Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι, στους κινηματογράφους

Η Feelgood και η Sony Pictures Home Entertainment Hellas, παρουσιάζουν την πολυαναμενόμενη ταινία του Γιάννη Σμαραγδή με τίτλο «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι»…

… που θα αρχίσει να προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες την Πέμπτη 11 Οκτωβρίου 2012.

Ο ΘΕΟΣ ΑΓΑΠΑΕΙ ΤΟ ΧΑΒΙΑΡΙ
Μια ζωή που έγινε έπος
Ένα όραμα που έγινε ταινία

Μετά την εξαιρετική, διεθνή καλλιτεχνική κι εμπορική επιτυχία της ταινίας “El Greco”, ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής  δημιουργεί το πιο φιλόδοξο και μεγαλόπνοο κινηματογραφικό του project, την νέα ταινία του  «Ο Θεός Aγαπάει το Xαβιάρι».

Αυτή τη φορά ο σκηνοθέτης εμπνέεται από τη συγκλονιστική αληθινή ιστορία του μεγάλου εθνικού ευεργέτη, του ευπατρίδη Ιωάννη Βαρβάκη και παρουσιάζει μια επική ταινία που αποδεικνύει αυτό ακριβώς που πρεσβεύει, ότι τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο, καθώς, παρά τις αντιξοότητες που βιώνει η χώρα, πρόκειται για μια άρτια διεθνή παραγωγή που εξασφάλισε ένα all-star cast με τη συμμετοχή του Sebastian Koch  στον ρόλο του Ιωάννη Βαρβάκη(«Οι Ζωές των Άλλων»), της μεγάλης ντίβας του ευρωπαϊκού σινεμά Catherine Deneuve στον ρόλο της Μεγάλης Αικατερίνης της Ρωσίας, του John Cleese και του Λάκη Λαζόπουλου, ενώ τα γυρίσματα έγιναν σε πέντε χώρες με ένα βραβευμένο επιτελείο συνεργατών. Το «Ο Θεός Αγαπάει το Χαβιάρι» είναι σίγουρα μια εντυπωσιακή παραγωγή που υπηρετεί άρτια μια μεγαλειώδη ιστορία. Δεν παύει όμως να διατηρεί στο έπακρο τον ανθρώπινο πυρήνα της. Μέσα από τη ματιά του Γιάννη Σμαραγδή το συλλογικό δράμα (η ελληνική επανάσταση, ο εμφύλιος) γίνεται προσωπικό κι έτσι κατορθώνει να λειτουργήσει σε  ένα συμβολικό επίπεδο. Ο ήρωας είναι ένας Οδυσσέας και άρα απόλυτα αρχετυπικός και συγκινητικός από τη φύση του. Ο σκηνοθέτης από την άλλη, διαθέτει όλη την μαεστρία που χρειάζεται για να χορογραφήσει ένα πραγματικός έπος.

Η ταινία ακολουθεί τα ίχνη των προηγούμενων διακεκριμένων στο εξωτερικό ταινιών (Καβάφης, El Greco) του πολυβραβευμένου σκηνοθέτη κι έχει κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα της στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο (6-16 Σεπτεμβρίου 2012).

ΣύνοψηΗ ιστορία του Έλληνα ναυσιπλόου κι ευεργέτη της Ελλάδας και της Ρωσίας, Ιωάννη Βαρβάκη είναι ένα επικό παραμύθι που ξεκινάει από τα φτωχικά Ψαρά πριν την επανάσταση των Ελλήνων κατά των Τούρκων, φτάνει μέχρι την αυλή της Αικατερίνης της Μεγάλης και τις ρωσικές στέπες και καταλήγει στην επαναστατημένη Ελλάδα του 1821. Κουρσάροι στο Αιγαίο,  πολιτικά παιχνίδια στην αυλή της τσαρίνας της Ρωσίας, η ανακάλυψη κι εκμετάλλευση του χαβιαριού από τον αυτοδημιούργητο Έλληνα Ιωάννη Βαρβάκη, πολύπλοκες συνομωσίες των μεγάλων δυνάμεων της εποχής στην πλάτη των Ελλήνων, έρωτες, φιλίες, προδοσίες και οικογενειακά δράματα συνθέτουν τη μυθιστορηματική ζωή αυτού του παράξενου και ταυτόχρονα τόσο εμβληματικού κι ελκυστικού Έλληνα.
Διάρκεια: 101’

Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι και οι Έλληνες τον Βαρβάκη.

Το «Ο Θεός Aγαπάει το Χαβιάρι» καταπιάνεται με την ταραχώδη ζωή του δαιμόνιου Έλληνα που από πειρατής του Αιγαίου έφτασε στην αυλή της Μεγάλης Αικατερίνης της Ρωσίας για να απλωθεί στις ακτές της Κασπίας Θάλασσας και να καταλήξει στη διχασμένη Ελλάδα της επανάστασης του 1821.

Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη Γιάννη Σμαραγδή η ταινία εγείρει σημαντικά ερωτήματα για τη φύση του ανθρώπου, για τον ηρωισμό και την υπέρβαση που ενυπάρχει στην ελληνική ψυχή. «Κάποιος μπορεί να αναρωτηθεί για ποιο λόγο να γίνει μια ταινία για τον Ιωάννη Βαρβάκη σήμερα. Όμως το μέλλον της ανθρωπότητας έγκειται στο λαμπερό παρελθόν της. Ο Ιωάννης Βαρβάκης είναι μια έντονη προσωπικότητα που ταξιδεύει από το παρελθόν για να φωτίσει το μέλλον μας. Με συγκλόνισε η ιστορία του, γιατί ο Ιωάννης Βαρβάκης συνειδητοποίησε ότι αυτό που θα έδινε πραγματικό νόημα στη ζωή του και θα τον πήγαινε ένα βήμα πιο κοντά στην ευτυχία ήταν να δωρίσει όλα του τα υπάρχοντα στους συνανθρώπους του στο όνομα της Αγάπης». Αυτή η προσέγγιση του ήρωα ως «αγίου» έχει κάτι το ελπιδοφόρο σύμφωνα με τον σκηνοθέτη: «Τώρα διανύουμε αυτόν τον βάρβαρο μεσαίωνα ο οποίος όμως θα περάσει, θα φύγει. Είναι σημαντικό να βρίσκει κανείς από το παρελθόν τα πρόσωπα εκείνα που μπορούν να λειτουργήσουν ως πρότυπα για το μέλλον. Ο Βαρβάκης ήταν ένας άνθρωπος της προσφοράς που έπραττε υπέρ των άλλων και χάρισε τα πάντα. Σήμερα το έχουμε ξεχάσει αυτό. Ξεχάσαμε ότι είμαστε εδώ για τους άλλους».

Άλλωστε ο Γιάννης Σμαραγδής έχει δηλώσει ότι πάντα έψαχνε κάτι στις ζωές των μεγάλων ανδρών όπως ο Καβάφης, ο Ελ Γκρέκο και φυσικά ο Βαρβάκης. «Από μικρός προσπαθούσα να καταλάβω το μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης. Έψαχνα να βρω γιατί ορισμένα άτομα μπορούν και κάνουν κάτι που βγαίνει έξω από τον εαυτό τους και είναι χρήσιμο στους άλλους. Είμαι κοντά στο να πω ότι αυτοί οι μεγάλοι άνθρωποι μάλλον κατανόησαν τον ανώτερο εαυτό τους και τη σχέση τους με το σύμπαν» εξομολογείται ο σκηνοθέτης. Έτσι, ο γνωστός δημιουργός που  εμπνέεται από τις βιογραφίες δηλώνει: «Μου αρέσει να είμαι κινηματογραφικός βιογράφος. Γιατί μπορώ μέσα από μια βιογραφία, από έναν συγκεκριμένο άνθρωπο, να δείξω στους άλλους ανθρώπους τη διαδρομή της ψυχής. Κι αν προσωποποιήσεις το ταξίδι, ο θεατής ευκολότερα μπορεί να ταυτιστεί και να εισπράξει την έσω διαδρομή της ψυχής που είναι η ουσία της ζωής. Ελπίζω κι εύχομαι με τον Βαρβάκη ο Έλληνας θεατής να ταυτιστεί και να υπερηφανευτεί που η διαδρομή της αγαθής ψυχής του Βαρβάκη προς το Θείο Φως, μπορεί να γίνει ένα κομμάτι του ανώτερου και φωτεινότερου εαυτού μας.»

