Το πρόγραμμα της συναυλίας που θα δώσει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, την Παρασκευή 19 Μαΐου, στο Μέγαρο Μουσικής, υπό τη μουσική διεύθυνση του, διεθνούς φήμης, Ιάπωνα αρχιμουσικού Κίμπο Ισίι, δεν περιλαμβάνει όμως μόνον αυτά. Με σολίστ τον εγνωσμένου κύρους σαξοφωνίστα, Θεόδωρο Κερκέζο περιλαμβάνει δύο ακόμα μαγευτικά γαλλικά έργα που αναδεικνύουν τις εκφραστικές και δεξιοτεχνικές δυνατότητες του οργάνου: Τη Ραψωδία για σαξόφωνο του Κλωντ Ντεμπυσύ και τη Μπαλάντα για άλτο σαξόφωνο του Ανρί Τομαζί, αυτή την τελευταία σε μία καινούρια εκδοχή-έκπληξη με την έμπνευση και την υπογραφή του Θεόδωρου Κερκέζου.
Ο Ανρί Τομαζί συνέθεσε τη Μπαλάντα του εμπνευσμένος από ένα ποίημα της συζύγου του Suzanne Mallard, το οποίο μίλαγε για έναν κλόουν, δυστυχισμένο όταν αντιλαμβάνεται ότι το κοινό απαιτεί από αυτόν μόνον διασκέδαση, αδιαφορώντας για τα δικά του αισθήματα ή ανάγκες. Βασισμένος στο ίδιο ποίημα ο Κερκέζος συνέγραψε ένα ποιητικό κείμενο, αυτό που θα περνά σε υπέρτιτλους στη συναυλία της 19ης Μαΐου, όσο στη σκηνή ένας πραγματικός κλόουν (Έλενα Μεγγρέλη) θα ακολουθεί κινησιολογικά τις επιταγές του κειμένου αλλά και της διδασκαλίας της Ματίνας Βελιμαχίτη.
Το νοερό διάλογο του κλόουν με το κοινό θα υποκαταστήσει το μουσικό μέρος: «Στο προγραμματικό αυτό έργο», εξηγεί ο Θεόδωρος Κερκέζος, «συναντούμε δυο διαφορετικού είδους μελωδίες. Αυτές της ορχήστρας, που μιμείται το κοινό, και αυτές του σαξοφώνου, που μιμείται τον κλόουν. Το κείμενο σφιχταγκαλιασμένο με την σύνθεση, μάς προτρέπουν να σκεφτούμε το χάσμα στις ανθρώπινες σχέσεις, τις αδυναμίες μας και πάνω από όλα την πολύτιμη προσφορά αγάπης στον συνάνθρωπό μας».
Η συναυλία θα ξεκινήσει με «Το Βαλς» το οποίο είχε ξεκινήσει να σχεδιάζει ο Μωρίς Ραβέλ το 1906, ως φόρο τιμής στο Γιόχαν Στράους (υιό) και με αρχικό τίτλο «Βιέννη». Η ιδέα εγκαταλείφθηκε όμως για χρόνια και μόλις το 1919 ο συνθέτης επέστρεψε σε αυτήν, γράφοντας, ως τον Απρίλιο του 1920, το χορογραφικό ποίημα «Το Βαλς», προκειμένου να αξιοποιηθεί σε παράσταση των περίφημων Ρωσικών Μπαλέτων. Ωστόσο, ο Σεργκέι Ντιάγκιλεφ, ο εμβληματικός ιμπρεσάριος των Ρωσικών Μπαλέτων δεν το θεώρησε μπαλέτο αλλά «το πορτρέτο ενός μπαλέτου». Έτσι η πρώτη χορογραφημένη παρουσίασή του έγινε το 1926. Είχε προηγηθεί η πρεμιέρα του ως συμφωνικό έργο, το Δεκέμβριο του 1920, στο Παρίσι, υπό τη μουσική διεύθυνση του Καμίγ Σεβιγιάρ.
