Ο στρατηγός του Μπάστερ Κίτον, ξανά στους κινηματογράφους

Η New Star παρουσιάζει την κλασική βωβή ταινία του Μπάστερ Κίτον με τίτλο «Ο στρατηγός» (The General), που θα προβληθεί…

… στις ελληνικές αίθουσες από την Πέμπτη 11 Οκτωβρίου 2012.

“THE  GENERAL  (Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ) ” – Η.Π.Α.  1927 – Ασπρόμαυρη  (Βωβός κινηματογράφος)

Σκηνοθεσία: Μπάστερ Κίτον & Κλάιντ Μπρούκμαν                          

Σενάριο: Τσάρλς Σμίθ & Άλ Μπόουσμπεργκ                                                                                                       

Πρωταγωνιστούν: Μπάστερ Κίτον, Μάριον Μάκ, Γκλέν Κάβεντερ, Τσάρλς Σμίθ.

Ο Τζόνι είναι μηχανοδηγός τραίνου και αρραβωνιαστικός της Άναμπελ. Το τραίνο του (που έχει το όνομα «Στρατηγός») και η Άναμπελ είναι οι δύο μεγάλες αγάπες του. Όταν ξεσπά ο Αμερικανικός Εμφύλιος, ο Τζόνι πηγαίνει να καταταγεί αλλά δεν τον δέχονται για στρατιώτη (παρά τις επίμονες προσπάθειες του ιδίου) αλλά σαν μηχανοδηγό. Η Άναμπελ τον αποφεύγει, θεωρώντας ότι από δειλία απέφυγε την στράτευση. Ο Τζόνι είναι απελπισμένος, αλλά όλα θα αλλάξουν όταν μια ομάδα κατασκόπων του εχθρού κλέβει το τραίνο, μέσα στο οποίο βρίσκεται και η Άναμπελ. Ο Τζόνι είναι αποφασισμένος να τους κυνηγήσει, ώστε να ξαναπάρει πίσω την ατμομηχανή του, αλλά και να σώσει την αγαπημένη του. Στο τέλος ο επίμονος μηχανοδηγός θα φτάσει να γίνει ήρωας πολέμου… Όλα αυτά λαμβάνουν χώρα μέσα σε ένα απολύτως ανατρεπτικό και κωμικό σκηνικό που έχει στήσει ο ιδιοφυής Μπάστερ Κίτον, με τα ευρηματικά γκάγκ να διαδέχονται το ένα το άλλο.

Η χρυσή εποχή του βωβού κινηματογράφου έμελλε να κρατήσει λίγο, όμως το κοινό μπόρεσε να απολαύσει κάποιους σπουδαίους καλλιτέχνες. Ο Μπάστερ Κίτον υπήρξε μια από τις κορυφαίες μορφές του βωβού, προσφέροντας άφθονο γέλιο αν και κανείς θεατής δεν είδε τον ίδιο να γελά. Ο «Στρατηγός» είναι ένα ευρηματικό αριστούργημα που θεωρείται μια από τις πιο ευφυείς ταινίες του βωβού σινεμά (αγαπημένη και του Μπάστερ Κίτον) και αναμφίβολα ένα από τα καλύτερα φίλμ με τραίνα που γυρίστηκαν ποτέ. Όταν ήρθε η εποχή που ο κινηματογράφος απέκτησε φωνή, ο Μπάστερ Κίτον άρχισε να σιωπά… Αυτός που πρόσφερε τόσα στο σινεμά πέθανε φτωχός και ξεχασμένος.

