδειγμα είναι η στάση της αταραξίας, δηλαδή εκείνη η θέση όπου με νηφαλιότητα και ψυχραιμία μπορούμε και φέρνουμε εις πέρας αντίξοες καταστάσεις και συνθήκες δύσκολες. “Εποχή είναι η στάση της διάνοιας, εξαιτίας αυτού, ούτε αρνούμαστε κάτι ούτε το βεβαιώνουμε. Η αταραξία είναι η κατάσταση απουσίας οχλήσεων και γαλήνης της ψυχής…”.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Σέξτος δίνει το δικό του στίγμα και μας παίρνει από το χέρι σαν ένας άξιος δάσκαλος για να μας διδάξει πού πρέπει να βαδίσουμε καλύτερα έτσι ώστε να περάσουμε μία ζωή με την σκέψη σε πρώτη προβολή, με την συνήθεια να έχουμε τη δύναμη να έχουμε κριτική σκέψη και να πορευτούμε σε έναν συλλογισμό μέσω του οποίου θα βοηθηθούμε να γίνουμε πιο ήρεμοι ψυχικά και πιο γαλήνιοι πνευματικά γιατί αυτό είναι το ζητούμενο. Ο σκεπτικισμός ως σχολή σκέψης δεν είναι κάτι ακατανόητο, είναι το μικρόβιο της αμφιβολίας και της σκέψης που τον κινητοποιεί, να καθιστά δηλαδή τον άνθρωπο κύριο του εαυτού του και έτσι να είναι σε θέση να επεξεργάζεται σωστά και λογικά την πληροφορία.
Ο Πλούταρχος για παράδειγμα στο δικό του βιβλίο “Περί πνευματικής γαλήνης”, ένα βιβλίο που ενδεχομένως να είχε μελετήσει ο Σέξτος, μας προτρέπει και μας παρακινεί να στεκόμαστε στις δυνάμεις μας και να συγκρινόμαστε με το καλύτερο του δικού μας εαυτού, ενώ είναι βαθιά του πεποίθηση πως οφείλουμε να βρισκόμαστε σε εγρήγορση, σε μία κατάσταση δυναμισμού και να προσπαθούμε συνεχώς να αντιμετωπίσουμε όσο πιο γαλήνια γίνεται τυχόν δύσκολες συγκυρίες που μπορεί να μας τύχουν. Ο Σέξτος ο Εμπειρικός είναι εδώ για να μας παρακινήσει με όπλο τη μεγάλη εικόνα να στοχαστούμε και να αναστοχαστούμε κάθε φορά κατά το δοκούν και κατά περίπτωση, προσφέροντας στον εαυτό μας περισσότερη ευελιξία στην θέαση των πραγμάτων με στόχο και απώτερο σκοπό την βελτίωση της ίδιας μας της ζωής.
Αποσπάσματα από το βιβλίο:
“…όποιος έχει τη γνώμη πως κάτι είναι εκ φύσεως καλό ή κακό, βρίσκεται σε διαρκή ταραχή”.
“…ο άνθρωπος που δεν έχει προσδιορίσει ποια είναι εκ φύσεως καλά ή κακά, ούτε αποφεύγει ούτε επιδιώκει κάτι με ζήλο, και γι’ αυτόν τον λόγο έχει αταραξία”.
Διαβάστε επίσης:
Σέξτος ο Εμπειρικός – Πώς να έχεις ανοιχτό μυαλό: Μια επιλογή κειμένων του Ρίτσαρντ Μπετ