Ο Γιάννης Σμαραγδής είχε αποφασίσει να ασχοληθεί με την προσωπικότητα του Βαρβάκη πριν από τον El Greco (2007). Πριν ακόμα ξεκινήσει τα γυρίσματα για τη ζωή του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου ήρθε σε επαφή με έναν άγνωστο στον ίδιο σύμβουλο επιχειρήσεων (τον Δημήτρη Τζανά)  που του μίλησε για τον Έλληνα ευεργέτη. «Αυτό έγινε πριν αρχίσουν τα γυρίσματα του “El Greco”. Ήμουν σε μια φάση της ζωής μου που όλο το μυαλό μου και τις αισθήσεις μου τις έπαιρνε ο “Greco” και ήμουν και μέσα στην αμφιβολία αν θα μπορέσω να κάνω την ταινία. Σε εκείνη τη φάση λοιπόν μου έφερε ο Δημήτρης Τζανάς τον Βαρβάκη. Του είπα ότι δεν μπορούσα να το κοιτάξω, το μυαλό μου ήταν αλλού δοσμένο, ότι περίμενα να δω πως θα εξελιχθεί η ταινία, αλλά ότι θα ξαναμιλούσαμε. Λίγο αργότερα κινδύνευσε η ταινία να μη γίνει. Και στην αμηχανία μου το άνοιξα. Και είδα ότι ήταν θεόσταλτος.  Με εξιτάρισε μια φράση άγνωστη για μένα του Βαρβάκη: όλα μέσα στο σχέδιο του Θεού είναι. Προσπάθησα να καταλάβω γιατί είπε αυτή τη φράση αυτός ο Ψαριανός πειρατής του Αιγαίου που κούρσευε τα τουρκικά πλοία και βρέθηκε σε πολλά διλήμματα και περιπέτειες».

Δεν ήταν όμως μόνο οι ανατροπές που έκαναν τη ζωή του Ιωάννη Βαρβάκη συναρπαστική. Η ίδια η πορεία του διαπραγματεύεται κάτι ηρωικό αλλά και βαθειά ανθρώπινο σύμφωνα με τον σκηνοθέτη: «Ο Βαρβάκης ήταν ένας ήρωας, αλλά αυτό που τον κάνει ακόμα πιο ενδιαφέροντα είναι ότι δεν ξεκίνησε σαν άγιος, αφού ήταν ξακουστός πειρατής. Ξεκίνησε από την ιδιοτέλεια κι έκανε μια συναρπαστική διαδρομή».  Και ήταν αυτή η στροφή του προς τη φιλαλληλία, στα πρότυπα των αρχαίων Ελλήνων  που  του χάρισε το χαβιάρι: «Στην αρχή δεν κατάλαβε ότι ήταν θείο δώρο. Όταν όμως του έδωσε τα χτυπήματα η ζωή, απάντησε θετικά και κατάλαβε τι ήταν αυτό που έπρεπε να πράξει. Πούλησε λοιπόν όλα του τα υπάρχοντα και ήρθε στην πατρίδα του το 1824, αφού είχε συνδράμει με πολλαπλούς τρόπους ως άρχοντας της Φιλικής Εταιρείας στηρίζοντας τον αγώνα με απίστευτα ποσά, κι επέστρεψε στην Ελλάδα για να μορφώσει τους Έλληνες. Κι έτσι ίδρυσε το Ίδρυμα Βαρβάκη που δημιούργησε τη Βαρβάκειο Σχολή».