Μπάστερ Κίτον (1895 – 1966)       
Ο Τζόζεφ Φρανκ “Μπάστερ” Κίτον VI (γεννημένος στις 4 Οκτωβρίου 1895) ήταν ένας σπουδαίος κωμικός, γνωστός κυρίως για τις “βωβές” του ταινίες, με το “σήμα κατατεθέν” του να είναι η κωμωδία με κινήσεις του σώματος, διατηρώντας, όμως, μια στωική αγέλαστη έκφραση, κερδίζοντας, έτσι το παρατσούκλι “Το Μεγάλο Πέτρινο Πρόσωπο”. Ο Κίτον γεννήθηκε σε μια “βαριετέ” οικογένεια. Πατέρας του ήταν ο Joseph Hallie Keaton , γέννημα-θρέμμα της επαρχίας Vigo County στην Ιντιάνα. Ο Τζο Κίτον είχε ένα περιπλανώμενο θίασο μαζί με το Χάρρυ Χουντίνι, το Mohawk Indian Medicine Company, που ενώ δινόταν μια παράσταση, πίσω από τη σκηνή πωλούνταν φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα. Ο Μπάστερ Κίτον γεννήθηκε στην Πικούα του Κάνσας, τη μικρή πόλη όπου έτυχε να βρίσκεται η μητέρα του, Myra Edith Cutler, την ώρα του τοκετού. Σε ηλικία τριών ετών ο Κίτον μπήκε στο χώρο του θεάματος, παίζοντας με τους γονείς του στους “Τρεις Κίτον” (The Three Keatons). Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη σκηνή το 1899 στη πόλη Wilmington της πολιτείας Delaware.  

Το Φεβρουάριο του 1917, ο Κίτον συνάντησε το Ρόσκο “Φάττυ” Άρμπακλ στα στούντιο Talmadge στη Νέα Υόρκη, όπου ο Άρμπακλ είχε υπογράψει συμβόλαιο με τον παραγωγό Τζόζεφ Μ. Σενκ. Ο Τζο Κίτον αποδοκίμαζε τις ταινίες και ο Μπάστερ είχε τις επιφυλάξεις του για το μέσο. Κατά τη διάρκεια της πρώτης συνάντησης του με τον Άρμπακλ, ζήτησε να δανειστεί μια κάμερα για να μάθει πώς λειτουργεί. Πήρε την κάμερα στην δωμάτιο του ξενοδοχείου όπου έμενε, την αποσυναρμολόγησε και την επανασυναρμολόγησε. Έχοντας κατανοήσει τη μηχανική του κινηματογράφου, επέστρεψε την επόμενη μέρα, με την κάμερα στο χέρι, ζητώντας δουλειά. Προσελήφθη ως συμπρωταγωνιστής και συντάκτης κωμικών ατακών, κάνοντας την πρώτη του εμφάνιση στην ταινία The Butcher Boy. Ο Κίτον ισχυρίστηκε πως έγινε σύντομα βοηθός σκηνοθέτη του Άρμπακλ και ολόκληρου του τμήματος συγγραφής κωμικών διαλόγων. Ο Κίτον και ο Άρμπακλ έγιναν στενοί φίλοι. Μετά την επιτυχημένη συνεργασία του Κίτον με τον Άρμπακλ, ο Σενκ τού έδωσε μια δική του μονάδα παραγωγής, την Buster Keaton Comedies. Έκανε μια σειρά από κωμωδίες μικρού μήκους, όπως το “Μια Εβδομάδα” (One Week,1920), “Το Θέατρο” (The Playhouse,1921), “Μπάτσοι” (Cops,1922) και “The Electric House” (1922). Βασιζόμενος στην επιτυχία αυτών των ταινιών μικρού μήκους, ο Κίτον μεταπήδησε στις ταινίες μεγάλου μήκους. Ο κριτικός κινηματογράφου Ντέηβιντ Τόμσον αργότερα περιέγραψε το ύφος κωμωδίας του Κίτον: “Ο Μπάστερ, απλά ένας άνθρωπος που κλίνει προς μια πίστη σε τίποτα άλλο εκτός από τα μαθηματικά και τον παραλογισμό…σαν έναν αριθμό που πάντα ψάχνει τη σωστή εξίσωση. Κοίταξε το πρόσωπό του-τόσο όμορφο αλλά καθόλου ανθρώπινο σαν πεταλούδα-και βλέπεις αυτή την απόλυτη αποτυχία να διακρίνεις κάποιο συναίσθημα.” Εκτός από το Steamboat Bill Jr.-1928, στις πιο διαχρονικές ταινίες μεγάλου μήκους του Κίτον περιλαμβάνονται οι: “Η Φιλοξενία Μας” (Our Hospitality,1923), “Ο Θαλασσοπόρος” (The Navigator,1924), “Σέρλοκ ο νεότερος” (Sherlock Jr.,1924), “Επτά Ευκαιρίες” (Seven Chances,1925), “Ο Κινηματογραφιστής” (The Cameraman,1928) και “Ο Στρατηγός” (The General,1927).                                               