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο Κλωντ Ντεμπυσύ συνέθεσε τη Ραψωδία για σαξόφωνο κατά παραγγελία της εύπορης, φιλόμουσης Βοστωνέζας Ελίζ Χωλ που, υποφέροντας από αναπνευστικά προβλήματα, ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με το σαξόφωνο για να ενισχύσει την αναπνευστική της λειτουργία. Εκείνη ήταν λοιπόν που παρήγγειλε το 1901 στον Ντεμπυσύ ένα νέο έργο φροντίζοντας να τον πληρώσει προκαταβολικά. Ο συνθέτης, αγνοώντας τις ιδιαίτερες τεχνικές και εκφραστικές δυνατότητες του-ελάχιστα γνωστού τότε-σαξοφώνου, αμέλησε εντελώς να ασχοληθεί με το έργο. Οταν η Χωλ πήγε δυό χρόνια αργότερα αυτοπροσώπως στο Παρίσι αναζητώντας το έργο που είχε παραγγείλει, ο Ντεμπυσύ αναγκάστηκε να αρχίσει να γράφει υπό καθεστώς ψυχολογικής πίεσης τη Ραψωδία, την οποία σε πρώτο στάδιο ονόμασε «Αραβική Ραψωδία». Το έργο τελούσε για κάποια χρόνια ακόμα υπό διαμόρφωση… Η πρεμιέρα της Ραψωδίας δόθηκε τελικώς το Μάιο του 1919 στο Παρίσι, με σολίστ ήταν είτε το Λουί Μαγιέρ, είτε το Φρανσουά Κομπέλ.
Η συνεργασία του Ιγκόρ Στραβίνσκυ με τα Ρωσικά Μπαλέτα του Ντιάγκιλεφ κράτησε περίπου δύο δεκαετίες και δίκαια θεωρείται μία από τις σημαντικότερες καλλιτεχνικές συνεργασίες στην ιστορία. Πρώτος καρπός της ήταν το μπαλέτο «Το πουλί της φωτιάς», που ο, νεαρότατος και παντελώς άγνωστος εκτός Ρωσίας, Στραβίνσκυ συνέθεσε μεταξύ Νοεμβρίου 1909 και Μαΐου 1910. Ένα μήνα μετά την ολοκλήρωσή του, το μπαλέτο ανέβηκε στην Όπερα του Παρισιού, σε χορογραφία του Μισέλ Φοκίν (με τη θρυλική Ταμάρα Καρσάβινα στον πρωταγωνιστικό ρόλο) και μουσική διεύθυνση του Γκαμπριέλ Πιερνέ. Αποτέλεσε έναν πραγματικό θρίαμβο για τον νέο συνθέτη που εν μία νυκτί απέσπασε το θαυμασμό του παρισινού κοινού και τον έπαινο εκλεκτών συναδέλφων του, όπως οι Ντεμπυσύ και Ραβέλ.
Τα επόμενα χρόνια ο Στραβίνσκυ σχηματοποίησε τρεις συμφωνικές σουίτες (το 1911, το 1919 και το 1945 αντίστοιχα). Η τρίτη, που θα ακουστεί στην συναυλία, είναι γραμμένη για μικρότερο ορχηστρικό σύνολο και χρησιμοποιεί ένα μεγάλο μέρος από την αρχική μουσική του μπαλέτου, παρακολουθώντας ουσιαστικά την εξέλιξη της πλοκής στο μπαλέτο.
ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ
ΜΩΡΙΣ ΡΑΒΕΛ (1875–1937)
«Το Βαλς», χορογραφικό ποίημα για ορχήστρα
ΑΝΡΙ ΤΟΜΑΖΙ (1901-1971)
Μπαλάντα για άλτο σαξόφωνο και ορχήστρα
Λιμπρέτο: Θεόδωρος Κερκέζος
Κίνηση/διδασκαλία: Ματίνα Βελιμαχίτη
Κλόουν: Έλενα Μεγγρέλη
ΚΛΩΝΤ ΝΤΕΜΠΥΣΥ (1862–1918)
Ραψωδία για άλτο σαξόφωνο και ορχήστρα
ΙΓΚΟΡ ΣΤΡΑΒΙΝΣΚΥ (1882–1971)
Το Πουλί της Φωτιάς, σουίτα μπαλέτου (1945)
Εισαγωγή – Πρελούδιο και χορός του Πουλιού της Φωτιάς – Παραλλαγές – Παντομίμα Ι – Pas des deux – Παντομίμα ΙΙ – Σκέρτσο (χορός των πριγκιπισσών) – Παντομίμα ΙΙΙ – Ροντό – Σατανικός χορός – Νανούρισμα – Τελικός ύμνος
Σολίστ: Θεόδωρος Κερκέζος, σαξόφωνο
Μουσική διεύθυνση: Κίμπο Ισίι
Tης συναυλίας θα προηγηθεί (στις 19:45) δωρεάν εισαγωγική ομιλία από το Χαράλαμπο Γωγιό για τους κατόχους εισιτηρίων.