Το συμβατό με το πνεύμα των ημερών αριστούργημα του Γιόζεφ Χάυντν «Οι Επτά Τελευταίοι Λόγοι του Χριστού στον Σταυρό» επέλεξε να παρουσιάσει το Κουαρτέτο Εγχόρδων της Κ.Ο.Α. «Ελικών» στη συναυλία που θα δώσει τη Μεγάλη Τετάρτη 8 Απριλίου, στις 8.30, στην αίθουσα συναυλιών του Ωδείου «Φίλιππος Νάκας».

Το Κουαρτέτο που αποτελείται από τέσσερις σπουδαίους μουσικούς της Κ.Ο.Α., τους Τριαντάφυλλο Λούκα (βιολί), Χριστόφορο Καραθανάση (βιολί), Πέτρο Βλάσση (βιόλα), Δημήτρη Μαγκριώτη (βιολοντσέλο) θα παρουσιάσει το έργο στη μεταγραφή του ιδίου του Χάυντν για έγχορδα.

«Οι Επτά Τελευταίοι Λόγοι του Χριστού στον Σταυρό» ήταν καταρχάς ένα σύνολο από σονάτες, η καθεμία από τις οποίες εμπνεόταν και από μία φράση του Εσταυρωμένου, όπως αυτές έχουν καταγραφεί στα Ευαγγέλια. Οι επτά σονάτες συμπληρώνονταν από μία εισαγωγή και έναν επίλογο, με τίτλο «Σεισμός». Τις είχε συνθέσει ο Χάυντν κατά παραγγελία του εφημέριου του καθεδρικού ναού του Κάντιθ (στην Ανδαλουσία) προκειμένου να συνοδεύσουν μία εκκλησιαστική τελετή τη Μεγάλη Παρασκευή του 1786.

Αργότερα, ο Χάυντν εμπνευσμένος από μία μεταγραφή του εν λόγω έργου του με την προσθήκη χορωδίας και σολίστ, την οποία υπέγραφε ο αρχιμουσικός στην Αυλή του Αρχιεπισκόπου στη γερμανική πόλη Πασάου, Γιόσεφ Φράιμπερτ (ο οποίος για το ποιητικό μέρος είχε χρησιμοποιήσει ένα γερμανικό κείμενο εμπνευσμένο από τη λουθηρανική Βίβλο κι ένα απόσπασμα από το έργο «Ο Θάνατος του Ιησού» του Γερμανού ποιητή Κ.Β. Ράμλερ) τροποποίησε κατάλληλα την αρχική παρτιτούρα ώστε να υπηρετεί καλύτερα το φωνητικό μέρος. Με αυτή την εκδοχή, ως ορατόριο πια, το έργο εκτελέστηκε για πρώτη φορά στις 26 Μαρτίου 1796 στη Βιέννη. Έκτοτε επικράτησε η τελευταία αυτή εκδοχή του έργου.

ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!

Το Κουαρτέτο «Ελικών» παρουσιάζει μία πολύ σπανιότερη εκδοχή στην οποία διατηρείται αυτούσιο το μεγαλείο και η τεράστια εκφραστική δύναμη της μουσικής του Χάυντν. Όλοι οι «Λόγοι» έχουν την ίδια δομή (φόρμα σονάτας) και περίπου την ίδια διάρκεια, ενώ παράλληλα όλοι (ακόμα και η εισαγωγή και το νέο ιντερλούδιο) είναι γραμμένοι σε ένα αργό και επιβλητικό τέμπο. Αυτό αποτέλεσε εξ αρχής ιδιαίτερη συνθετική πρόκληση για τον Χάυντν· πράγματι, η ποικιλία σε ρυθμούς, δυναμικές, τονικότητες, αρμονικές εξελίξεις, ηχοχρώματα και θέματα είναι τόσο μεγάλη, που δεν αφήνει τον ακροατή να βιώσει ούτε την παραμικρή υπόνοια πλήξης. Ενδεικτική της καταιγιστικής εκφραστικής δύναμης της μουσικής είναι η ένδειξη con tutta forza (με όλη την δύναμη) και το καταληκτικό fortississimo (τριπλό forte), που για πρώτη φορά εμφανίζεται σε παρτιτούρα στην ιστορία της μουσικής!
 

Κουαρτέτο Εγχόρδων «Ελικών»:

Τριαντάφυλλος Λούκας, βιολί

Χριστόφορος Καραθανάσης, βιολί

Πέτρος Βλάσσης, βιόλα

Δημήτρης Μαγκριώτης, βιολοντσέλο