Είναι κάποια βιβλία που τα διαβάζεις και σου εντυπώνονται με την απλότητα, την σοφία, την ποιητικότητα, την ικανότητα που έχουν να σε μεταφέρουν σε άλλους κόσμους μακριά από τα γήινα. Ο Κριστιάν Μπομπέν (Christian Bobin) αυτό καταφέρνει με αυτό το ολιγοσέλιδο μα τόσο ουσιαστικό κείμενο που γράφει. Έχει κάτι το κείμενό του από τον μαγικό ρεαλισμό του Ρώσου Αλεξαντρ Γκριν – κυκλοφορούν τα βιβλία του από τις εκδόσεις Κίχλη – ο οποίος ταξιδεύει τον αναγνώστη σε μια εντελώς άλλη πραγματικότητα εκεί που μοιάζει ο άνθρωπος να χάνεται στην ποίηση της φύσης. Τα θέματα που θίγει τόσα πολλά γιατί οι ζωές μας είναι πολύπλοκες και πολυεπίπεδες στοές σκέψης και βιωμάτων. Η ιστορία που πλάθει τόσο εύστοχα και με τόση ρομαντικότητα ενέχει ομορφιά αλλά ταυτόχρονα και έκδηλη μελαγχολία, ο κόσμος του Μπομπέν είναι γλωσσικά και πνευματικά εύθραυστος και αυτή η ευθραυστότητα είναι μοναδική.
Μια ποιητική διαδρομή στα χνάρια των ανθρώπων, στην σχέσεις τους, στις δυσκολίες της ζωής
Ο αφηγητής γίνεται φίλος με τον άνθρωπο που φέρει κεφάλι αλόγου, μια αλληγορία και ένας συμβολισμός για τη σχέση ανθρώπου και ζώου κατά μία έννοια. Γιατί το άλογο συμβολίζει την υπερηφάνεια και την καλοσύνη και καθώς η ιστορία εξελίσσεται αυτή η καλοσύνη του ανθρώπου με το κεφάλι αλόγου ξεδιπλώνεται ενώπιόν μας. Ο αφηγητής ξετυλίγει τη διαδρομή αυτού του παράξενου ανθρώπου που δεν μοιάζει με κανονικό άνθρωπο και μάλλον αυτό τον έχει σώσει από την έμφυτη κακία που διαπερνά πολλές φορές σαν ρεύμα την ανθρώπινη φύση, γιατί συνήθως ο άνθρωπος αδυνατεί να εμφανίσει προς τα έξω τον καλό του εαυτό και προβάλλει την κακή και άσχημη πλευρά του, εδώ είναι που ενδεχομένως ο Μπομπέν να θέλει να μας παραπέμψει στον Νίτσε και στο Πέρα από το καλό και το κακό.
Η φιλία ανάμεσα στους δυο πάντως έχει τις αριστοτελικές της ρίζες, η φιλία ως έννοια εξάλλου αποτελεί ανέκαθεν ένα από τα βασικά θεμέλια για την εμπιστοσύνη μεταξύ των ανθρώπων και αυτό είναι ένα σημείο πάνω στο οποίο στηρίζεται η σχέση των δύο ανθρώπων πρωταγωνιστών. Δεν είναι δύσκολο να επιτευχθεί η φιλία, υπάρχει όμως συνταγή, τα συστατικά οφείλουν να είναι αγνά, αυθεντικά, ανιδιοτέλεια και ειλικρίνεια είναι κάποια από αυτά και τα λόγια του αφηγητή είναι χαρακτηριστικά και εκπέμπουν την φιλοσοφία ζωής του συγγραφέα που ενώ γράφει στοχάζεται: «Η φιλία έρχεται με πολύ μικρά πράγματα. Έκανα φίλο τον άνθρωπο με το κεφάλι αλόγου αντικρίζοντας τη μαβιά νύχτα των γαλήνιων ματιών του». Ο αφηγητής μένει ενεός και έκπληκτος μπροστά σε αυτή την νέα φιλία γιατί από αυτήν αντλεί ευχαρίστηση, μοιάζει να μην το περίμενε πως μπορεί να την βρει σε μια άλλη οντότητα τόσο διαφορετική.
