O Σούμαν και οι φίλοι του: Το Τρίο «Έκφρασις» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Carl Reinecke [Καρλ Ράινεκε], Robert Schumann [Ρόμπερτ Σούμαν], Johannes Brahms [Γιοχάννες Μπραμς], Heinrich von Herzogenberg [Χάινριχ φον Χερτσόγκενμπεργκ]. Τέσσερις ρομαντικοί συνθέτες που έζησαν στη Γερμανία του 19ου αιώνα, συνδέθηκαν με δεσμούς φιλίας και βαθιάς εκτίμησης και έγραψαν μικρά κομψοτεχνήματα μουσικής δωματίου για σπάνιους συνδυασμούς οργάνων: πιάνο, όμποε και κόρνο. Το Τρίο «Έκφρασις», που απαρτίζεται από τους καταξιωμένους σολίστ Βαγγέλη Χριστόπουλο (όμποε), Νίκο Σπίνουλα (κόρνο) και Ναταλία Μιχαηλίδου (πιάνο), επιλέγει και μας παρουσιάζει γνωστές και άγνωστες σελίδες από την εργογραφία του Schumann και των φίλων του, στο ρεσιτάλ του το Σάββατο 14 Μαΐου (8:30 μ.μ.) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών –το τελευταίο του κύκλου Έλληνες σολίστ στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος για τη φετινή σεζόν. Στο πρόγραμμα της βραδιάς, το Τρίο για πιάνο, όμποε και κόρνο, έργο 188 του Reinecke, οι Ρομάντσες για όμποε και πιάνο αρ. 1, έργο 94 του Schumann, οι Δύο ραψωδίες για πιάνο, έργο 79 (αφιερωμένες στην Elisabeth von Herzogenberg) του Brahms και το Τρίο για όμποε, κόρνο και πιάνο, έργο 61 του Herzogenberg.

Λίγα λόγια για το πρόγραμμα και τους συνθέτες

Ο Καρλ Ράινεκε (1824-1910) υπήρξε χαρισματικός πιανίστας και παιδαγωγός του πιάνου. Έτρεφε ειλικρινή θαυμασμό για τον Ρόμπερτ Σούμαν (1810-1856), ο οποίος, με τη σειρά του, τον εκτιμούσε ιδιαίτερα ως μουσικό. Αμφότεροι είχαν αφιερώσει έργα τους ο ένας στον άλλον. Μάλιστα, όταν ο Ράινεκε βρέθηκε στα 1860 επικεφαλής της Γκεβάντχαουζ της Λειψίας, προέβαλε συστηματικά το έργο τόσο του Σούμαν, όσο και του Μπραμς. Το Τρίο για πιάνο, όμποε και κόρνο (1886) αφηγείται μια πρωτότυπη ιστορία φιλίας ανάμεσα σε τρία όργανα που, αν και σπάνια συνδυάζονται στη μουσική δωματίου, αλληλοσυμπληρώνονται αρμονικά. Επίσης, ο πιανίστας που έπαιξε σε πρώτη δημόσια εκτέλεση τις Ρομάντσες για όμποε και πιάνο του Σούμαν, δεν ήταν άλλος από τον Ράινεκε.

Το 1879 ο Γιοχάννες Μπραμς (1833-1897) αφιέρωσε τις δύο Ραψωδίες για πιάνο, έργο 79 στην ταλαντούχα μουσικό και μαθήτριά του Ελίζαμπετ φον Στοκχάουζεν, μετέπειτα κυρία Χερτσόγκενμπεργκ· πιθανότατα, ο Μπραμς υπήρξε ερωτευμένος με την Ελίζαμπετ και εκτιμούσε την άποψή της για διάφορα καλλιτεχνικά ζητήματα. Όταν εντέλει η Ελίζαμπετ παντρεύτηκε τον Χέρμπερτ, ο Μπραμς συνδέθηκε με στενή φιλία και με τον σύζυγό της. Ωστόσο, ο Χάινριχ φον Χερτσόγκενμπεργκ (1843-1900), στο Τρίο του για όμποε, κόρνο και πιάνο (1889), μοιάζει να απομακρύνεται από τη μαγνητική έλξη του Μπραμς και να ακολουθεί τη δική του φωνή.

