Αυτή την Πέμπτη 11 Ιανουαρίου στις 19:00, ο Θανάσης Νιάρχος θα υποδεχτεί την καταξιωμένη βυζαντινολόγο-ιστορικό Ελένη Αρβελέρ σε μία εφ’όλης της ύλης συζήτηση.
Λίγα λόγια για την Ελένη Αρβελέρ
Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ (γενν. 29 Αυγούστου 1926) είναι Ελληνίδα βυζαντινολόγος ιστορικός. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του Τμήματος Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης το 1967 και η πρώτη γυναίκα πρυτάνισσα του Πανεπιστημίου της Σορβόννης στην 700 χρόνων ιστορία του, το 1976. Ακόμη, είναι Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως στη UNICEF.
Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 29 Αυγούστου 1926. Στην κατοχή είχε ενταχθεί στην ΕΠΟΝ. Πριν αρχίσει ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος και συγκεκριμένα το 1945, έπειτα από μια σειρά παρεμβάσεων του Γαλλικού Ινστιτούτου της Αθήνας, δόθηκε υποτροφία από το Γαλλικό κράτος σε περίπου τριακόσιους νεαρούς Έλληνες, με σκοπό να διαφύγουν στη Γαλλία, με το πλοίο «Ματαρόα». Ανάμεσα σε αυτούς, επιλέχθηκε και η Αρβελέρ, αλλά και πολλοί άλλοι Έλληνες διανοούμενοι, όπως η Μιμίκα Κρανάκη, ο Άδωνις Α. Κύρου, ο Κώστας Παπαϊωάννου, ο Νίκος Σβορώνος, ο Κορνήλιος Καστοριάδης και ο Κώστας Αξελός.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Η Αρβελέρ έχει κατατάξει ιδεολογικά τον εαυτό της στην αριστερά. Συγκεκριμένα έχει αναφέρει σε συνέντευξή της ότι: «… εγώ δεν έγινα Αριστερή. Γεννήθηκα αριστερή… Δεν θα μπορούσα να ήμουν κάτι άλλο. Εγώ το ’53 όταν πέθανε ο Στάλιν, έκλαψα σαν να έχασα δικό μου άνθρωπο». Συνεχίζοντας προσθέτει: «Κομμουνίστρια – ακριβολογώντας θεωρητικά – δεν ήμουν ποτέ. Το έλεγα μόνο στον Καραμανλή για να τον πειράζω, να τον ερεθίζω. Αριστερή ήμουν πάντα!». Επίσης έχει αναφερθεί στα διάσημα άτομα του ελληνικού, αλλά και του παγκόσμιου πολιτικού και πολιτιστικού χώρου με τα οποία συναναστρεφόταν συνεχώς, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Νίκος Κούρκουλος, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Φρανσουά Μιτεράν και πολλοί άλλοι.
Είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά την αποφοίτησή της εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, ενώ μετακόμισε στο Παρίσι το 1953 για να συνεχίσει τις σπουδές της. Δύο χρόνια μετά την άφιξή της, διορίσθηκε στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS), ενώ το 1964 έλαβε τον τίτλο της διευθύντριας του Κέντρου και το 1967 αυτόν της καθηγήτριας στη Σορβόννη. Στο μεταξύ τιμήθηκε με τον τίτλο του Docteur des Lettres. Διετέλεσε Διευθύντρια του Κέντρου Ιστορίας και Πολιτισμού του Βυζαντίου και της Χριστιανικής Αρχαιολογίας, εξελέγη Αντιπρύτανις (1970-1973) και το 1976, Πρύτανις στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (Paris I). Εκεί γνώρισε τον σύζυγό της, αξιωματικό του γαλλικού στρατού Ζακ Αρβελέρ (Jacques Ahrweiler), με τον οποίο απέκτησε μία κόρη.
Είναι Πρόεδρος της Επιτροπής Ηθικής του Εθνικού Κέντρου για την Επιστημονική Έρευνα (Γαλλία), του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου των Δελφών (Ελλάδα) και Επίτιμη Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Βυζαντινών Σπουδών. Επίσης, διετέλεσε Πρόεδρος του Πανεπιστημίου Παρισίων, Πρύτανις των Πανεπιστημίων των Παρισίων, και Πρόεδρος του Κέντρου Georges Pompidou-Beaubourg.
Τα έργα της αφορούν κυρίως την ιδιότητά της ως βυζαντινολόγου. Μεταξύ των σημαντικότερων, αξίζει να αναφερθούν οι «Έρευνες για τη διοίκηση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας τον 9ο και 10ο αιώνα» (1960), «Το Βυζάντιο και η θάλασσα» (1966), «Μελέτες για τη διοικητική και κοινωνική διάρθρωση του Βυζαντίου» (1971), «Βυζάντιο, η χώρα και τα εδάφη» (1976), και «Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας» (L’ ideologie politique de l’ empire Byzantine, 1976 ― ελλην. μετάφρ. Τ. Δρακόπουλου, «ΨΥΧΟΓΙΟΣ»), «Βυζαντινή γεωγραφία», «Ιστορική γεωγραφία του μεσογειακού κόσμου». Γνωστή είναι επίσης και για το μεγάλο αίσθημα φιλελευθερισμού και ελεύθερης έκφρασης των ιδεών που την διέπουν. Όπως είχε η ίδια αναφέρει σε συνέντευξή της: «Ποτέ δεν επέτρεψα, ως πρόεδρος του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, να μπει στο ίδρυμα αστυνομικός χωρίς να είμαι και εγώ η ίδια μπροστά».
Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ θεωρείται σήμερα μία από τις πλέον εξέχουσες πανεπιστημιακές προσωπικότητες, ιδιαίτερα στη βυζαντινολογία, με πολύ μεγάλο αριθμό σχετικών διαλέξεων και ομιλιών εντός και εκτός Ελλάδας. Είναι πρύτανης των Πανεπιστημίων της Σορβόνης από το 1976, καγκελάριος των Πανεπιστημίων του Παρισιού, διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Βυζαντινής Ιστορίας και Πολιτισμού και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών. Στην πολύχρονη ακαδημαϊκή σταδιοδρομία της έχει αναλάβει τα ανώτερα αξιώματα και έχει τιμηθεί με πλήθος διεθνών διακρίσεων. Στα βιβλία της περιλαμβάνονται, επίσης, «Η Σμύρνη ανάμεσα σε δύο τουρκικές κατοχές» (1975), «Η διασπορά στο Βυζάντιο» (1995), “The Making of Europe” (2000), «Γιατί το Βυζάντιο» (2010) κ.ά..
Στο πρόσφατο δημοψήφισμα τάχθηκε υπέρ του «Ναι». Επίσης, τον Νοέμβριο του 2015 εξέδωσε μία ανακοίνωση και ένα βίντεο, με το οποίο δήλωσε την έμπρακτη στήριξή της για τον Κυριάκο Κ. Μητσοτάκη, αφιερώνοντάς του και ένα ποίημα.