Η συναρπαστική όπερα σε τρεις πράξεις του Κριστόφ Βίλιμπαλντ φον Γκλουκ σε πρώτη παγκόσμια αναβίωση 250 χρόνια μετά την πρεμιέρα της θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την Τρίτη 14 και την Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου 2012 στις 20.00 το βράδυ.
Μια διεθνής συμπαραγωγή που ξεκινά από το Μέγαρο Μουσικής τη διαδρομή της σε ευρωπαϊκές σκηνές, και στο Covent Garden (Linbury Studio).
Η όπερα Ο Θρίαμβος της Κλέλιας, είναι τολμηρή και απαιτητική για την εποχή της, γραμμένη για τα εγκαίνια του Τεάτρο Κομουνάλε της Μπολόνια, εγκαταλείφθηκε και ξεχάστηκε μετά από λίγες παραστάσεις, το 1763. Διακόσια πενήντα χρόνια αργότερα αναβιώνει με μια εντυπωσιακή παραγωγή στο Μέγαρο Μουσικής στο πλαίσιο του Κύκλου Μετατροπίες.
Μια προκλητική παράσταση του 21ου αιώνα συναντάει την υπέροχη μουσική του 18ου, με δυο δυναμικές υπογραφές, που υπόσχονται ένα θέαμα με φρεσκάδα και έμπνευση: του Νάιτζελ Λάουρι στη σκηνοθεσία και του αρχιμουσικού Γιώργου Πέτρου στη διεύθυνση της Καμεράτα, Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής, με όργανα εποχής.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Την καλλιτεχνική διεύθυνση της παραγωγής έχει ο Giuseppe Sigismonti de Risio. Το σκηνικό είναι του Νάιτζελ Λάουρι, τα κοστούμια και η υλοποίηση της σκηνογραφίας του Πάρι Μέξη, οι φωτισμοί του Γιώργου Τέλλου και η μουσική προετοιμασία της Μάτας Κατσούλη και του Μάρκελλου Χρυσικόπουλου.
Η συναρπαστική όπερα σε τρεις πράξεις του Γκλουκ, σε λιμπρέτο του Πιέτρο Μεταστάζιο, είναι συμπαραγωγή της «Et in Arcadia ego» και του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και παρουσιάζεται στην Αθήνα με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο του προγράμματος Πολιτισμός και σε συνεργασία με την «Tuttiall’ Opera – TAO» και την The City of London Sinfonia. Θα συνεχίσει τη διαδρομή της στο Linbury Studio του Covent Garden, τον Ιούνιο του 2012 και σε άλλες ευρωπαϊκές σκηνές με μια εξαιρετική διανομή από Έλληνες και ξένους τραγουδιστές με ειδίκευση στη μουσική του 18ου αιώνα. Το έργο παρουσιάζεται μέσα από μια νέα κριτική έκδοση από το χειρόγραφο της Μπολόνια, που έγινε ειδικά για τις ανάγκες αυτής της παραγωγής.
Τον ομώνυμο ρόλο ερμηνεύει η γαλλίδα σοπράνο Ελέν Λεκόρ (Hélène LeCorre), τον Οράτιο η μέτζο σοπράνο Μαίρη Ελεν Νέζη, την Λαρίσσα η τουρκάλα σοπράνο Μπουρτσού Ουγιάρ(Burcu Uyar), τον Ταρκίνιο η μέτζο σοπράνο Ειρήνη Καράγιαννη, τον Πορσίννα ο τενόρος Βασίλης Καβάγιας και τον Μάννιο η Άρτεμις Μπόγρη (μέτζο).
Ο Θρίαμβος της Κλέλιας, μια πολεμική περιπέτεια εμπνευσμένη από τις θρυλικές σελίδες της Ρωμαϊκής ιστορίας, τα έχει όλα: τη μυθική τέχνη των καστράτι, την χωρίς όρια δεξιοτεχνία του μπελ κάντο, το δράμα του μπαρόκ, τις καινοτομίες του στυλ γκαλάντε. Ο Γκλουκ, για τα λαμπερά εγκαίνια του Τεάτρο Κομουνάλε συνεργάζεται με τον Πιέτρο Μεταστάζιο, έναν από τους σημαντικότερους λιμπρετίστες/ποιητές όλων των εποχών, γράφει μια απαιτητική μουσική, μουσική για δεξιοτέχνες σολίστες και οδηγεί τους πρωταγωνιστές του στα όρια της φωνητικής και της δραματικής τους αντοχής.
Η Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής έκανε την πρώτη παγκόσμια ηχογράφηση του έργου το καλοκαίρι του 2011, σε μουσική διεύθυνση Giuseppe Sigismondi de Risio για τη γερμανική εταιρία MDG. Ο δίσκος θα κυκλοφορήσει διεθνώς τον Μάρτιο του 2012 ενώ θα διατίθεται τις ημέρες των παραστάσεων του Μεγάρου.
Συναρπαστικός και ποιητικός ο Νάιτζελ Λάουρι, προκλητικός σκηνοθέτης, με μεγάλη εμπειρία σε σύγχρονες και τολμηρές παραγωγές στα σπουδαιότερα θέατρα της Ευρώπης, προτείνει μια ιδιαίτερα συναισθηματική και εντυπωσιακή ανάγνωση του έργου και με μια αισθητική που δημιουργεί τα αναλογικά πρότυπα της εποχής μας για να το κατανοήσουμε: ίντριγκα, διπλωματία, διαφθορά δια της ιδεολογίας, φανατισμός χωρίς ηθική.
Ιδανική συνάντηση του Λάουρι με τον βραβευμένο με ECHO KLASSIC Γιώργο Πέτρου, έναν εξαιρετικά ευαίσθητο μουσικό με ειδίκευση στο ρεπερτόριο αυτής της εποχής, με τη συμμετοχή της διεθνώς πλέον καταξιωμένης Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής.