Διάρκεια: 70 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)

H πιανίστα Ναταλία Μιχαηλίδου…

… γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Άρχισε πιάνο με τη μητέρα της και σε ηλικία 5 ετών έδωσε το πρώτο της ρεσιτάλ. Με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης σπούδασε στην École Νormale de Musique στο Παρίσι. Αποφοίτησε με το ανώτατο δίπλωμα και ιδιαίτερη διάκριση σε ηλικία 17 ετών. Πήρε μάστερ από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον (ΗΠΑ). Βραβεύτηκε σε τρεις διεθνείς διαγωνισμούς. Έχει δώσει συναυλίες σε πόλεις των ΗΠΑ, της Ευρώπης, της Άπω Ανατολής και της πρώην ΕΣΣΔ. Εμφανίστηκε σε διεθνή φεστιβάλ και συνεργάστηκε με διεθνείς μαέστρους και σολίστ. Συνέπραξε ως σολίστ με τις ορχήστρες ΚΟΑ, ΚΟΘ, Εθνική Συμφωνική της ΕΡΤ, Καμεράτα, Ορχήστρα των Χρωμάτων, Σολίστ της Πάτρας, Orchestre Colonne του Παρισιού, Συμφωνική Κωνσταντινούπολης, Σεούλ, Μπουσάν (Ν. Κορέα), Αγίας Καικιλίας της Ρώμης, Ραδιοφωνίας της Μόσχας κ.ά. Πολλές συναυλίες της έχουν μεταδοθεί ζωντανά. Παρά την εξειδίκευσή της στη γαλλική μουσική, το ρεπερτόριό της είναι ευρύτατο. Πολλοί συνθέτες τής έχουν αφιερώσει έργα τα οποία έχει παρουσιάσει σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση. Έχει συνεργαστεί με την Ελένη Καραΐνδρου και τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Έχει διδάξει σε σεμινάρια στην Ελλάδα και σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Διδάσκει στο Ωδείο Αθηνών, στο Ωδείο Ν. Σκαλκώτας και στην École Normale de Musique de Paris. Είναι μέλος κριτικής επιτροπής διεθνών διαγωνισμών πιάνου ανά τον κόσμο. Η Ένωση Κριτικών της έχει απονείμει βραβείο δίσκου. Είναι πρόεδρος του Συλλόγου ΕΡΤΑ Hellas (European Piano Teachers Association) και από το 2106 διδάσκει στα μεταπτυχιακά προγράμματα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