Ο Κίτον υπέγραψε με την MGM το 1928, μια επαγγελματική απόφαση που αργότερα θα αποκαλούσε τη χειρότερη της ζωής του. Συνειδητοποιήσε πολύ αργά πως το σύστημα που ακολουθούσε η MGM θα ήταν πιο περιοριστικό από την ελευθερία στην οποία είχε συνηθίσει, περιορίζοντας αυστηρά την καλλιτεχνική του έκφραση. Ήταν υποχρεωμένος να προσκολλάται σε σενάρια που ήταν φορτωμένα με διαλόγους. Για πρώτη φορά ο Κίτον αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει κασκαντέρ κατά τά γυρίσματα κάποιων επικίνδυνων σκηνών, αφού η MGM ήθελε να προστατεύσει την επένδυσή της. Σταμάτησε,επίσης, να σκηνοθετεί αλλά συνέχισε να παιζει και έκανε για την εταιρία μερικές από τις πιο επιτυχημένες οικονομικά ταινίες του. Η MGM προσπάθησε να ενώσει επαγγελματικά τον λακωνικό Κίτον με τον θορυβώδη Τζίμυ Ντουράντ σε μια σειρά ταινιών The Passionate Plumber, Μίλα Ελευθερα (Speak Easily) και What! No Beer?. Η τελευταία θα ήταν η τελευταία εμφάνισή του ως πρωταγωνιστής. Οι ταινίες αποδείχτηκαν δημοφιλείς.   Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν εποχή καλλιτεχνικής πτώσης. Ο Κίτον εμφανιζόταν σε δευτεροκλασάτες ταινίες μόνο για τα χρήματα. Εμφανίστηκε, επίσης, σε μια κωμική σκηνή για δύο αδέξιους μουσικούς, στην ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν Τα Φώτα της Ράμπας(Limelight,1952). Τα Φωτα της Ράμπας αποτελούν τη μοναδική φορά στην οποία η δύο επιφανέστεροι γίγαντες της βωβής κωμωδίας θα εμφανιζόντουσαν μαζί στη μεγάλη οθόνη.

Ο Κίτον πέθανε την 1 Φεβρουαρίου 1966 από καρκίνο του πνεύμονα στο Woodland Hills της Καλιφόρνια σε ηλικία 70 ετών. Δεν του είπαν ποτέ πως βρισκόταν στο τελευταίο στάδιο της ασθένειας, αφήνοντάς τον να νομίζει πως έχει βρογχίτιδα. Περιορισμένος σε ένα νοσοκομείο τις τελεταίες του μέρες, ο Κίτον ήταν ακούραστος και πηγαινοερχόταν συνέχεια μέσα στο δωμάτιό του. Σε ένα βρετανικό ντοκιμαντέρ για την καριέρα του, η χήρα του Ελεανόρ είπε στους παραγωγούς της Thames Television ότι ο Κίτον έπαιζε χαρτιά με φίλους του το βράδυ πριν πεθάνει…
                                             

