H ιστορικός Τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης, Νικολένα Καλαϊτζάκη, σημειώνει:
«Στενοί φίλοι και συνοδοιπόροι στα πολυσήμαντα και διάπυρα εννοιολογικά μονοπάτια της Τέχνης, ο Αλεξάνδρου κι ο Παλάντζας, αλληλεπιδρούν και μέσω της ξεχωριστής καλλιτεχνικής τους πράξης, συνομιλούν και αρμονικά συνδιαλέγονται, σε ένα πεδίο, όπου η “ιδέα” επιμένει να κατακλύζει το νου. Ένας χορός κρυμμένων ή σκόπιμα φανερωμένων “εννοιών” απλώνεται. Κι έχει συχνά όψη μετάλλου και καρδιά στοχασμού.
Το παρελθόν παγιδευμένο ιδανικό σ’ έναν άχρονο χρόνο στο παρόν μοιάζει. Εξόριστο στ’ απομεινάρια του μας ξανασυστήνεται, καθώς επανασυγκροτείται αποκτώντας νέα μορφή. Είναι η επανάχρηση του αντικειμένου ο κεντρικός πυρήνας του έργου των δυο καλλιτεχνών, με το ίδιο το αντικείμενο να λειτουργεί στο πλαίσιο της αυτοαναφορικότητάς του, ως φορέας μηνυμάτων που επιτρέπει πολλαπλές ερμηνευτικές προσεγγίσεις και αναγνώσεις. Στις προεκτάσεις του φυλάσσει πάντοτε μια υποβόσκουσα φιλολογική ακολουθία.
Γιατί, το αντικείμενο του Αλεξάνδρου και του Παλάντζα, έχει πάντα ταυτότητα, σκοπό και ουσία και η υλικότητά του, – που άλλοτε μένει ατόφια κι άλλοτε εντέχνως περιπλέκεται σε πρωτότυπες συνθετικές συστάσεις -, συνυπάρχει με την αισθητική του ολότητα, τις καταβολές και την συμβολική του αναγωγή.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Εστιάζοντας συγκεκριμένα στην ταυτότητα των αντικειμένων που επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν, και οι δυο καλλιτέχνες, ενσωματώνουν στο έργο τους “απορριφθέντα αντικείμενα”, αντικείμενα που έχουν απορριφθεί από το σύγχρονο αστικό περιβάλλον – και που έχοντας πια χάσει την αλλοτινή χρηστικότητα τους – συνίστανται σε απομεινάρια ενός πολιτισμού. Μπορούν να χαρακτηριστούν και ως “κοινωνικά απορρίματα”.
Όπως ο Αλεξάνδρου αναφέρει, εκφραστικά του εργαλεία γίνονται τα – συχνά ογκώδη – αντικείμενα βιομηχανικής προέλευσης (καρέκλες, πόρτες, μαδέρια οικοδομής, σφυριά κ.ά.), στα οποία επεμβαίνει χειρονομιακά επαναμετατρέποντάς τα ή τα εντάσσει σε νέα περιβάλλοντα , «ακυρώνοντας ουσιαστικά την αρχική λειτουργία τους και δημιουργώντας νέες εννοιακές σχέσεις».
Στο πλαίσιο αυτό, και σε μια έκδηλη αναφορά στην εκπαίδευση και την κοινωνική επιμόρφωση, ενδιαφέρον παρουσιάζει η εγκατάστασή του με τις πλάτες από τις ξύλινες/απορριφθείσες καρέκλες ενός παλιού αμφιθεάτρου πανεπιστημιακού χώρου να βρίσκονται τοποθετημένες σε μια πειθαρχημένη διάταξη από επάλληλες σειρές, σε οριζόντιο και κάθετο άξονα, δίνοντας στον θεατή – έτσι όπως είναι οριοθετημένες -, την εντύπωση μιας διαμορφωμένης στρατιωτικής φάλαγγας.
