Η Ευρώπη διαφέρει από τις άλλες ηπείρους γιατί περικλείει τόσους και τόσους αιώνες ιστορίας και επιτευγμάτων, φιλοσόφων, πολιτικών, διανοούμενων που μέσα στους αιώνες άλλαξαν την ιστορία της και την κατέστησαν πρωταγωνίστρια και παράδειγμα προς μίμηση. Έχει μείνει εξάλλου ο όρος ‘δυτικός κόσμος’ που περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο την Ευρώπη, αυτήν που όπου και αν την περπατήσεις από Βορρά προς Νότο και από Ανατολή προς Δύση έχει άρωμα ιστορίας που διαρκώς αναδύεται. Η Ευρώπη είναι οι δρόμοι της, τα σοκάκια των πόλεών της, τα σεβαστά μνημεία της που έχουν την σφραγίδα του χρόνου και είναι συνυφασμένα με το βιογραφικό των ανθρώπων. Ο εμπνευσμένος Παναγιώτης Κορλίρας μοιράζεται μαζί μας ιστορίες που αφορούν την Γηραιά ήπειρο, την οικοδόμησή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την συνέχειά της, την κατάσταση στα Βαλκάνια και τη θέση της Ελλάδας σε αυτά, τους Ευρωπαίους στοχαστές που σημάδεψαν την ευρωπαϊκή σκέψη και μια πληθώρα άλλων διδακτικών ιστοριών.
Μια βασανισμένη ήπειρος, έρμαιο της πολυπολιτισμικότητας και θύμα των εσωτερικών της συγκρούσεων
Aπό την Αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο, το Δυτικό μεσαίωνα, την Αναγέννηση μέχρι την σύγχρονη Ιστορία του 20ου αιώνα, η Ευρώπη είναι βασική πρωταγωνίστρια των εξελίξεων, είναι η ήπειρος που συγκεντρώνει τα βλέμματα των υπόλοιπων ηπείρων (Αυστραλία και Αμερική), οι οποίες ανακαλύφθηκαν από Ευρωπαίους θαλασσοπόρους. Τα ευρωπαϊκά γεωγραφικά μονοπάτια περνούν μέσα από διάφορες περιοχές της Ευρώπης, τα Βαλκάνια, τη Μεσόγειο, την Κεντρική και βόρεια Ευρώπη, τη Ρωσία και ο Κορλίρας διαλέγει ιστορικές στιγμές για να τα αναδείξει. Η ιστορία της Ευρώπης που την καθόρισε είναι και ο πυρήνας της ύπαρξής της, της υπόστασής της, είναι μια ήπειρος που περπατείται και μια ήπειρος που έχει συνεκτικότητα μεταξύ των διαφόρων τοπόσημών της.
Η ιστορία της Ευρώπης όπως την μάθαμε τον 20ο αιώνα και όπως συνεχίζει αδιάλειπτα και τον 21ο, διαμορφώθηκε κυρίως από την Αναγέννηση και μετά με αποκορύφωμα τον 18ο και τον 19ο αιώνα οπότε και έγιναν πολλές ιστορικές επαναστάσεις, αναδιανομή εδαφών αλλά και πολλοί απελευθερωτικοί πόλεμοι, όπως ο πόλεμος ανεξαρτησίας των Ελλήνων εναντίον των Οθωμανών, αφού είχε προηγηθεί η Γαλλική Επανάσταση. Τους τελευταίους αυτούς αιώνες συνέβησαν διάφορα κομβικά γεγονότα που σημάδεψαν την ανθρωπότητα και η Ευρώπη έπαιξε σε αυτά έναν κομβικό ρόλο. Ο Παναγιώτης Κορλίρας εστιάζει για παράδειγμα στη συμβολή των Ευρωπαϊκών δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) στην ενίσχυση του απελευθερωτικού αγώνα της Ελλάδας ενάντια στην Οθωμανική αυτοκρατορία μέσα από την πολύ σημαντική Ναυμαχία του Ναυαρίνου.
