Ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης για την ελληνική καλλιτεχνική εξωστρέφεια

«Κάποιοι λένε ότι κόλαση είναι ο εαυτός σου, κάποιοι λένε κόλαση είναι οι άλλοι. Για μένα κόλαση είναι να μη μπορείς να επιλέξεις. Εκείνο το καλοκαίρι, ήθελα να χτυπήσω το κεφάλι μου στον τοίχο. Αυτό που έκανα τελικά -κι εδώ με βοήθησαν οι σπουδές μου, η ενασχόλησή μου με το θέατρο- ήταν να αφουγκραστώ τον εαυτό μου. Γιατί για ένα ήμουν σίγουρος, ότι αν έφευγα από την Αμερική για να επιστρέψω στην Ελλάδα δεν ήθελα ποτέ μα ποτέ να το μετανιώσω».

Οι σπουδές στην Αμερική, στο New York University (κινηματογράφος) και το University of California (σκηνοθεσία θεάτρου), προέκυψαν σχεδόν κατά τύχη. «Πάρα πολλά πράγματα στη ζωή μου οφείλονται σε συγκυρίες, αν και δεν θα έλεγα ότι πιστεύω στην τύχη καθεαυτή. Για μένα τύχη είναι να είσαι προετοιμασμένος όταν προκύψει η ευκαιρία» λέει ο ίδιος. «Στην προκειμένη περίπτωση δεν είχα σκεφτεί την Αμερική για σπουδές, απλώς είχα κάνει αίτηση στο Ίδρυμα Ωνάση για υποτροφία, ενώ είχα διακόψει την αναβολή μου για να πάω στρατό. Έτυχε όμως να πάω σε μια παράσταση την παραμονή το βράδυ, όπου είδα τον Αλέξη Μινωτή ο οποίος ήταν πρόεδρος της επιτροπής και μου είπε “συγχαρητήρια, πήρατε την υποτροφία”. Έφτασα στη Νέα Υόρκη τον Ιανουάριο του ’83 και με το που βγήκα από το τούνελ και ήμουν στο Μανχάταν είπα “εδώ είμαι μέχρι να φύγω”».

Ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά. «Το πρώτο πράγμα που μου έκανε εντύπωση στην Αμερική ήταν η αμεσότητα με την οποία αντιμετωπίζεται το κάθε πρόβλημα, με συλλογικότητα και οργανωτικότητα. Με εντυπωσίασε επίσης ότι οι δάσκαλοί μας δεν απαιτούσαν τον σεβασμό, τον κέρδιζαν. Μας ζητούσαν να τους μιλούμε με το μικρό τους όνομα και μας έδειχναν έτσι ότι ήταν στη διάθεσή μας για να συζητήσουμε τα πάντα, να λύσουμε το οποιοδήποτε πρόβλημα μαζί.

Αυτό ήταν κάτι πρωτόγνωρο για μένα. Όταν πήγα στην Καλιφόρνια, στο πανεπιστήμιο, μας είχαν δώσει οδηγίες για το πώς μπορεί ένας νέος να αντεπεξέλθει στο μαγείρεμα και μας έλεγαν ακόμα και να αποφεύγουμε τις φέτες τυρί που είναι τυλιγμένες στο νάυλον γιατί είναι πιο ακριβές. Εγώ είχα συνηθίσει να είμαι στην ουρά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με τις ώρες για ένα χαρτί. Αυτή η οργανωτικότητα των Αμερικανών συνειδητοποίησα ότι δεν ήταν μια στείρα διαδικασία, αλλά ένας τρόπος να κοιτάς το πρόβλημα, την πρόκληση, κατά μέτωπο και να αντιμετωπίζεις τα πράγματα απευθείας».