Η ιστορία της ταινίας έχει φυσικά έντονη σχέση με την επικαιρότητα και την κρίσιμη φάση που περνάει η χώρα: «Η Ελλάδα στην πραγματικότητα ξαναβρέθηκε εκεί που ήταν το 1825. Μετά την απελευθέρωση, αναγκάστηκε να δανειστεί με σκληρότατους όρους και τόκους. Μετά από πτωχεύσεις, τους τρομερούς Παγκοσμίους Πολέμους, τη δικτατορία, έγινε ξαφνικά ένα θαύμα και βρέθηκε να είναι μεγάλη χώρα» σχολιάζει ο σκηνοθέτης  κάνοντας το συσχετισμό του σήμερα με το χθες.

Η γήινη διάσταση αυτού του ήρωα είναι επίσης θεμελιώδης στην προσέγγιση του σκηνοθέτη: «Ο Βαρβάκης είναι ένα θετικό πρότυπο, αλλά ταυτόχρονα είναι άνθρωπος με οστά,  δεν είναι superman. Δεν είναι κάποιος που κάνει το καλό, αλλά δεν υπάρχει, δεν βγαίνει από το μυαλό μας, ο Βαρβάκης έπραξε το καλό και υπήρξε. Η ζωή του είναι πρόταση ζωής».  Αυτές οι συνιστώσες, ο ηρωισμός, η ανθρωπιά και η ανιδιοτέλεια, συνθέτουν το όραμα που ενέπνευσε το «Ο Θεός Αγαπάει το Χαβιάρι». Σύμφωνα με τον Γιάννη Σμαραγδή: «Πιστεύουμε ότι αυτή η ταινία μόνο καλό θα κάνει στους ανθρώπους και ειδικότερα στους Έλληνες. Θα απαλύνει την ψυχή τους, αλλά και θα τους κάνει περήφανους».

Τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο ή αλλιώς πως πραγματοποιήθηκε μια υπερπαραγωγή στην Ελλάδα σήμερα. Έχοντας ένα τόσο δυνατό χαρτί – ένα αληθινό έπος- στα χέρια του, αλλά και την πολύτιμη βοήθεια της παραγωγού Ελένης Σμαραγδή στο πλευρό του,  ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης έδωσε ιδιαίτερη σημασία τόσο στα ιστορικά στοιχεία, όσο και στη γνησιότητα του σεναρίου, καθώς φρόντισε να συνεργαστεί στενά με την βρετανίδα σεναριογράφο Jackie Pavlenko (στην οποία είχε εμπιστευτεί το σενάριο του “El Greco”) καθώς και με τον Παναγιώτη Πασχίδη και τον Ρώσο Vladimir Valutskiy.
Αυτό το πάθος για την αρτιότητα της παραγωγής επαληθεύτηκε  με την εντυπωσιακή διανομή που εξασφάλισε η Ελένη Σμαραγδή. Στο «Ο Θεός Αγαπάει το Χαβιάρι» συμμετέχουν ηθοποιοί από έξι χώρες, ενώ οι  πρωταγωνιστικοί ρόλοι ερμηνεύονται από ένα all star cast.

