Orpheus από την ομάδα οper(ο) στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ

Το έργο Orpheus παρουσιάζεται σε συμπαραγωγή με την Ομάδα οper(ο), αναγνωρισμένο σχήμα για τη συμβολή του στις παραστατικές τέχνες που δοκιμάζουν τα όρια του μουσικού θεάτρου, της όπερας αλλά και των site-specific performances.

Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία του μουσικού θεάτρου, οι συντελεστές της παράστασης δημιουργούν ένα ατμοσφαιρικό ταξίδι όπου η πλοκή αντικαθίσταται από τις αισθήσεις και η διαδρομή από την δύναμη της τέχνης και την ένταση του έρωτα. Στόχος του έργου η ποιητική απεικόνιση μιας δυστοπικής πραγματικότητας.

Η μυθική μορφή του Ορφέα, κεντρική στην ιστορία του μουσικού θεάτρου, απομονώνεται από τον μύθο του έρωτά του με την Ευρυδίκη κι εξελίσσεται σε ένα έμβλημα της πάλης με τον θάνατο. Η λυρική τέχνη κι η ερωτική επιθυμία αναδεικνύονται σε ισχυρά όπλα του για την ανατροπή του θνητού και την επικράτηση του αιώνιου.

Η ομάδα οper(ο) επικεντρώνει τη δραματουργία της σε πέντε σκηνές του μύθου – σε πέντε «στιγμές» που προσδιορίζονται ως «Θρήνος», «Κατάδυση», «Κοίταγμα», «Μεταμόρφωση», «Θάνατος» – επιχειρώντας μια σκηνική ανασύνθεση και απόδοση του ορφικού μύθου μέσα από την ποίηση του Τ. Σ. Έλιοτ. Κατά τη διάρκεια της παράστασης παρακολουθούμε την κάθοδο του Ορφέα προς τον Άδη και την καταληκτική αποτυχία του να κερδίσει τη μάχη μαζί του. Συνοδοιπόροι επί σκηνής, οι συντελεστές της παράστασης αφηγούνται, ο καθένας μέσω της τέχνης που εκπροσωπεί, το υπαρξιακό ταξίδι του Ορφέα προς την ολοκλήρωσή του – το τέλος του.

Η παράσταση Orpheus αποτελεί τη σκηνική διερεύνηση, με τα εργαλεία του μουσικού θεάτρου, των ακατάβλητων λόγων που οδηγούν τον άνθρωπο στην αιώνια αυτή ήττα. Μια ήττα που δεν σηματοδοτεί το τέλος, αλλά την επιστροφή και την απελευθέρωση.

Σκηνοθετικό σημείωμα

Η Εριφίλη Γιαννακοπούλου, και η Ειρήνη Γεωργαλάκη που επιμελούνται τη σκηνοθεσία της παράστασης, σημειώνουν για το έργο:

«Πρόκειται για ένα έργο όπου ο μύθος του Ορφέα μαζί με την ποίηση του Τ. Σ. Έλιοτ, αφηγούνται την πορεία ενός ανθρώπου που ανακαλύπτει την δυνατότητά του για υπέρβαση. Αφορμή και κίνητρο για την πορεία αυτή είναι η μεταμορφωτική δύναμη της τέχνης και του έρωτα. Ο Ορφέας είναι ένας μύθος, αλληγορία της ανθρώπινης πάλης, τόσο παλιός όσο και ο ίδιος ο άνθρωπος. Μια ιστορία ποιητικά ειπωμένη, κατασκευασμένη από τον άνθρωπο, που εκθέτει τις τεράστιες αντιθέσεις της ανθρώπινης φύσης: την δυνατότητα για υπέρβαση και την θνητή, πεζή πλευρά του. Την αδυναμία στην αντίσταση να γυρίσει το βλέμμα και να κοιτάξει, και την αγωνία του να νικήσει τον θάνατο.»

Η Ομάδα oper(o) με μια ματιά

Δημιουργήθηκε το 2008 στην Αθήνα από την Εριφίλη Γιαννακοπούλου. Αποτελείται από έναν πυρήνα διακεκριμένων νέων καλλιτεχνών, διαφορετικών ειδικοτήτων – σκηνοθεσία, εικαστικά, μουσική σύνθεση, χορογραφία, design.