Κλάιντ Μπρούκμαν  (1894 – 1955)
Υπήρξε γνωστός σκηνοθέτης και σεναριογράφος της περιόδου του βωβού σινεμά. Σκηνοθέτησε ταινίες με όλους τους γνωστούς κωμικούς της εποχής, όπως ο Μπάστερ Κίτον, οι Λόρελ & Χάρντι, το Τρίο Στούτζες, ο Χάρολντ Λόιντ και οι Άμποτ & Κοστέλο. Γεννήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου του 1894 και πέθανε το 1955. Κυρίως ύπήρξε γνωστός ως ο συνσκηνοθέτης του Μπάστερ Κίτον στις πιο γνωστές ταινίες του. Κατά τη διάρκεια της εποχής του ομιλούντος κινηματογράφου, ο Μπρούκμαν συνέχισε να σκηνοθετεί ταινίες, κυρίως μελοδράματα. Η καριέρα του θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη αν το ποτό δεν ήταν μια από τις αγαπημένες συνήθειές του. Από το 1935, ο Μπρούκμαν άρχισε να γράφει σενάρια για ταινίες των στούντιο. Τον βοήθησε το γεγονός ότι κάποιοι κωμικοί του βωβού σινεμά (Λόρελ-Χάρντι, Άμποτ- Κοστέλο, Τρίο Στούτζες) συνέχισαν την καριέρα τους και στον ομιλούντα. Εκτός από τις κωμωδίες, Ο Μπρούκμαν έγραφε και σενάρια για μιούζικαλ όταν αυτό το είδος ήταν σε ακμή, παρουσιάζοντας αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα. Όταν η τηλεόραση μπήκε στη ζωή των ανθρώπων, ο Μπρούκμαν έκανε μια νέα αρχή. Ήταν ο δημιουργός μιας επιτυχημένης τηλεοπτικής σειράς με τους Άμποτ και Κοστέλο το 1951, με πολλά γκαγκ που θύμιζαν τις βουβές ταινίες του παρελθόντος. Αυτό του δημιούργησε προβλήματα, αφού ο Χάρολντ Λόιντ κατλέθεσε αγωγή εναντίον του για κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας. Αυτό αποθάρρυνε τους παραγωγούς στο να του δώσουν δουλειά. Στις 4 Ιανουαρίου του 1955 αυτοκτόνησε σε ένα ξενοδοχείο της Σάντα Μόνικα.

Μάριον Μάκ  (1902 – 1989)Το πλήρες όμομά της ήταν Τζόι Μάριον ΜακΚρίρι. Γεννήθηκε το 1902 στην μικρή πόλη Μάμοθ της Γιούτα. Σε ηλικία 18 ετών, αμέσως μόλις τελείωσε το σχολείο, πήγε στο Χόλιγουντ για να γίνει ηθοποιός. Ήταν Απρίλιος του 1920. Στην αρχή δεν την ήθελαν, αλλά εξαιτίας της μεγάλης της επιμονής κατάφερε να πείσει τον Μαξ Σένετ, ιδιοκτήτη των ομώνυμων στούντιο, να της προσφέρει εργασία. Στην αρχή εμφανιζόταν σε μικρούς ρόλους στο σινεμά με αμοιβή 25$ την εβδομάδα. Αργότερα έπαιξε σε ταινίες άλλων εταιριών, κυρίως γουέστερνς. Περίπου τότε άλλαξε το όνομά της σε Μάριον Μάκ, ελπίζοντας να βρεί πιο εύκολα ρόλους. Ως Μάριον Μάκ γνώρισε τον παραγωγό Λιούις Λέβιν και από τότε άρχισε να παίρνει καλύτερους ρόλους. Ήταν στα 1927, όταν ο Μπάστερ Κίτον έψαχνε για μια ηθοποιό για το βασικό γυναικείο ρόλο της νέας του ταινίας. Επέλεξε τελικά την Μάκ και η ταινία ήταν ο θρυλικός «Στρατηγός». Ήταν ο καλύτερος ρόλος που έπαιξε στην καριέρα της. Μετά την ταινία «Alice in Movieland» η Μάκ αποφάσισε να εγκαταλείψει την ηθοποιία και να αφιερωθεί στην οικογένειά της (είχε στο μεταξύ παντρευτεί τον Λέβιν, ο οποίος πέθανε το 1969).Μέχρι τον θάνατό της το 1989 (από καρδιακά προβλήματα) η Μάκ δεν σταματούσε να δίνει συνεντεύξεις για τον ρόλο της στον «Στρατηγό», και μάλιστα απορούσε για την διαχρονική δημοφιλία της ταινίας. Από τον γάμο της με τον Λέβιν απέκτησε έναν γιό, τον Δρ Λένι Λέβιν Τζούνιορ.