Tον Ιωάννη Βαρβάκη υποδύεται  ο Sebastian Koch (πρωταγωνιστής στην ταινία Οι Ζωές των Άλλων – Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας 2007), ενώ συμμετέχουν οι ηθοποιοί John Cleese (Monty Python, James Bond, κ.α.), η μεγάλη σταρ του Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου Catherine Deneuve, ο δημοφιλής Ρώσος ηθοποιός Evgeny Stychkin, καθώς και η Olga Sutulova, o Ισπανός Juan Diego Bottο, ο οποίος έχει βραβευθεί διεθνώς για τον ρόλο του ως ιεροεξεταστής στην ταινία El Greco, ο Nick Ashdon (ο πρωταγωνιστής της ταινίας El Greco) και από την Ελλάδα ο δημοφιλής Λάκης Λαζόπουλος, ο Άκης Σακελλαρίου, η Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, η Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, ο Παύλος Κοντογιαννίδης, ο Αλέξανδρος Μυλωνάς, ο Μάνος Βακούσης, ο Γιώργος Κοτανίδης ως Κολοκοτρώνης, η Φωτεινή Μπαξεβάνη, ο Γιάννης Βούρος, η Ειρήνη Μπαλτά, ο Kris Radanov, ο Γιώργος Μακρής, ο Λάμπρος Κτεναβός, ο Μιχάλης Ιατρόπουλος, ο Δημήτρης Μαύρος, ο Peter Rundle, ο Αλέξης Αντωνόπουλος, η Iryna Bagdassarova, ο Γιώργος Χαραλαμπίδης, ο Κώστας Σόμερ, ο Κώστας Δελακούρας, η Κωστάντζα Κωνσταντακοπούλου, η Μελίνα Ζαχαροπούλου και πολλοί άλλοι Έλληνες ηθοποιοί, ενώ στον ρόλο του πρίγκιπα Ποτέμκιν εμφανίζεται ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης. Λαμβάνουν μέρος επίσης οι μικροί Μάνος Τσαγκαράκης, ο Νικόλας και η Ευγενία Θεοτοκά.

Fun/Trivia Facts:
*Τρία διαφορετικά πολυπληθή συνεργεία κατασκεύασαν τα ντεκόρ της ταινίας, όπως τα καράβια, το Λοιμοκαθαρτήριο, τα σπίτια, το καρνάγιο, το παλάτι καθώς και μικρά και μεγάλα αντικείμενα εποχής. Σύμφωνα με τον σκηνογράφο της ταινίας Νίκο Πετρόπουλο το ένα ασχολήθηκε µε τα περισσότερα πράγµατα στη Γιάλοβα και στην περιοχή της Πύλου. Το δεύτερο έφτιαξε την καµπίνα της ναυαρχίδας του Ορλόφ, ενώ το τρίτο ναυπήγησε  ένα πλοίο 25 µέτρων, το πειρατικό του Βαρβάκη.

*Εκατοντάδες βιβλία αγοράστηκαν για την προετοιμασία του σεναρίου, αλλά και της ταινίας γενικότερα συμπεριλαμβανομένης κι εκτεταμένης ρώσικης βιβλιογραφίας για το χαβιάρι, τον Βαρβάκη και φυσικά ό,τι αφορούσε στην εποχή. Πολύτιμη υπήρξε η βοήθεια του ιστορικού από το Αστραχάν Alexander Markov, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στην μελέτη της ζωής του Ι. Βαρβάκη.

*Το σενάριο γράφτηκε 33 φορές και συμμετείχαν 4 άτομα: Γιάννης Σμαραγδής, Παναγιώτης Πασχίδης, η Αγγλίδα Jackie Pavlenko, και ο Ρώσος Vladimir Valutsky.

*Για το storyboard (3 τόμοι), η Μαρία Δήμα με 960 σκίτσα, σχεδίασε  πλάνο–πλάνο  όλη την ταινία.

*300 νέα κοστούμια κατασκευάστηκαν και άλλα 800 ενοικιάστηκαν από το εργαστήριο του Cornejo στην Ισπανία, ένα από τα μεγαλύτερα βεστιάρια του κόσμου.