Ο συγγραφέας ξεδιπλώνει το κουβάρι της αφήγησής του για να μας φωτίσει γνωστές και άγνωστες πλευρές αυτής της τόσο μακραίωνης ιστορίας, μια ιστορία που συνεχίζεται αδιάλειπτη έως και σήμερα αλλά είναι εύλογοι οι προβληματισμοί του Παναγιώτη Κορλίρα για το μέλλον της Ευρώπης σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον όπου όλα είναι ρευστά. Η Ευρώπη, ήδη από τον 15ο αιώνα έχει να επιδείξει ριζικές αλλαγές, οι οποίες όσο περνούν τα χρόνια και οι αιώνες γίνονται ακόμα πιο εμφανείς. Κοινωνικά, πολιτικά αλλά και πολιτιστικά, στην Ευρώπη διαμορφώνονται έντονες εξελίξεις και η Ευρώπη μετατρέπεται σε ένα κέντρο εξελίξεων παγκοσμίως, γίνεται το κέντρο του κόσμου. Στην Γηραιά ήπειρο θα συγκεντρωθούν ο πλούτος, τα επιτεύγματα, τα πρόσωπα που θα σημάνουν μία νέα εποχή για την ανθρωπότητα.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο συγγραφέας αναφέρεται σε συρράξεις που ταλάνισαν και ταλαιπώρησαν τους ευρωπαϊκούς λαούς, από τους αιματηρούς Ναπολεόντειους πολέμους, τους δύο Παγκοσμίους πολέμους που διέλυσαν τα κράτη έως τους πολέμους στην πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβία καθώς και τον πόλεμο στην Ουκρανία, έναν πόλεμο που μαίνεται ακόμα με απρόβλεπτες διαστάσεις και αβέβαιο μέλλον, έναν πόλεμο που μας αγγίζει όλους ανεξαιρέτως. Οι πόλεμοι δίχασαν τους ευρωπαϊκούς λαούς και τα πεδία μάχης αιματοκύλησαν τα εδάφη, ωστόσο ήταν ένα αναγκαίο κακό για να ανατείλει ένα καλύτερο μέλλον, θεατές του οποίου είμαστε εμείς σήμερα. Επιτεύγματα όπως η ενιαία οικονομική πολιτική, ο κοινός πολιτιστικός μας πλούτος, βρίσκουν τις ρίζες τους σε προηγούμενους αιώνες τότε που η ευρωπαϊκή ενοποίηση ακουγόταν σαν ένα όνειρο θερινής νυκτός για να θυμηθούμε και τον εξέχοντα Ουίλιαμ Σαίξπηρ.
Η Ευρώπη δεν μπορεί να ξαναπεράσει δια πυρός και σιδήρου όπως συνέβη κατά τους προηγούμενους αιώνες, οφείλει να δείξει τον ενωτικό της χαρακτήρα, να διατηρήσει την κοινή της Ιστορία και να την προφυλάξει ως κόρη οφθαλμού απέναντι σε κινδύνους που απειλούν την ιστορία των γλωσσών της, την πολυμορφία της, την πολυδιάστατη αυτή της υπόσταση. Σήμερα όσο ποτέ λοιπόν, είμαστε υποχρεωμένοι να την προασπίσουμε αυτή τη δημοκρατική Ευρώπη ως ελάχιστο φόρο τιμής σε προσωπικότητες όπως ο Αλέξις ντε Τοκβιλ, ο Τζον Στιούαρτ Μιλ, ο Μαρξ, ο Πυθέας, ο Καποδίστριας, ο Καντ, ο Καρλομάγνος, ο Θερβάντες και ο Ντε Γκωλ και τόσοι άλλοι, άνθρωποι που έβαλαν τα θεμέλια του ευρωπαϊκού οικοδομήματος που σήμερα απολαμβάνουμε ελεύθερα. Το βιβλίο αυτό είναι ένας φόρος τιμής σε μια Ευρώπη που οφείλει να σταθεί στο ύψος της ιστορίας της και να λάμψει όπως έκανε πολλές φορές στο παρελθόν.
Αποσπάσματα από το βιβλίο «Μικρές ιστορίες για την Ευρώπη»
«Οι Ρώσοι διεξάγουν έναν κατακτητικό πόλεμο, ενώ οι Ουκρανοί πολεμούν για την ανεξαρτησία της χώρας τους, μια διαφορά που πρέπει να αντανακλάται στο ηθικό των αντίστοιχων στρατευμάτων»
«Η μετατροπή της Ευρώπης σε πολιτική υπερδύναμη, εκτός από ζητούμενο για ιδεαλιστές και ρομαντικούς, είναι ένα εγχείρημα πολύπλοκο και ίσως ανέφικτο, μιας και μιλάμε για ένα σύνολο κρατών που το καθένα έχει σημαντική εθνική ιστορία και έντονη πολιτισμική προσωπικότητα»
Διαβάστε επίσης:
Παναγιώτης Κορλίρας – Μικρές ιστορίες για την Ευρώπη: Δοκίμια περιήγησης στην ευρωπαϊκή ιστορία