Opening the Box: Unpacking Minimalism: ομαδική έκθεση από τη Συλλογή Γιώργου Οικονόμου

Η Συλλογή Γιώργου Οικονόμου βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να παρουσιάσει την ομαδική έκθεση Opening the Box: Unpacking Minimalism. Η έκθεση, την οποία επιμελείται ο Mark Godfrey, εγκαινιάζεται την Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2015, στο χώρο της Συλλογής Οικονόμου στην Αθήνα.

Οταν γίνεται λόγος για Μινιμαλισμό, ο νους των περισσότερων ανθρώπων πάει σε ένα προκάτ γκρι μεταλικό κουτί που έχει κατασκευαστεί σε κάποιο εργοστάστιο στις Ηνωμένες Πολιτείες και εκτίθεται με άλλα παρόμοια, αν όχι πανομοιότυπα κουτιά. Παρόλο που αυτό το κουτί συχνά εμφανίζεται σε εκθέσεις για το Μινιμαλισμό, πρόκειται ουσιαστικά για ένα μύθο, και όχι για ένα πραγματικό έργο τέχνης. Αυτή η έκθεση με δέκα έργα από τη Συλλογή Οικονόμου προσπαθεί να αποδώσει ένα διαφοροποιημένο αφήγημα για το Μινιμαλισμό, παραθέτοντας διαφορετικές απόψεις, τοποθεσίες και χρονικές περιόδους.

Στο ισόγειο, τρία έργα περιστοιχίζουν ένα καταπληκτικό έργο του Donald Judd του 1978, ένα ανοιχτό “κανάλι” φτιαγμένο από στιλπνό αλουμίνιο και αποτελούμενο από έξι ανοιχτές μονάδες. Το έργο αυτό συνδιαλέγεται με ένα από τα πρώτα ανάγλυφα του Judd από το 1961, ένα πίνακα της Agnes Martin του 1966 και μια σανίδα του 1998 του John McCracken. Αυτό το σύνολο ήδη θέτει αρκετά ενδιαφέροντα ερωτήματα: με δεδομένες τις ομοιότητες στη σύνθεση ανάμεσα στη δουλειά του Judd και σε εκείνη της Martin, μήπως τελικά έκανε λάθος ο πρώτος στην απόρριψη της ζωγραφικής; Και με ποιο τρόπο ο John McCracken διαπραγματεύτηκε τη σχέση ζωγραφικής και γλυπτικής όταν ακουμπούσε τα έργα του στον τοίχο; Τι ρόλο έπαιξε το χρώμα για τον Judd και τον McCracken, και πώς προσέγγισαν τη διαφορά μεταξύ εφαρμοσμένου και πρωταρχικού χρώματος; Με ποιο τρόπο διαφοροποιούνται οι δύο καλλιτέχνες ως προς την υλικότητα και την αντανακλαστικότητα του υλικού;

Εισερχόμενοι στο σκοτεινό χώρο του δευτέρου ορόφου, οι θεατές βρίσκονται αντιμέτωποι με το έργο του Dan Flavin’s monument 4 for those who have been killed in ambush (to P. K. who reminded me about death), 1966, το πάνω μέρος του οποίου στρέφεται προς τη μεριά τους . Πρόκειται για ένα σπάνιο έργο του Flavin, φτιαγμένο εξ’ολοκλήρου από κόκκινες φωσφορίζουσες λάμπες, το οποίο αναφέρεται ευθέως στη βία του πολέμου του Βιετνάμ.

