Η έκθεση στο MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης με τίτλο «When the Present is History / Όταν το παρόν είναι ιστορία» διερευνά τους τρόπους με τους οποίους οι καλλιτέχνες ανατρέχουν στην ιστορία, προκειμένου να ασχοληθούν με σύγχρονα κοινωνικοπολιτικά θέματα, μέσα από έργα αρχειακής τεκμηρίωσης που διατρέχουν, όχι μόνο τη μνήμη και το παρελθόν, αλλά και τη σύγχρονη εμπειρία. Πολλοί σύγχρονοι καλλιτέχνες, ενεργώντας ως αρχειονόμοι, αρχαιολόγοι ή συντάκτες, έχουν χρησιμοποιήσει διαφορετικές μεθόδους αναζήτησης, επιλογής και οικιοποίησης υφιστάμενων φωτογραφιών και τεκμηρίων.
Στην έκθεση συμμετέχουν καλλιτέχνες από διαφορετικές γεωγραφίες που χρησιμοποιούν, οικειοποιούνται και αναδιαμορφώνουν ιστορικό αρχειακό υλικό, όπως φωτογραφίες, κείμενα, αντικείμενα, καθώς και ηχητικά, κινηματογραφικά και τηλεοπτικά αποσπάσματα, προκειμένου να δημιουργήσουν έργα που διαταράσσουν τις καθιερωμένες αφηγήσεις και προτείνουν εναλλακτικές αναγνώσεις και νέες ερμηνείες. Πολλοί από τους καλλιτέχνες καταπιάνονται με την πρόσφατη ιστορία της χώρας τους, ώστε να μιλήσουν για ευρύτερα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά ζητήματα, συμβάλλοντας σε ευρύτερες συζητήσεις γύρω από την ιστορία, την ανάμνηση και τη συλλογική μνήμη. Τα έργα ασχολούνται με θέματα όπως: εργατικά κινήματα, τρομοκρατικές οργανώσεις, ολοκληρωτικά, κομμουνιστικά και σοσιαλιστικά καθεστώτα, τη σχέση Ευρώπης και Μέσης Ανατολής αλλά και Αμερικής και Ευρώπης, την πολιτική του φόβου, την έννοια του εγκλεισμού και της φυλάκισης και άλλα που αυτή τη στιγμή είναι ιδιαίτερα επίκαιρα και φλέγοντα.
Ο τίτλος της έκθεσης αναφέρεται αφενός στη διασύνδεση του παρόντος με το παρελθόν, αλλά και στο πώς η ιστορία είναι πάντοτε παρούσα, εξακολουθώντας να επηρεάζει και να διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο μας στο τώρα. Η έκθεση συγκεντρώνει μικρές και μεγάλες ιστορίες, γνωστά και λιγότερο γνωστά γεγονότα του παρελθόντος, μαζί με σύγχρονα ζητήματα, μέσα από έργα 17 διεθνών εικαστικών καλλιτεχνών από την Τουρκία, την Ιταλία, την Ελλάδα, τον Λίβανο, τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Δημοκρατία της Τσεχίας, τη Σερβία, τη Λιθουανία, την Ολλανδία, το Βέλγιο και τις ΗΠΑ, δημιουργώντας άμεσους συσχετισμούς μεταξύ των έργων καθώς και ανοιχτών αφηγήσεων. Πώς μπορεί κανείς να επανερμηνεύσει και να επαναφηγηθεί την ιστορία; Πώς μπορεί να χρησιμοποιήσει και να αναγνώσει ιστορικές εικόνες; Ποια είναι η δύναμη της σταθερής και κινούμενης εικόνας τεκμηρίωσης;
Η έκθεση, η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε στην Κωνσταντινούπολη (2019), είχε ως στόχο να αγγίξει επίκαιρα ζητήματα που δεν μπορούμε να τα δούμε διαφοροποιημένα από τον χώρο και τον χρόνο για τον οποίο σχεδιάστηκε. Ενάμισι χρόνο μετά την παρουσίαση της έκθεσης εκεί, μεταφέρεται στη Θεσσαλονίκη. Τι μπορούμε να μάθουμε σήμερα, στην μετά Covid-19 εποχή, από την ιστορία αλλά και από το παρόν για το μέλλον; Πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το παρελθόν για ένα πιο βιώσιμο κόσμο;
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Επιμέλεια: Δάφνη Βιτάλη
Καλλιτέχνες: Βαγγέλης Βλάχος, Ειρήνη Ευσταθίου, Γιώτα Ιωαννίδου, Στέφανος Τσιβόπουλος, Zbyněk Baladrán, Eric Baudelaire, Ege Berensel, Rossella Biscotti, Banu Cennetoğlu, Barış Doğrusöz, Alessandra Ferrini, Johan Grimonprez, Ivan Grubanov, Deimantas Narkevičius, Ines Schaber & Avery F. Gordon, Rayyane Τabet, Malastrada film (M. H. Bertino, D. Castelli & A. Gagliardo)
Η έκθεση υπήρξε μια παραγωγή του κέντρου σύγχρονης τέχνης DEPO στην Κωνσταντινούπολη και παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του παράλληλου προγράμματος της 16ης Μπιενάλε της Κωνσταντινούπολης το 2019. Η έκθεση εκ νέου οργανώνεται και παρουσιάζεται από το MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, με την υποστήριξη του Outset Contemporary Art Fund (Greece), του Goethe-Institut Thessaloniki, του Istituto Italiano di Cultura Atene και εντάσσεται στο πρόγραμμα παράλληλων δράσεων του 23ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Κεντρική φωτογραφία θέματος: Johan Grimonprez, Kάθε μέρα λέξεις εξαφανίζονται. Ο Michael Hardt για την πολιτική της αγάπης, 2016, Ψηφιακό βίντεο, 15’, έγχρωμο και ασπρόμαυρο, Αγγλικά / Γαλλικά, στερεοφωνικός ήχος. Βιντεοστιγμιότυπο