*Χρειάστηκαν 400 κουτιά φιλμ 35mm, ενώ συμμετείχαν περίπου 100 ηθοποιοί και 1.000 κομπάρσοι.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣΣκηνοθεσία: Γιάννης Σμαραγδής
Σενάριο: Γιάννης Σμαραγδής, Παναγιώτης Πασχίδης, Jackie Pavlenko, Vladimir Valutskiy
Παραγωγή: Ελένη Σμαραγδή
Σκηνικά: Νίκος Πετρόπουλος
Φωτογραφία: Άρης Σταύρου
Μουσική: Μίνως Μάτσας
Μοντάζ: Γιώργος Μαυροψαρίδης

Παίζουν:
Iωάννης Βαρβάκης      Sebastian Koch
Μεγάλη Αικατερίνη       Catherine Deneuve
Μακόρμικ     John Cleese
Ιβάν     Evgeny Stychkin
Λεφαντάριος    Juan Diego Botto
Έλενα    Olga Sutulova
Ψαράς του Θεού    Λάκης Λαζόπουλος
Μαρία   Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου
Βρετανός  Πρέσβης    Nick Ashdon
Κίμων  Άκης Σακελαρίου
Ποτέμκιν     Χριστόφορος Παπακαλιάτης
Μητέρα Βαρβάκη   Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου
Λουντμίλα    Φωτεινή Μπαξεβάνη
Καραβομαραγκός    Πάυλος Κοντογιαννίδης
Πρωθυπουργός   Αλέξανδρος Μυλωνάς
Επιχειρηματίας Α    Γιάννης Βούρος
Επιχειρηματίας Β    Μάνος Βακούσης
Επιχειρηματίας Γ    Γιώργος Μακρής
Σύζυγος Βαρβάκη    Ειρήνη Μπαλτά
Ανδρέας (16-20 ετών)    Λάμπρος Κτεναβός
Νίκος    Δημήτρης Μαύρος
Τούρκος Καπετάνιος    Μιχάλης Ιατρόπουλος
Κολοκοτρώνης    Γιώργος Κοτανίδης
Αγγελιοφόρος    Κώστας Σόμερ
Ρώσος Νομάρχης    Alexander Troitski
Μαντάμ    Iryna Bagdassarova
Πέρσης  I     Κώστας Δελακούρας
Eπιλοχίας    Duncan Skinner
Βρετανός Στρατιώτης Ι    Γιάννης Ποιμενίδης
Βρετανός Στρατιώτης ΙΙ    Pete Rundle
Βρετανός Στρατιώτης ΙΙΙ    Davydd Cook
Νεαρός Άνδρας    Αλέξης Αντωνόπουλος
Αρχί-υπηρέτης    Διογένης Τριανταφυλλίδης
Φύλακας/Υπηρέτης Ι    Κωνσταντίνος Τσιομίδης
Φύλακας/Υπηρέτης ΙΙ    Νίκος Πυροκάκος
Πατέρας Έλενας    Γιώργος Φράγκος
Ορλόφ    Kris Radanov
Ρώσος Αξιωματικός Ι    Δαυίδ Μαλτέζε
Ρώσος Αξιωματικός ΙΙ    Ivan Svitailo
Δάσκαλος Ξιφασκίας    Θάνος Δερμάτης
Πέρσης ΙΙ    Παναγιώτης Αθηναίος
Επικεφαλής Συνεταιρισμού   Γιώργος Χαραλαμπίδης
Αρχιθαλαμηπόλος    Παύλος Βουτσινός
Έλληνας Ιερέας    Γιάννης Σμαραγδής
Κατεργάρικο Αγόρι    Μάνος Τσαγκαράκης
Αγόρι Β’    Νικόλας Θεοτοκάς
Κορίτσι    Ευγενία Θεοτοκά
Αριστοκράτισσες    Κωνστάντζα Σμπώκου, Μελίνα Ζαχαροπούλου

Το soundtrack της ταινίας κυκλοφορεί από την ΜΙΝΟΣ ΕΜΙ