Είναι πραγματικά το βιβλίο τόσο πολυδιάστατο και πολυεστιακό που μέσα σε λιγότερες από τριάντα σελίδες ο Μπομπέν προσφέρει στον αναγνώστη μία πλειάδα προβληματισμών, τον μυεί στην σκέψη του και με έναν ιδιάζοντα ρομαντισμό τον καλεί να συλλογιστεί για τις πράξεις του παρακολουθώντας και πιάνοντας τον μίτο των γεγονότων που λαμβάνουν χώρα. Ο άνθρωπος με το κεφάλι αλόγου εργάζεται σε τσίρκο και εκεί συνδέεται τόσο άρρηκτα με την κοπέλα συνάδελφο που γίνεται ο άλλος του εαυτός ως προς την συνοδοιπορία στο τσίρκο, είναι το άλλο του μισό καθώς και εκείνη φέρει κεφάλι φοράδας. Είναι αυτή η σύμπνοια και ο παράλληλος βίος που καθίσταται δεσμός μεταξύ των δύο και εδώ εμπλέκεται στην ιστορία για ακόμα μια φορά η έννοια φιλία μα και η απώλεια, παρουσιασμένη όμως η τελευταία με τόσο κομψό και απαλό τρόπο καθώς αναφέρεται “αφού πέταξε μακριά η φίλη μου” δίνοντας μια άλλη χροιά στο γεγονός του θανάτου.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Δεν είναι τυχαίο που οι ιμπρεσιονιστές και πριν οι εκπρόσωποι της Σχολής της Μπαρμπιζόν καθώς και ακόμα πιο πριν οι ζωγράφοι της Αναγέννησης αφιέρωσαν και φιλοτέχνησαν πλήθος έργων υμνώντας την φύση και τις εποχές. Δεν είναι καθόλου τυχαία έργα, Οι τέσσερις εποχές του Βιβάλντι αλλά και εκείνες του δικού μας Γιάννη Τσαρούχη, η φύση εξάλλου ανέκαθεν αποτελούσε πηγή έμπνευσης των καλλιτεχνών, από την αρχαιότητα έως και σήμερα και εις το διηνεκές. Ο Μπομπέν λοιπόν κάνει τη δική του μνεία στην άνοιξη και έτσι στα μάτια του πρωταγωνιστή του έρχεται μια νέα περίοδος, αυτή της άνοιξης όχι όμως λόγω της ημερολογιακής της σημασίας ή λόγω της κλιματικής της ταυτότητας όσο της ευφορίας που αυτή αποφέρει μέσα μας. Εκείνο δηλαδή που επιβεβαιώνει και ο Τσέχοφ όταν δήλωνε πως ένας άνθρωπος δεν νοιάζεται αν είναι χειμώνας ή καλοκαίρι όταν είναι ευτυχισμένος. «Εκείνο που ονομάζω άνοιξη, μου είπε, δεν έχει να κάνει με το κλίμα ή με την εποχή. Βεβαίως, δεν μ’ αφήνει αδιάφορο η ανάσταση του Μάη, αυτή η καινούργια γλυκύτητα στον αέρα που κάνει την καρδιά τόσο πολύ να κοκκινίζει και τα κορίτσια να γίνονται τόσο πειρακτικά».
Δεν θα μπορούσε βεβαίως να λείπει από την κοσμοθεωρία ενός συγγραφέα η αναφορά στα βιβλία και την αγάπη του για αυτά, για το γεγονός πως και αν κάποιες φορές αυτά δεν ικανοποιούν στο μέγιστο τα προσδοκώμενα, εν τούτοις έχουν τη δυνατότητα να μας απογειώνουν ακριβώς όπως η ομορφιά ενός ποιήματος του σπουδαίου και επιφανούς ζωγράφου και ποιητή Ουίλλιαμ Μπλέηκ, στον οποίο κάνει αναφορά και ο οποίος τον έχει συνεπάρει. Γιατί όπως είχε πει άλλωστε και ο Ντοστογιέφσκι η ομορφιά μπορεί να σώσει αυτόν τον κόσμο και τα βιβλία έχουν την ικανότητα να σπέρνουν ομορφιά μέσα από την γοητεία που μας ασκούν. Μπορεί ο πρωταγωνιστής στα χέρια του Μπομπέν να φεύγει από κοντά μας και να εξαϋλώνεται, ωστόσο ο τρόπος γραφής, η απαράμιλλη ομορφιά και η μαγεία της σύντομης μα τόσο περιεκτικής σε νοήματα ιστορίας που διαβάζουμε μπορεί και μας αποζημιώνει παρά το μελαγχολικό τέλος, κάθε σελίδα είναι και μια στιγμή κέρδους για την ψυχή μας που τόσο έχουμε ανάγκη.
Αποσπάσματα από το βιβλίο «Ο σχοινοβάτης»:
«Για να διαβάσεις ένα μυθιστόρημα, θέλεις δύο τρεις ώρες. Για ένα ποίημα, χρειάζεσαι μιαν ολόκληρη ζωή»
«Εκείνο που ονομάζω άνοιξη δεν γίνεται δίχως σπαραγμό. Είναι κάτι γλυκό και βίαιο συνάμα»
Διαβάστε επίσης:
Κριστιάν Μπομπέν – Ο σχοινοβάτης: Η ιστορία μιας παράξενης φιλίας με φιλοσοφικές προεκτάσεις