Πολύ γρήγορα ο Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης αποφάσισε ότι η Αμερική θα ήταν η χώρα που θα έμενε για πάντα. «Μετά συνέβη όμως κάτι. Είχα έρθει στην Ελλάδα για την κηδεία της θείας μου της Μαίρης Αρώνη και το ίδιο βράδυ ο Άκης Σακελλαρίου, που ήταν ο πρώτος ηθοποιός που σκηνοθέτησα ποτέ, μου λέει “μια που έρχεσαι στην Ελλάδα δεν κάνουμε και κάτι μαζί;”. Και κάναμε μια δουλειά και αυτή η δουλειά έφερε και δεύτερη δουλειά και τρίτη». Για τα επόμενα δύο χρόνια, ο Κωνσταντίνος ζούσε ανάμεσα στην Αθήνα και τη Νέα Υόρκη. «Είχα το καλύτερο των δύο κόσμων. Μέχρι που έπιασα τον εαυτό μου να μην ξέρει πού ανήκει. Δηλαδή δήλωνα πλέον πολίτης του Ατλαντικού».

Ήταν ευτυχής συγκυρία ότι όταν πήρε την απόφαση να επιστρέψει στην Ελλάδα για τα καλά, γινόταν η έκρηξη του ίντερνετ: Η Αμερική δεν ήταν πια τόσο μακριά. «Ουσιαστικά δεν έφυγα ποτέ γιατί μέχρι σήμερα παρακολουθώ πιο στενά τις εξελίξεις στον κόσμο παρά στην Ελλάδα. Απλούστατα γιατί από τη στιγμή που προσγειώθηκα στο Μανχάταν έγινα πολίτης του κόσμου. Αυτό το δώρο η Αμερική το δίνει σε όλους, σε απενοχοποιεί από το φόβο του ξένου και νιώθεις ότι μπορείς να κατανοήσεις οποιονδήποτε στον πλανήτη. Σίγουρα θα προτιμούσα να μην ήμουν υποχρεωμένος να επιλέξω. Από τη στιγμή όμως που το έκανα νομίζω είναι η ιδανική συνθήκη -και ας μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα παραμένει ένας από τους ωραιότερους τόπους στον πλανήτη. Δεν είναι τυχαίο ότι στη δική μας χώρα, παρά τα όσα την έχουν πλήξει, εξακολουθούμε να είμαστε αισιόδοξοι. Και για μένα το πιο σημαντικό επίτευγμα μας κατά τη διάρκεια αυτών των τελευταίων χρόνων της κρίσης ήταν ότι στραφήκαμε προς τα έξω. Η εξωστρέφεια των Ελλήνων καλλιτεχνών τώρα δεν συγκρίνεται με αυτό που ήταν πριν μερικά χρόνια και αυτό είναι εξαιρετικό».

Ο Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης είναι ένας από τους ήρωες της καμπάνιας #makingithappen. Η καμπάνια έχει σαν στόχο να αναδείξει τα οράματα και τις αξίες που μοιράζονται οι ΗΠΑ και η Ελλάδα μέσα από τις ιστορίες των ίδιων των ανθρώπων. Ανθρώπων που «πάτησαν» και στις δύο χώρες, δημιούργησαν συνέργειες, ανέπτυξαν συνεργασίες και εν τέλει μας έφεραν πιο κοντά.

Η καμπάνια ξεκίνησε στην 83η ΔΕΘ, όπου τιμώμενη χώρα ήταν οι ΗΠΑ. Λίγο μετά, το Δεκέμβριο του 2018 ο Στρατηγικός Διάλογος μεταξύ της Ελλάδας και των ΗΠΑ εγκαινιάστηκε, με κύριο στοιχείο την αναγνώριση αλλά και την πρόθεση για ενίσχυση των ισχυρών δεσμών που συνδέουν τους δύο λαούς. Με βάση αυτό, η καμπάνια #makingithappen εισέρχεται πλέον στη νέα της φάση, και με κύριο μήνυμα «Σε κάθε επόμενο βήμα, μαζί», «φωτίζει» ακόμη περισσότερες ιστορίες δημιουργίας που μας εμπνέουν.

Ιστορίες με ήρωες και ηρωίδες από το χώρο των Τεχνών, των Επιστημών, της Καινοτομίας, του Αθλητισμού, του Πολιτισμού, της Κοινωνικής Δράσης, της Τεχνολογίας, της Επιχειρηματικότητας, της Εκπαίδευσης, των Νεοφυών Επιχειρήσεων.

Βρείτε όλους τους ήρωες και τις ιστορίες τους στο www.makingithappen.gr.

Hashtag: #makingithappen