O σολίστ του κόρνου Νίκος Σπίνουλας…

… γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1946. Σε ηλικία 6 ετών άρχισε μαθήματα πιάνου και συμμετείχε στην εκκλησιαστική χορωδία που διηύθυνε ο πατέρας του. Άρχισε μαθήματα κόρνου σε ηλικία 11 ετών στη Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας, με διδάσκοντα τον Σπύρο Χυτήρη. Το 1963 έγινε δεκτός στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών (τάξη Γ. Μπότου) και, στη συνέχεια, στο Ελληνικό Ωδείο (τάξη Ν. Κορατζίνου), αποφοιτώντας το 1970. Συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία και την Αυστρία (τάξη O. Schmitz και F. Misslinger). Το 1973 επέστρεψε στην Ελλάδα, παίρνοντας τη θέση του α΄ κόρνου στην Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ και παράλληλα προσελήφθη στην ΚΟΑ, κατόπιν εξετάσεων. Υπήρξε συνιδρυτής και α΄ κορνίστας του συνόλου μουσικής δωματίου Ν. Μάντζαρος (1978-84), ενώ έλαβε μέρος σε σεμινάρια των F. Tariani και F. Orwal. Το 1982 δίδαξε κόρνο στο Εθνικό Ωδείο. Από το 1973 και για μία δεκαετία, εναλλάχθηκε σε όλα τα αναλόγια των κόρνων της Ορχήστρας, αναλαμβάνοντας, μετά τη συνταξιοδότηση του Ν. Κορατζίνου, τη θέση του α΄ κόρνου, μέχρι τη συνταξιοδότησή μου το 2001. Το 1987 προσκλήθηκε στην Ουγγαρία για να διδάξει και να συμμετάσχει στην κριτική επιτροπή του Εθνικού Διαγωνισμού τους. Με πλήθος εμφανίσεις και ηχογραφήσεις, έχει συμπράξει ως σολίστ με διάφορες ορχήστρες (ΚΟΑ, ΚΟΘ, ΕΣΟ ΕΡΤ κ.ά.). Συνεργάστηκε με την ορχήστρα δωματίου σύγχρονης μουσικής του Θ. Αντωνίου σε συναυλίες στο ΜΜΑ, στο Ινστιτούτο Γκαίτε και στην Ελληνοαμερικανική Ένωση καθώς και με το Ανοιχτό Θέατρο του Γ. Μιχαηλίδη (2002), σε παραστάσεις της «Ορέστειας» με ζωντανή μουσική. Την περίοδο 2003-04 συμμετείχε στην Ορχήστρα της ΕΛΣ.

Ο διεθνώς αναγνωρισμένος ομποΐστας Βαγγέλης Χριστόπουλος…

… είναι κυρίως γνωστός από τη μακρόχρονη θητεία του (επί σχεδόν 40 χρόνια) ως πρώτο όμποε της ΚΟΑ καθώς και από τη συμμετοχή του σε πολλά cd με μουσική της Ελένης Καραΐνδρου. Το 1971 έλαβε δίπλωμα και α΄ βραβείο από το Ωδείο Αθηνών (τάξη Κλωντ Σιελέ). Εν συνεχεία αρίστευσε στη Μουσική Ακαδημία του Μονάχου (τάξη Μάνφρεντ Κλέμεντ). Εκεί απέσπασε θετικές κριτικές σε συναυλίες μουσικής δωματίου και ηχογραφήσεις με τη Χορωδία Μπαχ υπό τον Καρλ Ρίχτερ. Έχει παίξει ως σολίστ με όλες τις ελληνικές ορχήστρες, τη Συμφωνική της Σόφιας, την Ορχήστρα Δωματίου της Στουτγάρδης και του Ταλίν, την Ορχήστρα της Ακαδημίας της Αγίας Καικιλίας, τη Συμφωνική της Ταϊβάν, την Ορχήστρα Beethoven Now του Ελσίνκι κ.ά. Έχει πλούσια δραστηριότητα στη μουσική δωματίου, με την πιανίστα και σύζυγό του Ναταλία Μιχαηλίδου, με το Τρίο Έκφρασις, το Τρίο Αμφιλύκη, το Κουαρτέτο Εγχόρδων της ΚΟΑ, το Ελληνικό Κουιντέτο Πνευστών κ.ά. Πολλοί Έλληνες συνθέτες τού έχουν αφιερώσει έργα τους. Εξελέγη δύο φορές γενικός γραμματέας του Πανελληνίου Μουσικού Συλλόγου. Πραγματοποίησε μουσική περιοδεία στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Έπαιξε στο Φεστιβάλ Αθηνών και Σαιν Λιζιέ στη Γαλλία. Το έτος 2000 προσεκλήθη ως πρώτο όμποε στην ευρωασιατική Ορχήστρα ΑΣΕΜ στην Κορέα. Οι ζωντανές ερμηνείες του καθώς και η συμμετοχή του στη δισκογραφία (ιδίως σε έργα Ελένης Καραΐνδρου) απέσπασαν τους επαίνους μουσικοκριτικών μεγάλου κύρους.