Αν αυτό το έργο προτάσσει τη σχέση του Μινιμαλισμού με την ιστορική στιγμή, τα άλλα δύο έργα στον ίδιο όροφο κοιτάζουν αντίστοιχα στο παρελθόν και στο μέλλον. Το έργο Suprematist Composition κατασκευασμένο το 1921 από τον Nikolai Suetin δείχνει μια σειρά από διαφορετικές εκδοχές στη διαγώνια σύνθεση του Flavin σε μια άλλη ιστορική συγκυρία, ενώ το έργο της Isa Genzken Gelbes Ellipsoid (Yellow Ellipsoid), 1976, αποτελεί ένα από τα καλύτερα παραδείγματα της υποδοχής του Μινιμαλισμού στη Γερμανία τη δεκαετία του 1970: μια ξύλινη φόρμα που έχει δημιουργηθεί με τη χρήση του υπολογιστή, θυμίζει ακόντιο ή λόγχη, αλλά κείται απευθείας στο πάτωμα.

Στον λουσμένο με φως πάνω όροφο, έργα από μεταγενέστερη γενιά καλλιτεχνών αποκαλύπτουν πως χρησιμοποίησαν το φορμαλιστικό λεξιλόγιο του Μινιμαλισμού προς μια νέα πορεία, που απευθύνει ερωτήματα σχετικά με την επιθυμία, την απώλεια και την ταυτότητα. Το The Silent Sink, 1984, του Robert Gober μπορεί να θυμίζει τις επιτοίχιες στοίβες του Judd, αλλά η αναπαράσταση ενός νεροχύτη και μιας τάπας, εισάγει σκέψεις σχετικά με το σώμα, την απώλεια, την καθαρότητα και τη βρωμιά, ακόμα και για την αρρώστεια. Το έργο της Roni Horn Untitled (Billie), Untitled (Holiday), 2012, είναι ένα γυάλινο χυτό γλυπτό σε δύο μέρη. Σε διαφορετικές στιγμές της ημέρας, το ένα μέρος λάμπει από τον ήλιο, ενώ το άλλο παραμένει στη σκιά – που μπορεί να συνδεθεί με τους τραγικούς και ρομαντικούς πόλους της μουσικής της Billie Holiday.
Το τρίτο έργο στο χώρο, το Cosmic Slop “Hotter than July”, 2014, του Rashid Johnson φέρει επίσης αναφορές στη μουσική των Αφροαμερικανών: στη συγκεκριμένη περίπτωση στο θρυλικό άλμπουμ του Stevie Wonder αλλά και στο ομώνυμο ‘Cosmic Slop’ των Funkadelik. Στο μονοχρωματικό αυτό έργο, φτιαγμένο από μαύρο σαπούνι και κερί, οι χαμένες χειρονομίες του Μινιμαλισμού επιστρέφουν.

Μέχρι να εξέλθει ο θεατής από την έκθεση, η προσχηματισμένη ιδέα που έχει για το Μινιμαλισμό έχει πλέον καταρρεύσει. Η έκθεση καθιστά σαφές ότι η τάση για Μινιμαλισμό υπήρχε στην τέχνη από τη δεκαετία του 1920: οι καλλιτέχνες που σχετίστηκαν με το Μινιμαλισμό δούλεψαν με μια σειρά από υλικά, χρώματα και υφές, εξερεύνησαν ιδέες σχετικά με τη φόρμα και εντρύφησαν στον κόσμο γύρω τους. Παρά την υποτιθέμενη ψυχρότητα του, ο Μινιμαλισμός μπορεί να είναι τόσο καυτός όσο και ψυχρός: έχει πολλές διαφορετικές διαθέσεις.

Καλλιτέχνες:

Dan Flavin | Isa Genzken | Robert Gober | Roni Horn | Rashid Johnson | Donald Judd | Agnes Martin | John McCracken | Nikolai Mikhailovich Suetin

Επιμέλεια: Mark Godfrey

Έργο: Dan Flavin – monument 4 for those who have been killed in ambush (to P. K. who reminded me about death), 1966, red fluorescent light, 244 x 244 cm.

©Stephen Flavin/Artists Rights Society (ARS), New York/OSDEETE, Athens 2015: ευγενική παραχώρηση David Zwirner, New York/London. Φωτο: Stefan Altenburger.