Πρόκειται για μια από τις πρώτες ανεξάρτητες ομάδες στην Ελλάδα που ασχολήθηκαν με την όπερα και το λυρικό θέατρο, αναζητώντας μια νέα, σύγχρονη γλώσσα σε αυτό το είδος σκηνικής τέχνης. Στόχος τους, η δημιουργία σύγχρονων παραστάσεων και θεατρικών εμπειριών που να απαντούν στον προβληματισμό τους για τη θέση της όπερας και της τέχνης στη σύγχρονη κοινωνία.

Η πρώτη παραγωγή των oper(o) ήταν η Κάρμεν του Ζ. Μπιζέ, ένα κλασικό έργο που παρουσίασαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε μορφή όπερας δρόμου σε ένα «περιπλανώμενο φεστιβάλ», από την πλατεία του Πύργου της Τήνου μέχρι τη Μονεμβασιά, την πλατεία Καπνικαρέας και το Θέατρο Αττικού Άλσους. Η επόμενη παραγωγή, πιστή στην αρχική τους επιδίωξη να τοποθετήσουν την όπερα έξω από το κτιριακό περίβλημα και τους καθιερωμένους χώρους, πραγματοποιήθηκε στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη με την παράσταση Τραβιάτα του Τζ. Βέρντι (2010).

Την ίδια χρονιά, συνεχίζοντας τη σχέση τους με την όπερα δρόμου και τις site specific παραστάσεις, έστησαν μια διαδραστική οπερατική περφόρμανς στο κέντρο της Αθήνας, παίζοντας στα μπαλκόνια ενός παλιού νεοκλασικού κτιρίου της οδού Μιλτιάδου, με όνομα 2 in 1. Ακολούθησαν οι Μύθοι του Αισώπου, στο Music Box του Εθνικού Θεάτρου (2011), σε συνεργασία με τον εικαστικό Μανώλη Χάρο, ενώ την ίδια χρονιά, θέλοντας να σχολιάσουν τα στερεότυπα της όπερας, επέστρεψαν με ένα δικό τους πρωτότυπο έργο, το Fiammifero, δημιουργώντας μια πλατεία στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη και σε περιοδεία σε νησιά της Ελλάδας.

Η επόμενή τους εμφάνιση ήταν μια εικοσάλεπτη διαδραστική παράσταση βασισμένη στο παιδικό χορωδιακό «Avec la garde montante» από την όπερα Κάρμεν του Ζ. Μπιζέ, που παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών σε μια παραγωγή για παιδιά, ενώ το 2012 δημιούργησαν στο TEDx Academy Athens ένα θέαμα με θέμα το Ταξίδι, με τη συμμετοχή εβδομήντα τραγουδιστών, ηθοποιών και μουσικών, βασισμένο στα «Τραγούδια του Οδοιπόρου» του Μάλερ.

Στις αρχές του 2013 έγραψαν το παραμύθι Η συμμορία της χαμένης μιλιάς, ένα οπερατικό παραμύθι που είχε στόχο να συστήσει την όπερα στα παιδιά, και το έπαιξαν σε πλατείες της Αθήνας και στο Μουσείο Μπενάκη. Τον Σεπτέμβρη του 2013 δημιούργησαν την παράσταση Αναμονή για τη νύχτα στο Θέατρο Τέχνης-Κάρολος Κουν, έναν οπερατικό μονόλογο βασισμένο στα έργα του Σ. Μπέκετ. Τον Ιούνιο του 2014 συμμετείχαν στην έκθεση «Ίχνη Εμπορίου» με μια εικαστική και παραστασιακή εγκατάσταση με θέμα τον Φόβο.

Συντελεστές:

Orpheus
Νέα Παραγωγή / Συμπαραγωγή με την Ομάδα oper(o)

Ιδέα-σύλληψη: oper(o)
Σκηνοθεσία: Ειρήνη Γεωργαλάκη – Εριφίλη Γιαννακοπούλου
Σύνθεση: Μιχάλης Παρασκάκης
Δραματουργία: Άγγελος Σκασίλας
Σκηνικά: Κατερίνα Χάρου
Κοστούμια: Αλεξία Χρυσοχοΐδου
Κίνηση: Πωλίν Υγκέ
Σχεδιασμός φωτισμών: Χρήστος Τζιόγκας
Σχεδιασμός ήχου: Μπράιαν Κουν

Για τη μουσική του έργου έπαιξαν οι:
Σπύρος Βέργης (τρομπόνι)
Γκουίντο ντε Φλάβις (σαξόφωνο)
Βασίλης Δημακόπουλος (φωνή)

Μετάφραση Τ. Σ. Έλιοτ: Χάρης Βλαβιανός

Φωτογραφίες: ©Δημήτρης Σακαλάκης