«Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός»: Οι δράσεις του MOMus

Μπορεί η σύγχρονη τέχνη να νοηματοδοτήσει μια αίσθηση οικειότητας ως προς το παρελθόν ή το παρελθόν θα μείνει για πάντα «μια ξένη χώρα»; Μπορούν τα μνημεία να αποτελέσουν όχι μόνο σκηνικό αλλά και βάση έναρξης και τροφοδότησης διαλόγου; Η νέα αυτή σχέση συμβίωσης της σύγχρονης τέχνης με τα αρχαία μνημεία επιχειρείται να αποτυπωθεί και να ενισχυθεί μέσα από το πρόγραμμα δράσεων με γενικό τίτλο «Το παρελθόν δεν είναι ξένη χώρα» που διοργανώνει το MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στο πλαίσιο του νέου θεσμού του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός». Οι δράσεις πραγματοποιούνται σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης στις 23 & 30 Ιουλίου στο Ωδείο της Ρωμαϊκής Αγοράς και στις 10 & 17 Σεπτεμβρίου στο Επταπύργιο.

Οι δύο σημαίνοντες αρχαιολογικοί χώροι της Θεσσαλονίκης ενεργοποιούνται μέσα από προβολές βίντεο έργων σύγχρονης τέχνης από τις συλλογές και τις εκθέσεις του MOMus. Τις προβολές θα ακολουθήσουν δημόσιες συζητήσεις με τη συμμετοχή του κοινού πάνω σε ζητήματα που θέτουν τα ίδια τα έργα τέχνης, όπως ο υπερπληθυσμός των μεγαλουπόλεων, η διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας και το Green New Deal (Νέα Πράσινη Συμφωνία) κατά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι κοινωνικές σχέσεις στην εποχή του εγκλεισμού, οι αλλαγές που επιφέρει η ψηφιακή κουλτούρα στον προσδιορισμό των ταυτοτήτων.

Παραφράζοντας τον τίτλο του γνωστού βιβλίου του David Lowenthal The Past is a Foreign Country (Cambridge University Press, 1985) και λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες αναθεωρήσεις στις μεθόδους «επίσκεψης» του παρελθόντος στο πλαίσιο της δημόσιας αρχαιολογίας, επιχειρείται ένας ανοιχτός διάλογος πάνω στον επιμελητικό πειραματισμό, τη μουσειολογική πρακτική και την πολιτιστική πολιτική.

Οι εκδηλώσεις προσφέρονται δωρεάν από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Το μόνο αντίτιμο είναι το εισιτήριο για την είσοδο σε κάθε χώρο, όπου υπάρχει. Είναι υποχρεωτική η προκράτηση θέσης.  | Προκρατήσεις εδώ digitalculture.gov.gr

Οι θεατές θα πρέπει να τηρούν τις οδηγίες και συστάσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων COVID-19 του Υπουργείου Υγείας για την ασφαλή προσέλευση στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία. Ισχύει ο κανόνας της απόστασης των 1,5 μέτρων κατ’ ελάχιστον για ανοικτούς χώρους και 2 μέτρων για κλειστούς χώρους. Στα μουσεία είναι υποχρεωτική η χρήση μη ιατρικής μάσκας.

Αναλυτικά το πρόγραμμα Ιουλίου:

Πέμπτη 23 Ιουλίου, 21:00
Ωδείο Ρωμαϊκής Αγοράς, Θεσσαλονίκη
Στέφανος Τσιβόπουλος, Γη της Αμνησίας, μονοκάναλη βιντεοπροβολή, 2010, 24’

Το έργο Amnesialand (Γη της Αμνησίας) παρουσιάστηκε το 2018 στην έκθεση του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης «Resilient Futures» σε συνδιοργάνωση με το PCAI. Το 2010, ο Στέφανος Τσιβόπουλος συμμετείχε στη Manifesta 8, την ευρωπαϊκή νομαδική μπιενάλε, με το έργο ΄Amnesialand΄, μία πρωτότυπη παραγωγή γυρισμένη στη Μούρθια της νοτιοανατολικής Ισπανίας. Στο φιλμ συνθέτει αρχειακό υλικό με πρωτότυπες κινηματογραφήσεις στην περιοχή. Ο θεατής μέσω των αρχειακών ντοκουμέντων γίνεται μάρτυρας στιγμιότυπων της καθημερινής ζωής των κατοίκων σε μία περίοδο οικονομικής άνθησης της περιοχής λόγω της εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου, ενώ ταυτόχρονα αντικρίζει και τη σημερινή εικόνα εξαθλίωσης και περιβαλλοντικής κρίσης που ακολούθησε την αποβιομηχάνιση στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, φαινόμενο που αλλοίωσε ακόμη και τη συλλογική μνήμη.

