Οι Έλληνες και ο ελληνικός έρως – James Davidson

Το μυστικό της αρχαιοελληνικής ομοφυλοφιλίας παραμένει τέτοιο μόνο για εκείνους που αποφεύγουν να ρωτήσουν. Οι ίδιοι οι Έλληνες δεν το έκρυβαν. Διεκτραγωδούσαν ή αστειεύονταν με τα ομοερωτικά τους πάθη, διαλαλούσαν τον πόθο τους για «σφριγηλούς μηρούς», υμνούσαν στα αγγεία τους το κάλλος των εφήβων, τιμούσαν με αγάλματα το ζεύγος των Τυραννοκτόνων, μεταμόρφωναν τον Δία σε αετό που ανύψωνε τον Γανυμήδη στα ουράνια. Κατάπληκτοι μπροστά σ’ αυτό το φαινόμενο, οι Ρωμαίοι επίγονοί τους το ονόμασαν «ελληνικό έθιμο», οι δε νεότεροι λόγιοι και αισθητές, «ελληνικό έρωτα».

Φυσιολογικό πάθος που ολοκληρωνόταν με τη σωματική συνεύρεση ή εξιδανικευμένη πνευματική έλξη – ποιος ήταν ο αληθινός χαρακτήρας του Έρωτα ή της Φιλίας των Ελλήνων; Οι ίδιοι δείχνουν άλλοτε να τον επικροτούν ανεπιφύλακτα κι άλλοτε να τον επικρίνουν – όπως ο Πλάτων, που εμφανίζεται να καταδικάζει στους Νόμους ό,τι εγκωμιάζει ως την πιο αγνή και ανδρεία μορφή αγάπης στο Συμπόσιο.

Οι ελληνικές κοινωνίες μάλλον δεν ήταν ένα γκέι Ελντοράδο, ούτε παράδεισος σοδομανιακών παιδεραστών. Στο ομοερωτικό φάσμα συνυπήρχαν ή αντιμάχονταν οι πιο ακραίες εκδοχές προσφοράς χάριτος: ο πληρωμένος έρωτας του πόρνου και το φλογερό πάθος για μια συμβολική ασώματη συνένωση εραστών και ερωμένων.

Αναψηλαφώντας ένα πλήθος πηγών –από την ποίηση, το θέατρο, την ιστορία και τη φιλοσοφία μέχρι τη μυθολογία και την εικονογραφία– ο Τζέιμς Ντέιβιντσον ζωντανεύει με οίστρο, σ’ όλη την πολυπλοκότητα και ποικιλομορφία του, ένα φαινόμενο που δεν έχει πάψει να είναι επίμαχο από την αρχαιότητα ώς τις μέρες μας.

James Davidson

Ο James Davidson είναι καθηγητής αρχαίας ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Warwick, ειδικευμένος στην κοινωνική ιστορία και τα ερωτικά ήθη της αρχαίας Ελλάδας. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Columbia και στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Έχει υπάρξει μέλος του Συμβουλίου της Εταιρείας για την Προώθηση των Ελληνικών Σπουδών (2001-2004), καθώς και του εκδότικου συμβουλίου της Ένωσης Κλασικών Σπουδών [Classical Association] (2000-2010).

Έργα του είναι: Consuming Passions: Appetite, Addiction and Spending in Classican Athens (1994), Courtesans and Fishcakes: The Consuming Passions of Classical Athens (1997 – ελλ. εκδ. Αρχαίοι Αθηναίοι. Ηδονές, καταχρήσεις και πάθη, Περίπλους 2003), One Mykonos: Being Ancients, Being Islands, Being Giants, Being Gay (2000), The Greeks and Greek Love: A Radical Reappraisal of Homosexuality in Ancient Greece (2008)