Το θέατρο έχει πολλούς ανταγωνιστές στην εποχή μας. Δεν είναι πλέον αρκετό να βλέπεις και να ακούς μια παράσταση. Θέλεις να μπορείς να την αγγίξεις και να την μυρίσεις.
Το εμβυθιστικό (immersive) και διαδραστικό θέατρο πολεμάει την αποσύνδεση της ψηφιακής εποχής, αναζωογονεί τις αισθήσεις, ξαναζωντανεύει την κοινοτική και την ατομική δράση, σώζει το θέατρο από τις αποπνικτικές παραδόσεις, το φέρνει κοντά σε νέα ακροατήρια και νέους χώρους.
Οι συμμετέχοντες καλούνται να εκτελέσουν κάποιες πράξεις που τις περισσότερες φορές είναι απλές, καθημερινές. Κι όμως, αυτές οι απλές, πεζές πράξεις, όπως το περπάτημα, το μουτζούρωμα μιας ζωγραφιάς, το σιγοψυθίρισμα ενός τραγουδιού, μπορούν, στο τελετουργικό πλαίσιο της συμμετοχικής παράστασης, να είναι πράξεις πιο έντονες από εκείνες που βασίζονται σε κείμενα.
Η performance μας «Κλιματική Αλλαγή; Έχει πολλές θερμίδες;» είναι μια περιπατητική εμβυθιστική εμπειρία. Συμβαίνει σε έναν χώρο με πολλαπλά δωμάτια. Το κοινό είναι ελεύθερο να τα εξερευνήσει κατά βούληση. Η αλληλεπίδραση ανάμεσα στους ηθοποιούς και τους θεατές μπορεί να συμβεί σε ανύποπτο χρόνο, αλλά η αλληλεπίδραση αυτή δεν διαμορφώνει την ουσία της πρόθεσής μας. Η οποία στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι να καταφέρουμε να μεταφέρουμε βιωματικά τι είναι αυτό που ονομάζουμε κλιματική αλλαγή. Οι περισσότεροι από εμάς, σ’ αυτό το θέμα, αισθανόμαστε χαμένοι ανάμεσα στο αίτιο και στο αιτιατό, μπερδεμένοι από τις συνεχώς μεταβαλλόμενες πληροφορίες στα μέσα, μπουχτισμένοι από τα μεγάλα λόγια και τις τρομακτικές εικόνες. Νιώθουμε αδύναμοι και την ίδια στιγμή απαθείς. Μπορεί άραγε η τέχνη να μας κάνει να πάρουμε πρωτοβουλίες, να κάνουμε κάτι δραστικό για μια κρίση που τη γνωρίζουμε αλλά δεν την πιστεύουμε;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι ριζικά ασταθής, συνεχώς εξελισσόμενος και με ρευστά τα όρια ανάμεσα σε άτομα και οργανισμούς. Με όρους του Gilles Deleuze, ο κόσμος μας είναι ένας κόσμος στον οποίο βρισκόμαστε σε μια διαρκή διαδικασία αλλαγής για να γίνουμε αυτό που δεν είμαστε—να γίνουμε ζώα, να γίνουμε γυναίκες, να γίνουμε οι άλλοι κ.λπ. Με Δαρβινικούς όρους, είναι ένας κόσμος στον οποίο όλα εξελίσσονται συνεχώς ως απάντηση σε όλα τα άλλα. Ένας κόσμος που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά από γενιά σε γενιά, αλλά με ένα στοιχείο ριζικής αναθεώρησης πάντα στο παιχνίδι—αυτό που ο Δαρβίνος αποκαλεί “καταγωγή μέσω τροποποίησης“. Δεν υπάρχει στιγμή ακινησίας και σιωπής σε αυτόν τον συνεχώς εξελισσόμενο, μεταλλασσόμενο κόσμο, μόνο μοτίβα, μοτίβα, μοτίβα … και σπασμένα μοτίβα. Ένα οικολογικό Θέατρο οφείλει να δραματοποιήσει αυτή τη ριζική αστάθεια, αυτό το συνεχές γίγνεσθαι.
Στην προσπάθεια βέβαια να αναπαραστήσεις την κλιματική αλλαγή στην τέχνη έρχεσαι αντιμέτωπος με δύο δυσκολίες. Η πρώτη έγκειται στη συνειδητοποίηση του εξοργιστικού γεγονότος ότι το κλίμα —σε αντίθεση με τον καιρό— δεν μπορεί ποτέ να βιωθεί άμεσα. Ως άθροισμα πολυάριθμων ατμοσφαιρικών και καιρικών φαινομένων, το κλίμα δεν εκδηλώνεται μία συγκεκριμένη στιγμή, δεν είναι ένα γεγονός ή μία τοποθεσία. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορεί να το συλλάβει κάποιος είναι μέσω δεδομένων και στατιστικών, τα οποία απαιτούν μια γνωστική και διανοητική επεξεργασία για να γίνουν κατανοητά, αντί να βιωθούν μέσα στον χώρο και τον χρόνο.
Η δεύτερη δυσκολία που συναντά κανείς όταν καταπιάνεται με ένα τόσο σοβαρό ζήτημα αφορά στην ανάγκη απομάκρυνσης από τον διδακτισμό και την κινδυνολογία.
Εμείς, στην performance μας, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μιαν ουσιαστική βιωματική εμπειρία γιατί πιστεύουμε ότι μόνον έτσι ίσως συλλάβουμε την σοβαρότητα της κατάστασης.
Διαβάστε επίσης:
«Κλιματική Αλλαγή; Έχει πολλές θερμίδες;», της Όλγας Ποζέλη στο Λόφος Art Project