Στη δημόσια συζήτηση θα γίνουν τοποθετήσεις από τους:
Ορέστη Ανδρεαδάκη, καλλιτεχνικό διευθυντή, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Συραγώ Τσιάρα, αν. διευθύντρια, MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Πέμπτη 30 Ιουλίου, 21:00
Ωδείο Ρωμαϊκής Αγοράς, Θεσσαλονίκη
Γιώργος Δρίβας, Kepler, μονοκάναλη βιντεοπροβολή, 2014,  14’ 20’’, παραχώρηση της Polyeco Contemporary Art Initiative (PCAI)

Η ταινία ‘Kepler’ γυρίστηκε στην Τιφλίδα της Γεωργίας από τον video artist και κινηματογραφιστή Γιώργο Δρίβα. Ο KEPLER 186f είναι ένας νεοανακαλυφθείς μακρινός πλανήτης που γεννά προσδοκίες για ένα εντελώς διαφορετικό μέλλον, καθώς σύμφωνα με τους επιστήμονες έχει μέγεθος, ατμόσφαιρα και έδαφος αντίστοιχο με της Γης και δυνητικά θα μπορούσε να φιλοξενήσει ζωή. Με τα μάτια του καλλιτέχνη είναι ένας πλανήτης στον οποίο οι άνθρωποι θα μπορούσαν να μετοικήσουν όταν πλέον οι συνθήκες στη Γη θα ήταν αβίωτες ‘ o Kepler είναι ένα πολιτικό θρίλερ επιστημονικής φαντασίας. Μπορεί να διαδραματίζεται στο εδώ και τώρα ή στο αύριο σε κάποιο άλλο σημείο του πλανήτη.

Στη δημόσια συζήτηση θα γίνουν τοποθετήσεις από τους:
Γιώργο Δρίβα, εικαστικό
Νίκο Μαραντίδη, κοινωνικό λειτουργό, συστημικό θεραπευτή
Θοδωρή Μάρκογλου, ιστορικό τέχνης-επιμελητή, ΜΟΜus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Αναλυτικά το πρόγραμμα Σεπτεμβρίου:

Πέμπτη 10 Σεπτεμβρίου, 21:00
Επταπύργιο, Θεσσαλονίκη
Μαρίνα Γιώτη, As to posterity, βίντεο, 12’, 2014

Το βίντεο είναι μια συλλογή οπτικών στοιχείων από την ερημωμένη Αθήνα του εγγύς μέλλοντος. Οι κάτοικοι της πόλης έχουν εξαφανιστεί μυστηριωδώς, αφήνοντας πίσω τους ένα tableau mourant από οπλισμένο σκυρόδεμα, μεταλλικά και πλαστικά χαλάσματα που συνυπάρχουν με το ξακουστό μάρμαρο και την τοπική χλωρίδα και πανίδα.

Στη δημόσια συζήτηση θα γίνουν τοποθετήσεις από τους:
Μαρίνα Γιώτη, εικαστικό
Πέτρο Μαρτινίδη, ομότιμο καθηγητή του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Α.Π.Θ. συγγραφέα
Κατερίνα Σύρογλου, ιστορικό τέχνης, επιμελήτρια, ΜΟΜus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Πέμπτη 17 Σεπτεμβρίου, 21:00
Επταπύργιο, Θεσσαλονίκη
Δανάη Στράτου, Desert Breath, land art video documentation, 9’, 1997
Δανάη Στράτου, Vital Space Istanbul, βίντεο, 12’, 2010

Το 1997 η αρχιτέκτονας Αλεξάνδρα Στράτου, η συνεργάτης της, αρχιτέκτονας Στέλλα Κωνσταντινίδη και η καλλιτέχνιδα Δανάη Στράτου, αποφάσισαν να εγκαταστήσουν το “Desert Breath” στην καρδιά της ερήμου. Πρόκειται για εικαστικό έργο τέχνης που δεσπόζει στην περιοχή Ελ Γκούνα της Αιγύπτου, στη μέση της Σαχάρας. Πρόκειται για ένα κολοσσιαίο έργο επιφάνειας 100.000 μ2, που αποτελείτο από δυο αλληλένδετες λογαριθμικές σπείρες 178 κώνων. Οι κώνοι της μιας σπείρας προεξείχαν από τη γη, ενώ της δεύτερης ήταν σκαμμένοι σε αυτήν. Όσο προχωρούσε κανείς από το κέντρο στις παρυφές του έργου οι κώνοι γίνονταν πιο μεγάλοι. Στο κέντρο υπήρχε μια μικρή κυκλική λίμνη. Παρότι το έργο βρίσκεται σε κατάσταση αργής αποσύνθεσης, παραμένει ορατό μετά από 17 χρόνια, ακόμη και από το διάστημα. Το 2010 η Δανάη Στράτου ίδρυσε το μη κερδοσκοπικό οργανισμό Vital Space, μια καλλιτεχνική / διεπιστημονική πλατφόρμα που δραστηριοποιείται διεθνώς με σκοπό να προσεγγίσει τα ζωτικά ζητήματα της εποχής μας και να προβάλει στο ευρύτερο κοινό την καλλιτεχνική οπτική.

Στη δημόσια συζήτηση θα γίνουν τοποθετήσεις από τις:
Δανάη Στράτου, εικαστικό
Έλενα Καρκαζή, κλινική ψυχολόγο-οικογενειακή θεραπεύτρια-συστημική εκπαιδεύτρια και επόπτρια
Αρετή Λεοπούλου, ιστορικό τέχνης-επιμελήτρια, ΜΟΜus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Ευχαριστίες στην Πανελλήνια Ένωση Υπαλλήλων Φυλάξεως Αρχαιοτήτων, τα μέλη της οποίας συμμετέχουν και στηρίζουν αφιλοκερδώς τις εκδηλώσεις Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.