Η περίσταση: Το Τεάτρο Κομουνάλε της Μπολόνια ήθελε μια εντυπωσιακή πρεμιέρα. Ο ιμπρεσάριός του αναζήτησε τον Γκλουκ που είχε ήδη γράψει 30 όπερες, ήταν διάσημος στις σκηνές της Ευρώπης και είχε αρχίσει να μεταμορφώνει την όπερα προσθέτοντας όλο και περισσότερα δραματικά στοιχεία. Ο Γκλουκ παρόλο ότι δεν είχε στενούς δεσμούς με την Μπολόνια δέχτηκε, αλλά προτιμούσε να χρησιμοποιήσει άλλα λιμπρέτα του Μεταστάζιο, πρότεινε την Ολυμπιάδα, αλλά το θέατρο επέμενε στον Θρίαμβο της Κλέλιας. Είχε θεαματικές σκηνές που θα έδειχναν τις τεχνικές υπεροχές του θεάτρου και πρωτότυπο κείμενο που θα δήλωνε ότι η νέα σκηνή καινοτομεί.
Η πλοκή: Η Ρωμαία ευγενής Κλέλια αιχμαλωτίζεται από τον Ετρούσκο βασιλιά Πορσίννα, ο οποίος πολιορκεί τη Ρώμη. Ο Ταρκίνιος, Ρωμαίος αξιωματικός, πολεμάει στο πλευρό του Πορσίννα, με την ελπίδα ότι θα κερδίσει το θρόνο της Ρώμης και την αγάπη της Κλέλιας. Με δόλο και μηχανορραφίες, εξαπατά τον Ρωμαίο στρατιωτικό Οράτιο, αγαπημένο της Κλέλιας και προκαλεί τη μοιραία αναμέτρηση: Ετρούσκοι και Ρωμαίοι συγκρούονται πάνω στη γέφυρα του Τίβερη. Η Κλέλια με το κουράγιο και τις υψηλές αρχές της θα σώσει την πόλη της και ο Γκλουκ θα υπογράψει έναν ύμνο στον γυναικείο ηρωισμό και το θρίαμβο της αγάπης.
Η παράσταση: 14 Μαΐου 1763. Η όπερα είχε επιτυχία, αλλά δεν ήταν θρίαμβος. Το πιο ανήσυχο κοινό ανταποκρίθηκε σε κάποια κομμάτια, εκτίμησε το νέο μουσικό ιδίωμα, την πλούσια και εκλεπτυσμένη ενορχήστρωση, αλλά το συντηρητικό κοινό ήθελε πιο συμβατικά θεάματα. Τα κοστούμια ήταν του Αντόνιο Γκάλι ντα Μπιμπιένα, του αρχιτέκτονα που είχε σχεδιάσει και το θέατρο και είχε γίνει στόχος φθόνου των άλλων αρχιτεκτόνων της πόλης, που είχαν οργανωθεί για να δυσφημίσουν την όπερα. Η Κλέλια παρουσιάστηκε αρκετές φορές εκείνη την περίοδο με το θέατρο πάντα γεμάτο. Ο Γκλουκ επέβλεψε τις πρόβες των τριών πρώτων παραστάσεων, όπως προέβλεπε το συμβόλαιο και έφυγε από την πόλη.
Η συνέχεια: Η Κλέλια εγκαταλείφθηκε μετά τις παραστάσεις της Μπολόνια. Οι σκηνοθετικές της απαιτήσεις, οι φωνητικές της δυσκολίες, το γεγονός ότι θεωρήθηκε ένα έργο γραμμένο για μια περίσταση, την καταδίκασαν στην αφάνεια. Το 1904 ανακαλύφθηκε ένα χειρόγραφο αντίγραφο της παρτιτούρας της σε ένα αυστριακό μοναστήρι, αλλά κανείς δεν έδωσε σημασία και κατέληξε στα αρχεία του Ωδείου του Βρυξελλών. Από εκεί το ανέσυρε το 1963 ο Τζανπιέτρο Τιντόρι και θέλησε να το δημοσιεύσει για τα 200 χρόνια του Τεάτρο Κομουνάλε. Ατύχησε. Το χειρόγραφο δημοσιεύτηκε τελικά το 2008 από τον εκδοτικό οίκο Baerenreiter, στα άπαντα του Γκλουκ.
Η σύνθεση: Ο Γκλουκ (1714-1787) έντυσε με μουσική ένα δράμα του Μεταστάζιο (1698-1782) και έφτιαξε μια όπερα που στον πυρήνα της είναι η φωνή, φωνή δεξιοτεχνών, που τραγουδούν μια ποικιλία από άριες που εντυπωσιάζουν. Ο χαρακτήρας της Κλέλιας είναι σύνθετος και πολυδιάστατος, άλλοτε ηρωική, άλλοτε φοβισμένη, άλλοτε κυκλοθυμική και άλλοτε σιωπηλή, του δίνει τη δυνατότητα να συνθέσει έναν μουσικό διάλογο αποχρώσεων και όπως σε όλες σχεδόν τις 35 όπερές του, έτσι και σε αυτήν, μιλάει στο κοινό για την ευθύνη, για τις προσωπικές και ηθικές μεταμορφώσεις του ανθρώπου μέσα από τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα. Έζησε και ο ίδιος σε εποχή πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας, η αμερικανική και η γαλλική επανάσταση, οι ναπολεόντειοι πόλεμοι επηρέασαν τη γραφή του και άλλαξαν δραματικά την όπερα.
Στα ιταλικά με ελληνικούς υπέρτιτλους