Η εγκατάσταση – γραμμή από γραμματόσημα συλλογής, προερχόμενα το καθένα από διαφορετικό κοινωνικό και ιστορικό συγκείμενο, είναι ακόμα ένα έργο αξιοσημείωτο του Αλεξάνδρου. Τα γραμματόσημα, είναι τοποθετημένα από τον καλλιτέχνη με τυχαία σειρά σε οριζόντια στοίχιση συντάσσοντας τη μορφή μιας χρονογραμμής και είναι βαλμένα ανάποδα. Έτσι ο χρηστικός προορισμός τους ακυρώνεται. Το ίδιο και η συμβολική τους πνοή, ως αποτυπώματα μνήμης μιας εποχής που ανασαίνει μέσα στις ιστορικές της αφηγήσεις.
Στο ίδιο μονοπάτι, ο Δημήτρης Παλάντζας, αναφέρει για το έργο του πως η δυσλειτουργία του αντικειμένου, η ιστορία και η καταγωγή του, γίνονται η πρωταρχική δομή της τέχνης του. «Τα μέταλλα, εκτός από την οικονομική λειτουργία που μπορεί να εξυπηρετούν, αποκτούν πολλές φορές και το χαρακτήρα του συμβόλου, όπως σκεύη, όπλα, κοσμήματα, εργαλεία κ.ά.», δηλώνει χαρακτηριστικά.
Και πράγματι, στα έργα του εντοπίζουμε ποικίλες ιδεολογικές και συμβολικές αναγνώσεις. Ειδικότερα, αξιοσημείωτο είναι το έργο του – κατασκευή, όπου δυο μεταλλικές επιφάνειες σχηματίζουν ανολοκλήρωτο κύκλο, ενώ στη βάση τους στηρίζονται δυο υπερυψωμένες βρύσες με τα στόμια τους να κοιτάζουν, η μία δεξιά και η άλλη προς την αριστερή κατεύθυνση. Μια βρύση, για τον ίδιο τον καλλιτέχνη, μπορεί να αναπαραστήσει το τέλος μίας διαδρομής ή κατάστασης, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να υπαινίσσεται και την αρχή μιας άλλης.
Σε ένα άλλο έργο του ο Παλάντζας φτιάχνει, με πρώτη ύλη τα επαναχρησιμοποιημένα παξιμάδια από βίδες, μια κυψέλη μελισσών, σε εξαγωνική δομή. Ο συμβολισμός και εδώ, είναι φανερός και θα μπορούσε να χωρέσει στην παρακάτω ερμηνεία. Όπως η κοινωνία των μελισσών συμπυκνώνει το έργο της, το απόσταγμα της φυσικής της σοφίας στις πολύτιμες κηρήθρες, με τον ίδιο τρόπο και σε σαφή συσχετισμό, στην ανθρώπινη κοινωνία, η μονάδα, το άτομο, συνενώνεται με το σύνολο και σε μια συσπείρωση, συνδιαμορφώνουν μαζί αυτό που ονομάζουμε ανθρώπινο πολιτισμό.
Κλείνοντας, στο έργο του Αλεξάνδρου και του Παλάντζα, η παλαιότητα και η φθορά, στέκονται στη δοκό ισορροπίας μεταξύ ενθυμήματος και απορρίμματος, επανάχρησης και αχρηστίας, σε έναν νεόπλαστο χρονικό προσδιορισμό και δίνοντας το χέρι στο “τώρα”, υποτάσσονται στο σοβαρό παιχνίδι των κανόνων της εννοιολογικής τέχνης. Το ιδιωτικό εναλλάσσεται με το δημόσιο και όλα αντηχούν ηχηρά στο κάρπιμο φάσμα της συλλογικής μνήμης.”
Επιμέλεια: Νικολένα Καλαϊτζάκη
Συντονισμός: Άννα Αγγελοπούλου, Άκης Πίτσικας